Türkiye’de Hakkınızda Açılmış Dava Ya da Soruşturma Dosyayı Var mı?

Türk Ceza yargılamasında savunma hakkına zarar vermemek şartı ile lekelenmeme hakkının bir gereği ve soruşturma aşamasının sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için kural olarak soruşturma aşaması gizli bir şekilde yürütülür.

Anayasal bir hak olarak Lekelenmeme Hakkı, basit suç şüphesi ile hakkında soruşturma yürütülen kişinin bu işlemler dolayısı ile onur, şeref ve haysiyetinin zarar görmemesi, toplum içindeki saygınlığının zedelenmemesi, kişiyi toplum nezdinde mahkûm edecek her türlü söz, yayın, haber gibi davranışlardan kaçınılması olarak tanımlayabiliriz.

Bu hakkın bir uzantısı olan soruşturma aşamasının gizliliği ilkesi, soruşturma dosyasının tarafları ve avukatları dışındaki diğer kişi veya kurumlara karşı geçerli olan bir ilke olup, hakkınızdaki bir dosyada ayrıca bir tedbir kararı olarak verilen gizlilik kararından tamamen farklı bir kavram olup birbirine karıştırılmaması gerekmektedir.

Soruşturmanın gizliliği ilkesi dosyanın taraflarına ve taraf vekillerine karşı bir gizlilik anlamına gelmemektedir. Zira hiçbir gerekçe ile kişilerin savunma hakkı kısıtlanamaz.

Bu ilkenin temel amacı bireylerin üçüncü kişilere karşı masumiyet karinesini korumak ve soruşturma aşamasının olabildiğince hızlı ve etkili bir şekilde yürütülmesini sağlamaktır.

Bu nedenle de uygulamada soruşturma dosyalarına Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) ve e-devlet sistemi üzerinden erişim sağlanamaz. 

Peki, hakkınızda bir dava ya da soruşturma dosyası olup olmadığını nasıl öğrenebilirsiniz?

Adli makamlar dosyanın taraflarına tebligat yolu ile bildirim yapmaktadır.  Eğer kayıtlarda güncel bir yerleşim yeri adresiniz mevcut ise adli makamlar bu adresinize tebligat çıkararak tarafı olduğunuz dosyalardan sizi haberdar edeceklerdir.

Bunun yanı sıra bizzat şahsınız veya avukatınız vasıtası ile Türkiye Adliyeleri Cumhuriyet Başsavcılığı Makamları kapsamında talebiniz halinde yapılacak bir sorgu işlemi neticesinde hakkınızda bir dava ya da soruşturma dosyası olup olmadığına ilişkin bilgiye her zaman ulaşabilirsiniz.  

Yurtdışında yaşayan Türk Vatandaşları ve Mavi Kart sahibi kişiler ise Türkiye’ye gitmelerine gerek kalmaksızın avukatları vasıtası ile bu işlemi her zaman yaptırabilir, dosyaları hakkında hukuki yardım alabilirler.

E-devlet sisteminde kayıtlı olan dosyalar hangileridir?

E- devlet üzerinden kontrolünü sağlayabildiğiniz dosyalar ceza yargılaması anlamında iddianamesi kabul edilmekle birlikte mahkemeye intikal etmiş olan kovuşturma dosyalarıdır. Yukarıda da izah ettiğimiz üzere e-devlet sistemi üzerinden soruşturma dosyalarının kontrolü yapılamaz.

Bu uygulama özü itibari ile masumiyet ilkesinin bir uzantısı olarak,  henüz suçluluğu ispatlanmamış hatta henüz hakkında kuvvetli suç şüphesine dahi ulaşılamamış olan bireyin lekelenmeme hakkını korumak ve soruşturmanın hızlı bir şekilde yürütülmesini sağlamak olsa da,  sabit bir ikamet adresi olmayan ya da yapılan tebligattan bir şekilde haberdar olmayan kişiler hakkında zorla getirme veya yakalama kararı gibi tedbirlerle karşılaşılmaktadır.

Öyle ki kayıtlı bir yerleşim yeri adresi olmayan ya da tarafına tebligat ile ulaşılamayan kişi hakkında, haberdar olmadığı bir soruşturma dosyası kapsamında zorla getirme veya yakalama kararı gibi adli bir karar verilebilir.  

Bu durum uygulamada kişinin hiç beklemediği bir anda haberdar dahi olmadığı bir suç isnadı ile kimi adli tedbirlerle karşı karşıya kalmasına neden olacaktır.

Yurtdışında yaşayan Türk Vatandaşları için ise bu durum çoğunlukla Türkiye’ye giriş yapıldığı esnada ortaya çıkmaktadır.

Kontrol noktalarında yapılan incelemeler esnasında görevli kolluk kuvvetlerince hakkınızda verilen bir tedbir kararı olup olmadığı kontrol edilmekte ve böyle bir karar olması halinde bu kararlar doğrultusunda işlem yapılmaktadır.

Önemle vurgulamak gerekir ki, yukarıda bahse konu edilen yakama kararları, hukuken verilen bir koruma tedbiri olup tutuklama kararı ile karıştırılmamalıdır.

Bu yazımıza konu edilen müzekkereli yakalama kararı, çoğunlukla alınamayan ifadenizin alınması ya da tanıklığınıza başvurulmak üzere beyanınızın alınması amacı ile dosyadaki eksik bir işlemin tamamlatılması için verilen bir araç niteliğindedir. Hakkınızda ayrıca bir tutuklama kararı olmaması durumunda bu işlemler sonrasında serbest bırakılmanız gerekmektedir.

Görevli kolluk kuvvetinin bu noktada görevi, yakalama kararının içeriğine göre sizi en yakın adli yargı çevresindeki Nöbetçi Hâkim veya Savcılık Makamının karşısına çıkarmak üzere işlem yaparak kararın içeriğindeki talimatlar doğrultusunda yakalama kararını ifa etmektir.

Bu noktada önemle vurgulamak gerekir ki Türkiye Devleti’nin cezalandırma yetkisi kapsamında yürütülen bir soruşturma dosyası kapsamında vatandaş veya mavi kart sahibi olmanız fark etmeksizin yasal şartları sağlaması halinde hakkınızda bahsi geçen koruma tedbirlerinin uygulanmasına karar verilebilir. Bu noktada vatandaş ile mavi kart sahipleri arasında hiçbir fark bulunmamaktadır.

Adres bildiriminizi usulüne uygun olarak yapmanız bu tür olumsuzluklar yaşamanızın önüne geçecektir. Özellikle yurtdışında yaşayan Türk Vatandaşlarının Türkiye’ye giriş yaptıkları esnada bu veya buna benzer olumsuzluklar yaşamamaları adına tebligata esas adreslerini yurtdışında dış temsilcilikler- konsolosluklar, yurtiçinde ise nüfus müdürlükleri vasıtası ile bildirmeleri gerekmektedir.

Bunun yanı sıra hali hazırda hakkında bir soruşturma dosyası olabileceği endişesi taşıyan kişilerin bir Türk Hukuku avukatından hukuki yardım alarak genel dosya sorgu işlemlerinizi yaptırarak hakkında Türkiye’de açılmış dava ya da soruşturma dosyası olup olmadığını öğrenebilir ve dosyalarının yasal takibini sağlayabilirler.

Hukuki yardım ve danışmanlık hizmeti için Turkish Law Consultancy ekibi olarak bizlerle iletişime geçebilirsiniz.

Av. CEMRE DİRİK

Mail: av.cemredirik@turkishlawconsultancy.com

© Bild: DerVirgül