Suriye’nin kuzeyinde hangi güçler bulunuyor?

Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Suriye’de başlattığı Barış Pınarı Harekatı devam ederken bölgede farklı grup, örgüt ve aktörlerden bahsediliyor. Türkiye’nin Suriye sınırında yoğunlaşan uzun bir koridorda onlarca irili ufaklı grup ve aktör bulunuyor. Adını en çok duyuranlar ise Suriyeli Kürtlerin oluşturduğu PYD/YPG ve SDG. Bünyesinde çok sayıda rejim muhalifi grup barındıran Özgür Suriye Ordusu ise TSK’nın operasyonu öncesinde Suriye Milli Ordusu adı altında yeniden yapılandı. Peki bölgedeki aktörler ve gruplar kimler? Bu aktörler Ankara, Batı ülkeleri, Rusya ve İran tarafından nasıl değerlendiriliyor?

1. Demokratik Birlik Partisi (PYD):
Suriye’de faaliyet gösteren Demokratik Birlik Partisi (PYD) Türk Dışişleri Bakanlığı tarafından “PKK/KCK terör örgütünün Suriye uzantısı PYD terör örgütü” olarak tanımlanıyor. Ancak PYD’yi Türkiye dışında terör örgütü olarak kabul eden başka ülke bulunmuyor.

Ankara’nın PYD ile ilişkileri de inişli-çıkışlı bir seyre sahip oldu. Türkiye, Suriye’de işsavaşın başladığı dönemde PYD’nin Esad rejimine karşı Özgür Suriye Ordusu’na katılmasını istedi. PYD Sözcüsü Salih Müslim Ankara’nın davetiyle birden fazla Türkiye’ye gelerek Türk yetkililerle görüştü. 2013 yılının Ağustos ayında Ankara’ya gelen Müslim’in Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarı Hakan Fidan ve Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ömer Önhon ile görüştüğü yüksek sesle dile dillendirildi.

Muhalefet partilerilerinin TBMM’de dile getirdiği El Cezire haberine göre bu ziyaretten bir sene sonra Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun PYD’nin Suriye rejimiyle işbirliğine devam ettiğini belirterek “Benim dışişleri bakanlığım döneminde Dışişleri Müsteşar Yardımcımız, Salih Müslim ile görüştü. Ne yazık ki o zaman yapılan hataların bedelini şimdi Kobani’de Kürt kardeşlerimiz ödüyor” dedi.

Ankara Suriye’nin geleceğine ilişkin yapılan uluslararası toplantılara ise Suriyeli Kürtlerin katılmasına hep karşı çıktı.

2. Halk Korumu Birlikleri (YPG):
Halk Korumu Birlikleri (YPG) ise PYD’nin silahlı kanadıdır. Suriye’nin kuzeyinde, Kürtlerin yoğunluklu yaşadığı yerlerden Esad güçlerinin çekilmesiyle buralarda kontrolü eline aldı. Kısa zaman içerisinde tüm bu bölgeleri kontrol etmes, YPG’nin örgütlenmesini daha önceden gerçekleştirdiği şeklinde yorumlanıyor. Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı’nın (SETA) “PKK’nın Kuzey Suriye Örgütlenmesi PYD-YPG” başlıklı raporuna göre YPG, PKK örgütünün silahlı Halk Savunma Güçleri, (Hêzên Parastina Gel-HPG) kanadına benzer bir şekilde yapılanmıştır. YPG kaynakları birlik bünyesinde 40 bin civarında kişi bulunduğunu savunuyor.

Tüzüğüne göre YPG Kuzey Suriye’de ilan edilen “Rojava öz yönetimindeki” kantonların güvenliğinden ve toprak savunmasından sorumludur. YPG, eylemlerini kendi yayımladığı iç yönetmeliğe göre üç ana bölümde gerçekleştirmektedir. Buna göre profesyonel kuvvetler, direniş birlikleri ve yerel kuvvetler mevcuttur.

3. Suriye Demoktatik Güçleri (SDG):
Suriye Demoktatik Güçleri’nin (SDG) nasıl oluştuğuna ve adının nasıl belirlendiğine dair dönemin ABD Özel Kuvvetler Komutanı Orgeneral Raymond Thomas’ın anlattıkları oldukça ışık tutucu. ABD’nin önemli düşünce kuruluşlarından Aspen Enstitüsü’nün Colorado eyaletinde gerçekleştirilen yıllık güvenlik toplantısında konuşan Thomas şöyle konuştu: “Onlar kendilerine resmi olarak YPG diyorlardı ki Türkler, bunun PKK ile aynı olduğunu söylüyor ve ‘Benim terörist bir düşmanımla muhatap oluyorsunuz, bunu müttefik olarak nasıl yapabilirsiniz’ diyordu. Biz de bunun üzerine onlara (YPG) isimlerini değiştirmeleri gerektiğini söyledik. Mesela, YPG dışında kendinizi nasıl adlandırmak istersiniz? Bir gün sonra adlarının ‘Suriye Demokratik Güçleri’ olduğunu ilan ettiler. Adlarının ortasına ‘demokratik’ ifadesini koymalarının zekice bir hamle olduğunu düşündüm. Bu, onlara bir miktar itibar sağladı.”

