İslam’a göre evlilik yaşı nedir?

6 yaşındaki kız çocuğunun “evlilik” yoluyla yıllardır cinsel istismara maruz kalması tartışılıyor.

Aslında Türkiye’de yasal evlilik yaşı mevcut kanunda belirlenmiş durumda.

Medeni Kanunu’un “ehliyetin koşulları ve yaş” başlıklı 124. Maddesinde “Erkek veya kadın 17 yaşını doldurmadıkça evlenemez” diyor.

17 yaşını doldurmadığı halde evlendirilme ise belli şarta bağlı.

Yasaya göre “Hakim, olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple 16 yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir.”

Ancak değil 16, Türkiye’de 6 yaşındaki çocukların bile anne ve babaları tarafından evlendirildiği birçok kere ortaya çıktı.

Yasal olmayan evliliklerin bazı cemaat ve tarikat mensuplarının bireyleri arasında yaşanıyor olması, konunun dini boyutu da gündeme getiriyor.

Kanunda evliliğin yaş sınırı var. Peki dinde bir yaş sınırı var mı?

Çocukların anne ve babaları tarafından evlendirilmelerinde niye “buluğu” ve “rüşt” gündeme geliyor?

Bu kavramlar evlilik için ne anlam ifade ediyor?

Türkiye Diyanet Vakfı’nın hazırladığı İslam Ansiklopedisi’ne göre “buluğ”, terim olarak çocuğun cinsi ve bünyevi ergenlik dönemine ulaşması anlamına geliyor.

“Rüşt” ise kişinin mallarını din, akıl, mantık ve iktisat prensiplerine uygun biçimde koruyup harcamasını sağlayan fikri olgunluğa sahip olmasını ifade ediyor.

“Konunun İslam ile bağdaştırılması rahatsız edici”

Diyanet İşleri Başkanlığı, 6 yaşındaki kız çocuğunun cinsel istismara uğramasıyla ilgili yaptığı açıklamada “rüşt” kelimesine vurgu yaptı.

Diyanet’e göre rüşt yani reşit olmayan kişi evlendirilemez.

Çocukların her türlü şiddet ve istismardan korumanın hem toplumsal hem de kurumsal vazifeleri olduğu belirtilen açıklamada, “Son günlerde kamuoyunu meşgul eden ve medya organlarının gündemine giren kız çocuklarının erken yaşta evlendirilmesi hususunda devletimizin ilgili kurumlarının konuyu hassasiyetle takip ettiklerine ve adaletin tecelli edeceğine inancımız tamdır. Ancak konunun yüce dinimiz İslam ile bağdaştırılarak Müslümanların itham edildiği bir sürece dönüştürülmesi son derece rahatsız edicidir. Diyanet İşleri Başkanlığı olarak bir defa daha ısrarla belirtmek isteriz ki, İslam’a göre, bireylerin hem fiziksel hem de ruhsal olgunluğa erişmeden, aile kurmanın anlam ve sorumluluğunu idrak edecek rüşt yaşına gelmeden evlendirilmeleri söz konusu olamaz…” ifadeleri kullanıldı.

İslam’a göre, bireylerin hem fiziksel hem de ruhsal olgunluğa erişmeden, aile kurmanın anlam ve sorumluluğunu idrak edecek rüşt yaşına gelmeden evlendirilmeleri söz konusu olamaz.https://t.co/TlNNUFm6WZ pic.twitter.com/SUW60DtF61

— Diyanet (@diyanetbasin) December 8, 2022

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bu açıklaması, tartışmayı sona erdiremedi.

“Haberler fasıkça çarpıtılıyor”

Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi eski öğretim üyesi Prof. Dr. Faruk Beşer de tepkili olanlardan.

Yaşanan tartışmada İslam ve Müslümanların hedef gösterildiğine tepki gösteren Prof. Dr. Beşer, yaptığı paylaşımda şu ifadelere yer verdi:

“6 yaşındaki bir çocuğu bir adama teslim etmek kadar, çirkin ve rezil olan başka şey nedir bilir misiniz? Haberleri fasıkça çarpıtmak ve her gün kendileri çok daha büyüğünü yedikleri fışkıları İslam’a ve Müslümanlara mal etmek. Önce doğrusu nedir, bir mümin olarak bekleyip görelim.”

