Berlin’de Batı Balkan Ülkeleri Zirvesi

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ve AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin de katıldığı zirveye, Bosna-Hersek, Kosova, Arnavutluk, Kuzey Makedonya, Karadağ ve Sırbistan liderleri davet edildi.

Zirvenin ana konusu Kosova ve Sırbistan arasında yaşanan gerilim ve sorunun çözümü. Sırbistan sınırların yeniden düzenlenmesini gündeme getirerek, Kosova’dan toprak talep ediyor ve ancak bunun karşılığında Kosova’nın bağımsız bir ülke olarak tanınacağını belirtiyor. Kosovalı ayrılıkçılarla Sırp güçleri arasındaki savaşın ardından 11 yıl önce Sırbistan’dan bağımsızlığını ilan eden Kosova, AB ülkelerinin çoğun ve ABD tarafından bağımsız devlet olarak tanınmış durumda.

Sırbistan’ın toprak talebini geri çeviren Kosova Cumhurbaşkanı Hashim Thaçi, zirve öncesinde yaptığı açıklamada, “Bugün Merkel ve Macron’dan Sırp Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic’i Kosova’yı koşulsuz tanımaya ikna etmelerini isteyeceğiz. Eğer bu olmazsa Berlin’deki toplantının işe yaramayacağını düşünüyorum” dedi. AB’nin şimdiye dek yeterli inisyatif almamasını eleştiren ve ABD’nin anlaşmazlığı çözmenin anahtarı olduğunu savunan Thaçi, “ABD olmadan, hiçbir zaman diyalog, müzakere veya herhangi bir anlaşma yapamayız” diye konuştu.

Diplomatik çevreler, Başbakan Angela Merkel’in sınırların yeniden belirlenmesine veya kaydırılmasına karşı olduğunu ve bu fikrin gerilimi sona erdirmek yerine, bölgede çatışmaları artıracağından endişe duyduğunu aktarıyor. Macron’un ise sınırların kaydırılması konusuna daha açık baktığı ve bu olasılığı daha önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le de ele aldığı biliniyor.

Zirvenin akışı içinde somut öneri ya da planların gündeme gelip gelmeyeceği ve ortak bir açıklama yapılıp, yapılmayacağı bilinmezken, Batı Balkan ülkelerinin AB’yle olan müzakerelerinin durumunun da ele alınacağı öğrenildi. Geçen yıllarda Arnavutluk, Makedonya, Karadağ ve Sırbistan’a AB adayı statüsü verilmişti. Bosna ve Kosova da adaylık statüsünü edinmek için girişimlerini sürdürüyor.

Merkel, AB’ye üyelik sürecinde Batı Balkan ülkelerine destek sözü vermiş, bir ara Batı Balkan ülkeleriyle AB’den ayrı olarak, ancak AB’nin finansmanıyla destekleyeceği bir ‘Ortak Pazar’ oluşturma düşüncesini gündeme getirmişti. Fransa Cumhurbaşkanı Macron ise, daha önceki açıklamalarında Avrupa Birliği’nin genişlemesine birlik içinde reform olmadan destek vermeyeceğini ve AB’nin en erken 2025’de yeni üye alabileceğini dile getirdi. Bu açıklama, Macron Batı Balkan ülkelerine AB kapısını kapattı” şeklinde yorumlandı. Uluslararası politika uzmanları, AB’ye üyelik sürecinin sürekli ertelenmesinin Batı Balkan ülkelerini özellikle Çin, Rusya ve Türkiye’yle yeni ortaklıklar kurmaya yönlendirdiğini vurguluyor. Nitekim Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas bundan bir süre önce, Çin’in Batı Balkanlar’da ‘ana oyuncu’ olarak AB’nin yerini almak üzere olduğunu savunarak, “Bu ülkelere güvenilir bir Avrupa perspektifi sunmamız şart. Aksi takdirde Batı Balkan ülkeleri, bizim değerlerimize sahip olmayan ve hazır durumda bekleyen Çin gibi diğer ülkelere yönelebilirler” şeklinde konuşmuştu.