Akıllı asistanlarda neden kadın sesi kullanılıyor?

Teknoloji küresel olmalı ve bu ölçekte hareket etmek çok kolay. Bu yüzden de akıllı hoparlör teknolojisi, bir anlamda saf halde, feminizm de dahil olmak üzere çoğu toplumsal meseleye karşı nötr.

Bu kaliteli bilgi kaynaklarına kadın isimleri versek bile.

Ama teknolojide daha fazla kadın istendiğini düşündük!

Evet, gerçekten de teknolojide daha fazla kadın istiyorduk –  ama uzaktan kumandalı bir kutuya hapsedilmemiş halde. Bu tür teknik ve bilimsel araştırmaların, politikaların geliştirilmesinde eşit ortak olmalarını istiyoruz.

Güvendiğim bir feministe bu asistanları sorduğumda, “Konuşma asistanları, temelde birer şişirilmiş oyuncak bebek” diye cevap verdi.

Güldüm ve anladım. Ama sonra “Peki ya yatmadan önce hikaye dinlemek için onları kullanan çocuklar?” diye sordum.

“Ama çocuklar için geliştirilmediler, değil mi?” diye cevap verdi.

Belki de başlangıçta değildi, evet.

Öyleyse bilim mi?

Endüstri size her şeyin iş ile ilgili olduğunu, kadın seslerin pazarının daha iyi olduğunu ve bu konu hakkında araştırma yaptıklarını söyleyecektir.

Georgetown Üniversitesi’nde psikoloji profesörü ve Çocuk Dijital Medya Merkezi direktörü Sandra Calvert, kadın seslerinin “kullanıcı tercihlerine dayanarak”  varsayılan ses olarak kullanılabileceğini söylüyor.

Calvert ve akıllı hoparlör geliştiricileri arasındaki doğrudan bir bağlantı olup olmadığını ise bilmiyoruz.

Ancak Calvert yaptığı çalışmada, kadınların varsayılan ses olarak kadın sesi tercih ettiğini ve erkeklerin bu konuda daha esnek bir konumda olduğunu belirtiyor.

Calvert, “Bu tür bir veri, bir işletmeyi kadın sesini varsayılan olarak seçmesine, sesi kişisel tercihlere göre değiştirebilme esnekliğine sahip olmasına yol açabilir” dedi. “Bu, seslerin dinleyici tarafindan nasıl algılandığı bağlı.”

Amazon, DW’ye gönderdiği bir e-postada, şirketin, insanların oturma odalarında birlikte yaşayabilecekleri “hoş bir ses” aradığını söyledi. Ve sayısız testten sonra, kadın seslerinin erkeklerden daha dostça geldiğini buldular – ve “Alexa’nın şu anki sürümüne” karar kılmış oldular.

Siri, altı çizilmesi gerekir ki, bazı ülkelerde ve belirli dillerde varsayılan ses olarak erkek seslerini kullanıyor. Ama erkek ama kadın, Siri, Norveççe “güzel” bir kadın ya da zafer anlamına gelirken, Svahili dilinde ise “sır” için kulanılan bir kelimedir. Yani, her iki şekilde de, kullanılan bir kelimedir.

Diğer bilimler, insanların annelerin ses tonuna daha iyi cevap verdiğini öne sürüyor – yani yine kadın seslerine -.

Anne sesi tonunun, duman dedektörlerinde ve yangın alarmlarında kullanmanın etkisini araştırmak için yapılan oldukça ünlü bir Amerikan çalışması bulunuyor. Bu çalışma “anne sesli alarmların”, genel “tonlu alarmlar”dan önemli ölçüde daha iyi performans gösterdiğini saptadı.

Yakın zamana kadar araştırmacılar, erkek ve kadın seslerini karşılaştırmayı ihmal etmişlerdi, ancak şimdi bunu yaptılar ve sonuçları, çalışmayı yapan Dr. Gary Smith ve ekibinden bekliyorlar.

Anne  sesi tonunun, erken doğmuş bebeklerde ağrıyı azalttığını gösteren başka çalışmalar da bulunuyor.

Diğer çalışmalar ise kadın sesinin sıcaklığı ve diğer detaylar ile ilgili.

Dr. Kate Devlin, DW’ye gönderdiği bir e-postada, “Kadın seslerinin kullanılmasının bir takım bilimsel nedenleri var, ancak hiçbiri bir incelemeye dayanmıyor.” dedi.

Devlin, King’s College London’da Sosyal ve Kültürel Yapay Zeka alanında kıdemli bir öğretim görevlisi. Aynı zamanda “Bilim, Seks ve Robotlar” ın da yazarı.

Devlin, anne sesi tonu ile ilgili olarak,, “Bebekler başlangıçta kadın sesleri için bir tercih gösteriyor, ancak bunun ilk sekiz aydan daha uzun sürdügünü gösteren  bir kanıt yok. Bu arada kadın seslerinin duyulması da kolay değil” diyor. “Her şey bilime bağlı değil, klişeleşme ve cinsiyetçiliğe kaymalar da mevcut.”

Cinsiyetçilik mi?

Bu çalışmalar ne kadar güvenilir?

Sonuçların, sıcak, seksi veya kulağa kolay geldiğini düşündüğümüz seslerin, erkekler arasında sosyal olarak şartlandırılmış birer önyargı olma olasılığı ne kadardır?