6 yaşındaki bir çocuğu bir adama teslim etmek kadar
Çirkin ve rezil olan başka şey nedir bilir misiniz?
Haberleri fasıkça çarpıtmak ve her gün kendileri
Çok daha büyüğünü yedikleri fışkıları
İslam'a ve müslümanlara mal etmek
Önce doğrusu nedir, bir mümin olarak bekleyip görelim

— Faruk Beşer (@farukbeser) December 9, 2022

İslam’a göre evlilik yaşı nedir? Buluğa ermek mi, yoksa reşit olmak mıdır?

İlahiyatçılar konuyu Independent Türkçe’ye değerlendirdi.

“Evlilik yaşı çocuğun buluğa erdiği yaştır”

Medeniyet Araştırmaları Derneği Başkanı ve ilahiyat yazarı Prof. Dr. Bekir Karlığa, evlilik yaşının çocuğun buluğa erdiği yaş olduğunu söyledi.

Buluğa ermenin bölge, yer ve kişiye göre değiştiğini kaydeden Prof. Dr. Karlığa, “Bunun için şu yaşta olması gerekir deyip kestirmek doğru değildir” dedi.

Günümüzde hem tıp hem de hukukun evlilik yaşını 18 olarak belirlediğini hatırlatan Karlığa, “Bu yaştan önce bir evlilik olmaz. Aksi durumu yanlış, batıl ve hurafedir. Buluğ yaşı kız çocukları için değişir. Mesela çok sıcak bölgelerde buluğ erken olur, soğuk bölgelerde geç olur. Onun için buluğdan kastımız yani ergenlik çağı diyoruz Türkçede ergenlik çağına erdiği zamandır. Vücut ve bütün organları gelişmiş hale geldiği dönemdir” değerlendirmesinde bulundu.

“Kur’an-ı Kerim’e göre evlilik için reşit olmak şarttır”

Süleymaniye Vakfı Başkanı ilahiyatçı Prof. Dr. Abdulaziz Bayındır ise Kur’an-ı Kerim’e göre evlilik için reşit olmanın şart olduğunu söyledi.

Evlilik ile ilgili Nisa Süresi’nin 4, 6, 20 ve 21 ayetleri ve daha birçok ayette açık hükümlerin olduğunu aktaran Prof. Dr. Bayındır, “Ama gelenekte Talak Suresi’nin 4. ayetinin küçük bir bölümün anlamı bozularak çocukların evlendirilmesine fetva verilmiştir. Bugün mezheplerin yüzde 100’ü evlenmede yaş şartı koşmaz. Dolayısıyla İsmailağa’da yapıldığı söylenen şey mezheplere tamamen uygundur” değerlendirmesinde bulundu.

Süleymaniye Vakfı’nın internet sitesinde konuyla ilgili çok sayıda yazı ve sohbetin olduğu hatırlatan Bayındır, “Reşit olmak, buluğa erdikten sonra malını akıllıca kullanabilecek özelliği sahip olmaktır. Malını saçıp savuracak durumda olana reşit denmez. Nisa Süresi’nin 6. ayeti bunu anlatır” dedi.

“12-13 yaşlarda çocukların evlendirilmesi doğru değil”

İlahiyatçı yazar Prof. Dr. Kerim Buladı da evlilik yaşının ergenlik dönemi ile başladığını belirtti.

Buladı’ya göre evlilik yapan kişinin aile sorumluluğunu yüklenebilecek, geçimini ve çocuk bakımını yapabilecek yetkinliğe sahip olması gerekiyor.

Ergenliğin bölge ve ülkeye göre değiştiğini “şu yaşta başlar” şeklinde kesin bir şeyin söylenemeyeceğini dile getiren Prof. Dr. Buladı, “Allah emrediyor, Peygamber efendimiz de evliliğe teşvik ediyor. İnsanların çoğalması sahih evliliklere bağlıdır. Dolayısıyla bunun sağlıklı bir şekilde olması gerekiyor. Yani evlilik yükünü taşıyabilecek bilgi ve beceriye sahip olmalı. Evlilik için fizyolojik ve biyolojik yönden gelişim lazım. 12-13 yaşlarda çocukların evlendirilmesi sağlıklı ve doğru değildir” diyerek sözlerini tamamladı./The Independentturkish / Abdulhakim Günaydın