Kırık Camlar Gecesi | “Viyana Türk Yahudi Cemaati ve Sinagogu”

Adem Hüyük 

Avusturya tarafından, 17 Haziran 1778 tarihli kararname ile Türk Yahudi Cemaati (Türkishe Israelitische Gemeinde) unvanı verilen, cemaati oluşturanlar, 1750’lerin başında, Osmanlı İmparatorluğu’ndan birçok Sefarad ailesi iş ilişkileri dolayısıyla Viyana’ya yerleşenlerdi. 

Viyana Türk Yahudi Cemaati, 17 Eylül 1887’de kendilerine bir ibadethane (sinagog) açtılar.

Kristal Gece | Kristallnacht

9 Kasım 1938 gecesi, Naziler tarafından Viyana’da Yahudilere ait iş yerlerinin camları kırıldı, dükkanlar yağmalandı, sinagoglar ateşe verildi.

Onlarca Yahudi öldürüldü.

O gece kentin her yerinden kırılan cam sesleri duyuluyordu.

Bu yüzden o kanlı gecenin adı tarihe “Kristallnacht” yani Kırık Camlar Gecesi olarak geçti.

Aslına olaylar Nazi düşüncesini dünyaya kanla yaymak için bir bahane yaratılarak başlamıştı. 

Paris’te Alman elçisinin vurulması bahane edilerek 9-10 Kasım 1938’de Almanya’da  ve Avusturya’da  Yahudilere karşı başlatılan saldırılar bir anlamda Holokost´un başlangıcı idi.

Bütün planlar soykırımın gerçekleştirilmesi, bunu yaparken de geniş kitleleri bu saldırılara katılmasını sağlamak içindi. 

1938 | Nazi Karşıtı Elçi Öldürüldü 

1938 Almanya’sında, Yahudi karşıtı bir dizi ekonomik karar alındı, birçok işte çalışmaları yasaklandı, Yahudi olduklarını belgeleyen kimlik kartı taşımları zorunlu hale getirildi.

Aynı yıl 17 bin Polonya Yahudisi sınır dışı edildi.

Polonya bunları kabul etmedi ve sonunda sınır dışı edilen Yahudiler Almanya – Polonya sınırındaki kamplara dolduruldu.

Sınır dışı edilen Yahudilerden birinin Fransa’da okuyan oğlu Herschel Grynszpen Almanya’nın Paris’teki büyük elçisi Ernst von Rath’a bir suikast düzenledi ve öldürdü.

Goebbels, bu olayı fırsat bilerek Nazi örgütüne Yahudilere saldırı emri verdi. İşin ironik olan yanı, öldürülen Rath’ın Nazi karşıtı olmasıydı. 

Soykırıma Giden Yol

Artık soykırımın kapısı açılmıştı. Naziler Yahudilerin ellerindeki tüm kıymetli metallere el koydu.

İşten atılan Yahudilerin emeklilik paralarına da el kondu.

Yahudilerin sahip oldukları bonolara, hisse senetlerine, mücevherata ve sanat eserlerin, radyolara el kondu.

Ehliyetleri ellerinden alındı. Zorla gettolarda toplanmaya başlandılar. Yahudiler için yazları akşam saat 9’dan sabah saat 5’e kadar, kışları ise akşam 8’en sabah 6’ya kadar sokağa çıkma yasağı kondu.

Kısa süre sonra ise nihai çözüm başladı, Yahudiler gettolardan da çıkarılarak toplama kamplarına yollanmaya başlandı.

Toplama kamplarında bir kısmı köle emeği olarak çalıştırılırken geri kalanlar sistemli bir biçimde de gaz odalarında öldürülmeye başlandı.

Günümüzde Viyana

‘’O dönemde toplumda yaygın olan anti-Semitik ruh hali, nihayetinde ayrımcılığa, aşağılanmaya ve nihayetinde binlerce Yahudi’nin öldürülmesine yol açtı.

Toplumdaki ırkçı, Yahudi karşıtı ve yabancı düşmanı eğilimler asla küçümsenmemeli ve görmezden gelinmemelidir.

Bu nedenle bu günlerde tetikte olmalı ve kararlı bir şekilde tepki vermeliyiz.

Dinler Kampüsü, ırkçılığa ve anti-Semitizme karşı Viyana’nın güçlü bir sembolü olcaktır. 

Bir barış, sosyal uyum ve saygıyla bir arada yaşanan şehir olarak Viyana, radikalizm ve ayrımcılık için yer sunmuyor. |Viyana Belediye Başkanı Michael Ludwig.’’ |virgül

Ek Kaynaklar: Naim Güleryüz – Türk Yahudileri Tarihi | avlaremoz.com| turkavenue.com | salom.com.tr