Araştırma | Avusturya Medyasını Tanıyor muyuz?

Adem Hüyük 

Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, dünyadaki 180 ülkede basın özgürlüğünün durumunu mercek altına aldığı 2020 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ne göre, Avusturya listede 18’zinci sırada yer aldı. 2019 yılında 16’ncı sırada yer alan Avusturya, 2021 yılında 17. sırada yer aldı.    

Yaklaşık 300 bin Türkçe konuşanın yaşadığı Avusturya’da, göçmenler çoğunlukla bulvar gazetelerini tercih etmekteler –  bunun nedeni, haber dili ve haber anlayışı.  

Üçüncü sayfa haberleri ile daha çok ilgilenen Türkiye göçmenleri, eğitim seviyesinin bir yansıması olarak, ülkede siyasal, kültürel alanda gündem belirleyen gazetelerden – en azından büyük bir çoğunluğu habersiz yaşamaktadırlar.

Durum böyle olunca da, bulvar gazetelerinin yarattığı perspektiften ülkeyi görüyor ve yorumluyorlar.  

Siyasetçiler Avusturya’nın güçlü bulvar gazetelerinin desteğine ihtiyaç duyuyor olması  ve onları çok iyi kullandığı da göz önüne alınırsa, eğitim seviyesi düşük seçmen, popülist gelişmeler karşısında korunaksız kalmakta ve siyasilerin istedikleri yönde tercih yapmaktalar.  

Ülkede yayın yapan Türkçe gazetelerin durumu, bulvar gazetelerin Türkçe versiyonu – adeta onların Türkçe servisleri gibi çalışmaktadır.  

Bu güne kadar hiçbir Türkçe haber yapan yayın organı, Avusturya’nın önde gelen köşe yazarlarının makalelerini Türkçeye çevirmemiş, çevirememiştir.

Burada mesele Almancadan, Türkçeye çeviride zorluk çekiliyor anlamı çıkartılmamalıdır.

Makalelerin çeviri yapılarak haber yapılmamasının nedeni, habercilerin makalenin özünü anlamaması veya önemsiz görmesinden kaynaklanmaktadır.  

Ayrıca, haberci, bu makaleleri Türkiye göçmenleri okumaz – okusa da anlamaz mantığı, toplumun doğru ve seviyeli haber alma, analiz-yorum okuma özgürlüğüne, haberciler tarafından en başta darbe vurulmasıdır.  

Oysa, haberci toplumun gelişiminde önemli rol oynayan etkenlerden birisidir. Bunu yaparken, kendisi de gelişmekte, bilinçlenmektedir.  

İki yıl önce Österreich gazetesi patronu şu sözleri sarf etmişti: ‘’Evet biz entelektüel haber yapmıyoruz.

Zaten bizimde entelektüel okurumuz yok.’’

Bu sözlerle okuyucusunu aptal olarak gören medya patronu, asparagas haberlerle ülkede en çok reklam payı olan bulvar gazetelerin başında yer almaktadır.

Bu durum Türkçe habercilikte de değişmemiş, reklam ve tıklamaya habercilik kurban edilmiştir. 

Maalesef bu dünyanın her yerinde aynıdır… 

Avusturya Medyası  

Der Standard (Günlük Gazete) 

Siyasi eğilim: Sol liberal 

Avusturya’da nitelikli gazeteler arasında en çok okunanı olan Der Standard, 1988’de Avusturya’nın New York Times’ı olma hedefiyle kuruldu.

Kendini liberal ve siyaseten bağımsız olarak tanımlamakla birlikte, genelde merkez-sol çizgide kabul edilmektedir.

Blogları, canlı yazı akışı (live-ticker) ve toplumsal, siyasal bölümler içeren popüler internet sitesi de bahse değer. 

Falter (Haftalık gazete) 

Siyasi eğilim: Sol liberal 

Kent gazetesi Falter, 1977’de kurulduktan sonra esasen Viyana’ya yoğunlaştı.

