Seçimin Galibi Sosyalist Parti

Başbakan Pedro Sanchez’in lideri olduğu İspanyol Sosyalist İşçi Partisi yüzde 29 oy alarak birinci parti oldu.

123 sandalye kazanan Sosyalistlerin, hükümeti kurmak için bir önceki hükümette ortaklarından biri olan ve bu seçimde 42 sandalye kazanan merkez sol parti Podemos ya da özerk bölgelerden çıkan siyasi partilerin desteğine ihtiyacı olacak.

Sosyalist Parti ve Podemos’un bir araya gelmesi halinde de, hükümet kurmak için gerekli olan 176 sandalyeye ulaşılamıyor. 11 milletvekilinin daha koalisyona katılması gerekiyor.

Sanchez, Bask milliyetçileri ya da Katalonya’daki bağımsızlık yanlısı partilerin kapısını çalabilir.

Ancak geçen ay hükümete verdikleri desteği çekip erken seçime giden yolu açan da, Katalonya partileri olmuştu.

Katalan merkez sol ERC, Katalonya’dan en fazla oyu alan parti oldu. 15 sandalye kazanan ERC’nin lideri Oriol Junqueras, Ekim 2017’de bağımsızlık ilan ettiği için şu an cezaevinde.

Jonqueras ve diğer Katalan yöneticilerin yargılanması sürecinde Katalan bağımsızlık yanlısı partiler hükümetten çekilmiş ve böylece erken seçim kararı alınmıştı.

Sanchez, yaptığı zafer konuşmasında partisinin “eşitsizlikle ve yolsuzlukla mücadele ve bir arada yaşamayı güçlendirme” yolunda çalışacağını söyledi.

“Geçmiş kaybetti, gelecek kazandı” dedi.

1975 yılında diktatör Francisco Franco’nun ölümüyle demokrasiye geçişin sağlanmasından beri ilk kez aşırı sağ bir parti de parlamantoya giriyor.

Oyların yüzde 10’undan fazlasını alan aşırı sağ Vox partisi çok kültürlülüğe, feminizme ve göçmenlere karşı bir politika izliyor.

Oyların neredeyse tümünün sayıldığı seçimin sonucuna göre Vox, 350 sandalyeli parlamentoda 24 sandalye kazanıyor.

Seçimin bir diğer sürpriz sonucu ise, sağcı Halk Partisi’nin oylarının yüzde 16,7’ye düşmüş olması.

Mayıs 2018’deki güven oylamasına kadar ülkeyi yöneten parti, diğer sağ partilerin desteğini alsa bile koalisyon kuracak sandalye sayısına ulaşamıyor.

Tarihindeki en düşük oyu alan Halk Partisi’nin 65 sandalyesi var. Bir önceki dönem ise 137 sandalyesi vardı.

Diğer bir sağ parti olan Ciudadanos (Vatandaşlar Partisi) ve aşırı sağ Vox ile bir araya gelse bile, Halk Partisi sağ partilerden ittifak oluşturacak sandalye sayısına ulaşamıyor.

Seçime katılım oranı yüzde 75,8 oldu. Son yıllardaki en yüksek katılım oranı, 2016’daki seçime kıyasla yüzde 9 daha fazla.

Vox nasıl güçlendi?

Halk Partisi’nin eski üyelerinden Santiago Abascal’ın lideri olduğu Vox, “İspanya’yı yeniden büyük yapma” sloganıyla birkaç ay içinde etkisini artırdı.

Bu slogan, ABD Başkanı Donald Trump’ın seçim kampanyasında kullandığı “Amerika’yı yeniden büyük yap” sloganıyla aynı.

Endülüs’teki yerel seçimlerde ilk kez yerel parlamentoya giren Vox, genel seçim sonrasında da Halk Partisi ve Ciudadanos ile birlikte kurulacak bir sağ ittifaka destek vereceğini duyurmuştu.

Parti aşırı sağ etkietini reddetse de, göçmenlere ve Müslümanlara yönelik politikaları, Avrupa’daki diğer aşırı sağ partilerle benzerlik gösteriyor.

Cinsiyet eşitliği ve erkek şiddetiyle ilgili yasaların kaldırılmasını, kürtajın ve eşcinsel evliliklerin yasaklanmasını istiyor. Partiye muhalif olanlar, Vox’un dictator Franco dönemine dönüşü simgelediği iddiasında.

İspanya’da resmi olarak yaşamaya hak kazanmış göçmenlerin suç işlemesi halinde geri gönderilmesini savunan Vox, yasadışı göçmenlerin ise ülkeye hiç alınmaması gerektiği görüşünde.

Sánchez hükümet kurabilir mi?

Sanchez koalisyon hükümeti için sol partilerin de merkez sağ partilerin de kapısını çalabilir.

Bir önceki hükümette koalisyon ortağı Podemos’un lideri Pablo Iglesias, Pazar akşamı yaptığı konuşmada, yeni bir koalisyonun mümkün olabileceğini duyurdu.

Ancak iki partinin kuracağı koalisyon, Katalan bağımsızlık yanlısı partilerin vereceği desteğe bağlı.

Sanchez doğrudan 57 sandalye kazanan merkez sağ Ciudadanos’un kağısını da çalabilir.

Ancak partinin lideri Albert Rivera, Sanchez’in daha önce Katalan ayrılıkçılarla kurduğu ittifaktan dolayı Başbakan’ı sert şekilde eleştiriyor.

Sanchez zafer konuşmasını yaparken destekçileri de “Rivera’ya hayır” diyerek Ciudadanos’la kurulacak bir ittifaka karşı olduğunu daha seçim gecesi dile getirdi.

Katalonya neden bu kadar önemli?

İspanya’nın kuzey doğusundaki yarı özerk Katalonya bölgesinin geleceği, seçimin en önemli gündem maddelerinden biriydi.

Ekim 2017’de bağımsızlık referandumu yapılan bölgede katılım yüzde 50’nin altında kalsa da büyük oranda ‘evet’ çıkmış, Katalan liderler bağımsızlık ilan etmişti.

İspanya merkezi hükümeti bu çağrıyı yasadışı ilan etti ve Katalan liderlerin başkent Madrid’de yargılamasına başlandı.

Junqueras da yakalandığında Katalonya’nın başkan yardımcısıydı.

Uzmanlara göre, aşırı sağ Vox’a desteğin artması da, bu bağımsızlık ilanına yönelik bir tepki.

Vox, bağımsızlık yanlılarına hiçbir şekilde imtiyaz verilmemesi yönünde sert bir politikayı savunuyor.