O Hep 17 Yaşında Kaldı

Erdal Eren (25 Eylül 1961, Şebinkarahisar, Giresun – 13 Aralık 1980, Ankara), 12 Eylül Darbesi öncesinde bir askeri inzibat erini öldürdüğü suçlamasıyla hüküm giyen ve darbeden sonra asılarak idam edilen Yurtsever Devrimci Gençlik Derneği üyesi ve Ankara Yapı Meslek Lisesi öğrencisi.

Yurtsever Devrimci Gençlik Derneği üyesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi öğrencisi Sinan Suner, 30 Ocak 1980 tarihinde Milliyetçi Hareket Parti’li Bakan Cengiz Gökçek’in koruması Süleyman Ezendemir tarafından vurularak öldürüldü. 

Erdal Eren, Suner’in öldürülmesini protesto etmek için 2 Şubat 1980 günü düzenlenen gösteride gözaltına alınan 24 kişinin arasındaydı. 

Gösteri sırasında çıkan çatışmada er Zekeriya Önge’yi öldürdüğü iddiasıyla tutuklanan Erdal Eren, yargılanarak suçu sabit bulundu.

Nüfustaki doğum kaydı 25 Eylül 1961 olan Erdal Eren’in, ailesinin nüfusa büyük yazdırdığı yönündeki ifadesi üzerine fizyolojik olarak 18 yaşından küçük olduğu ve gerçek yaşının tespiti için kemik grafilerinin çekilerek tıbbi tespit yapılması istendi. 

Askeri Yargıtay Daireler Kurulu, “doğum tarihinde bir ihtilaf olmadığı” gerekçesiyle bu talebi kabul etmedi ve cezayı onayladı.

Erdal Eren, idam edilmeden 16 saat önce kendisini ziyaret eden gazeteciler Savaş Ay ve Emin Çölaşan’a, “avukatıyla görüştürülmediğini, 18 yaşının altında olmasına rağmen idam edilmek istendiğini, yaşının 18’den küçük olduğunu tespit edecek olan kemik testi yapılması talebinin kabul edilmediğini, vurduğu söylenen jandarma erine çok uzaktan ateş açtığını ama otopside yakın atışla öldüğünün kanıtlandığını, kendisini ibret olsun diye asacaklarını ve ölümden korkmadığını” söyledi. 

Ağabeyi Erkan Eren, Erdal’ın Mamak Askeri Cezaevi’nde tutuklu kaldığı dönemde gördüğü ağır işkencenin izlerine tanık olduğunu dile getirdi. Erdal’ın idam edildiği tarihte yaşının 18’den küçük olduğunu belirten Erkan Eren, infazı radyodan öğrendiklerini ve Erdal’ın kimsesizler mezarına gömülmek istendiğini söyledi.

İdamı

2 Şubat 1980 tarihinde Ankara’da yapılan mitingi dağıtmak isterken Erdal Eren’in ateş ederek öldürdüğü iddia edilen jandarma er Zekeriya Önge 19 Mart 1980 tarihinde idama mahkûm edildi. 

12 Eylül Darbesinden sonra Milli Güvenlik Konseyi tarafından onaylanan karar, 13 Aralık 1980’de Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi’nde infaz edildi.

Toplumsal etkiler

Anısına bestelenen şarkılar

Edip Akbayram, “Metrisin Önü”

Sezen Aksu, Son Bakış (sözleri Aysel Gürel’e, bestesi Onno Tunç’a ait)

Ahmet Kaya, Yaşamadın Sen

Duman (müzik grubu), Kolay Değildir

Teoman, İki Çocuk (Teoman, Erdal Eren’in akrabası olduğunu Cnn Türk’te Ahmet Hakan’a açıklamıştır.)

Teoman, On Yedi

Mor ve Ötesi, Darbe

Grup Yorum, Selda Bağcan, Edip Akbayram, Büyü (Gülten Akın’ın şiirinden bestelenmiştir.)

Gına, Kırmızı Halı

Saian Sakulta Salkım, Suç

Ali Ekber Eren, Ankara Adı Kara

Ali Asker, Şu Metrisin Önü

Ümmü Şen, Nenni

Film ve diziler

Hatırla Sevgili adlı dizide Erdal Eren’in hikâyesi de anlatılmıştır.

6 Haziran 2008 gününde yapılan dizinin finalinde Erdal Eren’in idamı konu edilmiştir.

Zincirbozan adlı sinema filminde Erdal Eren’in idam sahnesi canlandırılmıştır.

Oğlunuz Erdal adlı belgesel film Sinan Suner, Zekeriya Önge, Erdal Eren ve Ercan Koca’nın öyküsü üzerinden Türkiye’nin 1977-1984 arasındaki dönemini anlatır.

Erdal Eren, hep 17 yaşında kaldı…