Son yıllarda dikkatle hazırlanmış araştırma raporları sayesinde başkent dışında da giderek etkili olmaya başlayan gazete, merkez solda durmakta ve siyaset, medya, kültür ve Viyana’daki kent yaşamın dışında kırsal hayata yoğunlaşmaktadır. 

Die Furche (Haftalık gazete) 

Siyasi eğilim: Hıristiyan 

Die Furche 1945’de ülkenin entelektüel kaynaklarını yenilemeye yardımcı olmak amacıyla siyasal ve kültürel bir haftalık gazete olarak kuruldu.

Siyaset, toplum, kültür ve din alanlarındaki güncel konuları ele alan Die Furche, kendini Hıristiyan eğilimli nitelikli bir gazete olarak tanımlamakla birlikte, Katolik Kilisesi’nin sözcülüğünü yapmadığını ileri sürüyor.

Gazete, Katolik Kilisesi’yle yakın bağları olan Styria Media Group’a ait. 

Die Presse (Günlük Gazete) 

Siyasi eğilim: Liberal-muhafazakâr 

Nitelikli gazeteler arasında köklü bir yere sahip olan Die Presse, devrim yılı 1848 ‘de Avusturya İmparatorluğu’nda kuruldu.

Yayın politikası muhafazakar ve liberaldir.

2009 yılında Die Presse am Sonntag isimli ayrı bir pazar gazetesi piyasaya sürüldü.

Die Presse, Kilise ile yakın bağları olan Syria Media Group’a ait. 

Trend (Dergi) 

Siyasi eğilim: Liberal iktisadi 

Bu haftalık dergi Avusturya ve uluslararası finans, iş hayatı ve siyasetine yoğunlaşıyor.

1970’de Oscar Bronner tarafından aylık bağımsız iş ve finans dergisi olarak kuruldu.

News Yayın Grubu mülkiyetindeki dergi, 2016 başında Format dergisiyle birleşmesinin ardından haftalık olarak yayımlanmakta.

Liberal bir çizgiye sahip kabul edilmektedir. 

Kronen Zeitung (Günlük Gazete) 

Siyasi eğilim: Kamuoyunu biçimlendirme 

Tabloid Kronen Zeitung, Avusturya’nın en çok okunan ve en etkili gazetesi.

Bağlamına göre sosyal demokrat, muhafazakâr ve sağ popülist çizgiler benimsemekte.

Kamuoyunu biçimlendirmeye odaklanıyor.

Siyasal partiler bu gazetenin desteğinin peşinde olma eğiliminde.

Yayıncılıkla ilgilenen Dichand ailesi ile Funke Medya Grubu yüzde ellişer paya sahip. 

Datum (Aylık dergi) 

Siyasi eğilim: Sol liberal 

Bu aylık dergi, siyaset ve topluma dair güncel konuları röportaj ve fotğraf galerileriyle ele almakta.

Ayrıca deneme yazarı Franz Schuh gibi ünlü köşe yazarlarını da istihdam ediyor.

Yazı İşleri Müdürü Stefan Apfl, eski liberal parlamenter Alexander Zach ve Monopol Medien Ltd., Datum’un üçte birer hissesine sahip.

Genelde sol liberal bir çizgiye sahip olarak görülür. 

Heute (Günlük Gazete) 

Siyasi eğilim: Bulvar gazetesi 

Ücretsiz bir bulvar gazetesi olan Heute böylece çok sayıda okura ulaşmakta.

2004’den beri dağıtımı Aşağı Avusturya, Yukarı Avusturya ve Burgenland’a da yayılarak toplam tirajı yaklaşık bir milyona çıktı.

Halihazırda iki özel vakfın mülkiyetinde bulunan Heute’nin yayın yönetmeni ve Krone gazetesi yayın yönetmeni Christof Dichand’ın karısı olan Eva Dichand, yayının çoğunluk hissesine sahip.

Halihazırdaki Avusturya Başbakanı Werner Faymann’ın (SPÖ) sözcüsü de gazetenin hissedarları arasında.