Ve ebeveynleri sadece yazılan metne cevap verirken, “lütfen” ya da “teşekkür ederim” bile demeden onlara istedikleri şeyleri veren cihazlardaki kadın sesleri varken, kendini bu cihazlara bırakan çocuklara ne diyebiliriz ki?

Lütfen dikkat, bunu havadan söylemiyorum. Bazı uzmanlar, bu cihazların kaba çocuklar yetiştirdiğini söylüyor. Bir düşünün: Biz bir zamanlar şimdiki zamandan farklı olan bir kültürel referans ile yetişirken, bugün çocuklarımızın en iyi arkadaşları her şeyi bilen yapay zekalar.

Çocuklar babalarının  seslerini duymazdan gelmeyi mı öğreniyorlar?  Bu erkeklere karşı bir tür cinsiyetçilik olurdu, değil mi? Bunu yine de bir kenara bırakalım.

Çünkü makinelerin kendisinin kadınları, hatta çocukları anlamadığını gösteren araştırmalara rastladığınızda her şey çok garipleşir.

Joostware AI Research’ün kurucusu olan Delip Rao’ya sorduğumuzda, insan ses yolunun tüm karmaşıklıklarını, cinsiyete dayalı yapay zeka kurallarını ve bu makinelerin cinsiyet, yaş, etnik köken ve aksanları çözme konusundaki sorunlarını açıklayacaktır.

Bu sadece devam eden bir çalışma durumu ve yeterince erken müdahale edilirse sorunlar giderilebilir. Ancak bunun için, Rao’ya göre, farkındalığa ihtiyacımız var.

Rao bir e-postada “Kadın seslerinin, güven ve rahatlığa ilham verme eğiliminde olduğunu düşünüyorum. Ancak bu, böyle seçimler yaparak cinsiyetçi klişelerde bulunmakta özgür olduğumuz anlamına gelmiyor.” dedi.
 
Satış Süreci

Özellikle bir işletmeye sahipseniz, müşterilerin yeni bir fikre, bilgiye, eğlenceye ve ücretli ürünlere erişmenin yeni bir yoluna güvenmesini sağlamak çok önemlidir.

Ve eğer bu şirkete sahipseniz, eşitlik ve çeşitlilik hakkında yeni fikirlerle piyasaya aşırı yüklemek istemezsiniz. Bazı denenmiş ve test edilmiş cinsiyetçi yolları kullanarak zenginliklere ulaşmak istemez miydiniz? Demek istediğim, her şeyi mahvetmeye gerek yok! İnsanların önce paralarını harcamasına izin vermek yeterli.

Amazon ve Google gibi şirketler hararetli bir şekilde konuşma asistanları aracılığıyla para kazanmanın yollarını bulmaya çalışıyorlar ve büyük ölçüde erkeklerden oluşan, kendisine pizza siparişi veren veya daha iyi işler yapıp onları önlerine getiren birer pasif bir hizmetçi arayan bir kitleye, kadın sesini çıkarmaktan daha cezbedici işler yapan bir yazılım sunmak istiyorlar.

Google, konuşma asistanına isim vermeyerek bir eşiği geçtiğini düşünüyor. Yani “Neden Alexa? Neden Alexander değil?” diye soran insanlar yok.

Bunlara sadece “asistan” ya da “home” deniyor, ancak bunu düşündüğünüzde, hala evimizde bir kadının sesi yankılanıyor.

Ve aslında, isimsiz bir köle daha da kötü değil mi? Tabii ki. Gerçekten umursamıyormuşsun gibi. Öyleyse kölelerimiz olacaksa, en azından onlara bir isim verelim.

Her halükarda, teknolojide daha fazla kadın bulunmasını istedik, bu yüzden bu bir başlangıç.

Oxford İnternet Enstitüsünde Toplum ve İnternet Profesörü Dr. Helen Margetts, “Belki de kadınların temsilini bir şekilde artırmanın, böyle bir cihazda bir kadının sesini duymak ile gerçekleştirileceğini düşünmek yanlış bir fikir” diye yazdı. “Temel olarak mühendisler bunun hakkında çok fazla düşünmediler, çünkü onların hepsi, erkekler.”

Margetts, “Bu, daha fazla kadını teknoloji, yapay zeka ve veri bilimine sokmanın önemini vurgulamaktadır” diyor.

Vernetztes Wohnen mit Google Home (picture-alliance/F. Duenzl)
Makinenin aklını karıştırmayın

Şahsen bunun, cinsiyetçilik mi bilim mi yoksa cinsiyetçi bir bilim mi olduğunu söyleymemem. Ama gördüğüm şey, insanların hayvanlar veya makineler gibi insani olmayan şeylere insani özellikler vermeyi sevdikleridir.

Aslında bu oldukça üzücü, ancak bazı insanların neden teknoloji tasarımında ayrımcı olabilecek ya da olmayacak belirli seçimlerde bu kadar rahatsız olduklarını açıklamak adına bir yol olabilir.

Biz, artık aramızdaki farkı göremediğimiz dijital teknolojiye sahip olduğumuz bir noktadayız. Ama şimdi, makineler insan gibi düşünme seviyesine yaklaştıkça geri adım atmamız ve kendimize neyin ne olduğu konusunda hatırlatma yapmamız gerekiyor.

O yüzden makineyi bir insan için karıştırmayın, yoksa herkesi aptal haline getirirsiniz./Zulfikar Abbany