Raymond Thomas’ın görüntüleri bulunan bu konuşması Ankara’nın tezlerini güçlendiriyor. Ankara’ya göre SDG, PYD ve YPG’nin bir uzantısı. SDG’yi Ankara dışında terör örgütü olarak gören ülke yok.

Amerikan yönetimi dahil Batılı ülkeler YPG, PYD ve SDG ile açıktan temas kuruyor, bir çok ülke bu örgütlerin temsilcileriyle resmi görüşmeler yapıyor.

4. Suriye Milli Ordusu (SMO):
TSK, Barış Pınarı Harekatı’na başladığını duyururken Suriye Milli Ordusu’nın (SMO) operasyona destek verdiğini açıkladı. SMO adı sürprizle karşılanırken kim bu Suriye Milli Ordusu sorusu gündeme geldi. Suriye Milli Ordusu özü itibariyle Suriye’de içsavaşın başladığı 2011’den bu yana Beşşar Esad rejimine muhalif kuvvetlerden oluşan Özgür Suriye Ordusu’ndan (ÖSO) oluşuyor. Birçok farklı silahlı grup ÖSO şemsiyesi altında savaşta yer alıyordu. ÖSO bünyesindeki gruplar Barış Pınarı Harekatı başlamadan hemen önce Türkiye’de gerçekleşen toplantı sonrası Suriye Milli Ordusu alarak yeni bir yapılanmaya gitti.

Suriye’de Fırat Kalkanı Harekatı bölgesi, Zeytin Dalı Harekatı bölgesi ve İdlip’teki unsurlar, Milli Ordu (Ceyşül Vatani) adı altında birleşerek Suriye Geçici Hükümeti Savunma Bakanlığına bağlandı. Suriye Geçici Hükümeti Başkanı Abdurrahman Mustafa, “Milli Ordu ve Ulusal Kurtuluş Cephesindeki teşkilat, sektör ve birim komutanlarının kararlı faaliyetlerinin ardından bugün Milli Ordu ve Ulusal Kurtuluş Cephesi’nin, Suriye Geçici Hükümeti’ne bağlı Savunma Bakanlığı altında tek bir düzenli askeri ordunun çatısı altında birleştiğini deklare ediyoruz.” dedi.

Suriyeyi özgürleştirmeyi amaçladıklarını aktaran Abdurrahman Mustafa “Oluşturduğumuz bu ordu, Suriye’de özgürleştirme savaşları ile topraklarımızı her türlü zulüm, mezhepçilik ve diktatörlükten kurtarmaya yönelik çabalarına devam edecektir. En önemli ilkelerimiz ülkenin tamamını özgürleştirmek, toprak bütünlüğüne ve selametine sahip çıkmaktır.” dedi. Abdurrahman Mustafa, silahlı gruplardan oluşan Özgür Suriye Ordusu’nun (ÖSO) tek çatı altında birleştirildiğini kaydetti.

Suriye Geçici Hükümeti Savunma Bakanı ve Genel Kurmay Başkanı Selim İdris de Şanlıurfa’da gerçekleşen toplantı sonrası yaptığı açıklamada Suriye’nin güvenliğini tehdit eden bütün unsurlara karşı mücadele edeceklerini belirterek, “Bunda başta PYD/PKK terör örgütü olmak üzere bütün terör örgütleriyle mücadele edeceğiz. Bu ordumuzun ana hedefi, tüm tehditlere karşı mücadele etmektir.” değerlendirmesinde bulundu.

Ankara’nın amacı bu grupları Barış Pınarı Operasyonu’nda yer alması için tek bir komuta altında toplamak. Bunlar büyük ölçüde Türkiye tarafından para, ve silah yardımı yapılan, eğitim verilen silahlı muhalif birliklerden oluşuyor. MSO içinde Türkiye ile ABD’nin birlikte gerçekleştirdiği “eğit-donat” planı çerçevesinde eğitilen ve silah verilen gruplar da yer alıyor.

Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) Türk kaynaklara dayandırdığı haberlerinde Suriye Milli Ordusu’nun 60 bin kişiden oluştuğunu aktarıyor. Ancak resmi bir sayı bulunmuyor.