Sosyal demokrat, muhafazakâr ve sağ popülist konumlar arasında salınan Heute’nin net bir siyasi çizgisi bulunmuyor. 

Österreich (Günlük Gazete) 

Siyasi eğilim: Bulvar gazetesi 

USA Today’i model alan bulvar gazetesi Österreich, 2006’de kuruldu.

Tabloid formatta yayınlanan gazete siyaset, iş hayatı, finans ve spor konularını ele alıyor.

Österreich, gazete bayilerinde satılırken kısaltılmış bir sürümü tren ve metro istasyonlarında ücretsiz dağıtılıyor.

Siyasi olarak herhangi bir kategoriye sokması zor olan gazetenin görüşleri, sosyal demokrat, muhafazakâr ve sağ popülist arasında değişebiliyor.

Eylül 2016’dan bu yana haber kanalı OE24.TV de gazete tarafından işletiliyor. 

Kurier (Günlük Gazete) 

Siyasi eğilim: Liberal 

Kurier, İkinci Dünya Savaşı’nın sonundan itibaren Avusturya’nın en başarılı gazetesiydi.

Ta ki bu poziyonu, yeniden canlanan Kronen Zeitung’a 1959’da kaptırana dek.

Kurier, Bu bulvar gazeteciliğini, magazini ve haberciliği kaynaştırmakta ve kendini Avusturya’nın önde gelen nitelikli gazetesi olarak görmektedir.

Kurier, gerçekten de ülkenin en çok okunan günlük gazeteleri arasında bulunuyor. 

Profil (Dergi) 

Siyasi eğilim: Sol liberal 

Profil, Avusturya’nın en önemli haber dergisi olarak konumlanmakta.

Daha sonra günlük Der Standard gazetesini çıkaran Oscar Bronner tarafından yayınlandığından beri derginin ana odağını, iç siyaset hakkındaki makaleler ve araştırma haberleri oluşturmakta.

Gazetenin mülkiyeti 2001 yılındaki tartışmalı bir şirket birleşmesiyle, rakibi News Yayın Grubu’na geçti. 

Salzburger Nachrichten (Günlük Gazete) 

Siyasi eğilim: Hıristiyan 

Salzburger Nachrichten (SN) uzun süredir Avusturya’nın önde gelen nitelikli gazeteleri arasındaydı.

Ancak son yıllarda Salzburg eyaleti dışında etkisinin düştüğü gözleniyor.

Yayın politikasında ifade edildiğine göre Hıristiyan ve liberal bir dünya görüşünü desteklemekte.

Gazetenin mülkiyeti bir aile şirketinde. 

Wiener Zeitung (Günlük Gazete) 

Siyasi eğilim: Liberal 

1703’de kurulan Wiener Zeitung, Avusturya’nın en eski gazetesi.

Hala Avusturya Federal Cumhuriyeti mülkiyetinde olan gazete, hükümetin de resmi yayın organı konumunda.

2004’den beri tüm alanlarda detaylı çalışmalara girişerek gazetecilik profilini yükseltti.

Nitelikli bir liberal gazete konumuna gelmeyi amaçlıyor.

Siyasetin gazete üzerindeki etkisi, medyadan sorumlu başbakanlıkta hangi partinin politikalarının geçerli olduğuna bağlı. 

Kleine Zeitung (Günlük Gazete) 

Siyasi eğilim: Hıristiyan 

Kleine Zeitung 1904’de Katolik Basın Derneği tarafından “küçük insanlar”a yönelik bir yayın olarak kuruldu.

Kilise’yle yakın bağları olan Styria Medya Grubu’na ait gazete, sadece Steirmark, Kärnten ve Osttirol eyaletlerinde yayınlanmasına karşın, Avusturya’nın en çok okunan günlük gazetelerinden.

Ayrıca başkentteki büyük merkez yazı işleri, gazeteye bölgeler üzeri bir önem kazandırmakta. |© DerVirgül  

Ek Kaynaklar: eurotopics, APA, DPA