Türkiye İşçi Partisi | “İnadın İradendir!”

Derleyen Adem Hüyük

1961 yılında siyasi hayatına başlayan Türkiye İşçi Partisi, daha sonra yaşanan darbe dönemlerinde muhtelif zamanlarda kapatılmıştır. 10 Ekim 1965’te yapılan genel seçimlerde, Türkiye İşçi Partisi [TİP] meclise 15 milletvekiliyle girmişti. TİP 1965 seçimlerine o dönemde var olan 67 ilin 56’sında katılmış, 300 bine yakın oy almıştır.

TİP, 1965’te ilk kez başbakan olan Süleyman Demirel’in hükümeti karşısında, soru ve gensoru önergeleri vererek ve cesur konuşmalar yaparak neredeyse ana muhalefet konumuna gelmiştir.

1961 yılında kurulan ve sonrasında kapatılan, 7 Kasım 2017 tarihinde yeniden kurulan Türkiye İşçi Partisi, ideolojik çizgisi göreceli değerlendirilmekte ve yorumlanmaktadır.

Kimi cevreler Türkiye İşçi Partisi’nin tüm teorisi Marksizm ile yoğrulmuştur olarak görürken, kimi cevreler partinin sosyalist bir parti programına sahip olduğunu ve Marksizm-Leninizm ve Sol Popülizmi de desteklediğini ileri sürmektedir. Parti, 1965 Mehmet Ali Aybar ve Behice Boran dönemlerindeki siyasi anlayışla devam ettiği yorumları yapılmakta.

1960’ların ikinci yarısında çok ilerici bir rol oynayan TİP, söylenin aksine Marksizm-Leninizm ideolojine bağlı bir hareket değildi. Zira, Leninizm’in ön gördüğü gibi, kapitalist düzenin sınırlarını zorlamayan değil, reformist ve parlamenter yolu mutlaklaştıran bir partiydi.

TİP, belki Bilimsel Sosyalizme giden yolu açabilecek bir devrimci parti değildi ama Türkiye’nin tarihi gelişmesi içinde çok önemli bir kilometre taşıydı.

Tanıl Bora, TİP’in yaklaşımını “sol popülizmi ortodoks Marksizmi telif etme girişimi” olarak tanımlamıştır.

Türkiye İşçi Partisi [2017]

7 Kasım 2017’de TİP’in yeniden kuruluşu için dilekçe verildi. Erkan Baş, Barış Atay, Tuncay Çelen, Metin Çulhaoğlu’nun da aralarında olduğu geçmiş TİP ve TKP üyesi, çeşitli kitle örgütü ve sendika temsilcisi, işçi, öğrenci ve akademisyenlerin bulunduğu 146 kişi imzasının olduğu çağrı metni kamuoyuna duyuruldu.

12 Mart 1971 muhtırası sonrasında 21 Temmuz’da kapatılan ve daha sonra yeniden örgütlenmesine rağmen Meclis’e girmeyi başaramayan TİP, 53 yıl sonra Meclis girdi.

2018 Türkiye genel seçimlerinde Halkların Demokratik Partisi [HDP] ile işbirliği yapan parti, adaylarını HDP listelerinden göstermiştir. Erkan Baş, İstanbul 1. bölge ve Barış Atay, Hatay milletvekili olarak HDP’den 27. dönem TBMM milletvekili seçilmişlerdir. Seçimlerden sonra Barış Atay ve Erkan Baş, HDP’den istifa edip Türkiye İşçi Partisi’ne geçmişlerdir. 19 Nisan 2021’de Ahmet Şık partinin üçüncü milletvekili olarak göreve başlamıştır. 25 Haziran 2021’de eski Cumhuriyet Halk Partisi milletvekili Sera Kadıgil, yaptığı açıklamayla partiye katıldığını resmen duyurmuştur.

Türkiye İşçi Partisi’nin web sitesini incelediğimizde 3 ayrı program görürüz. Parti programı, mücadele programı ve sosyalizm programı olarak görülen bu 3 başlıkta partinin tüm hayat görüşü yer almaktadır.

Bugün TİP, Laiklik, cumhuriyetçilik ve toplumsal cinsiyet eşitliği gibi konular partinin pozisyonları ve ideolojisinde önemli yer edinmektedir. Elektrik, su, doğalgaz ve internet gibi temel hizmetlerin kamulaştırılması ve bu hizmetlerin kâr amacı gütmeden topluma sunulmasını talep etmektedir. Aynı zamanda eğitim sistemindeki sorunları kamunun aktif rol almasıyla çözmeyi öngören parti, kullanılmayan kamu binalarının öğrenci yurdu olarak hizmet vermesi yönünde kanun teklifi sunmuştur.

2023 Seçimleri

Emek ve Özgürlük İttifakı’nın mensubu olan Türkiye İşçi Partisi [TİP], 14 Mayıs’ta yapılacak parlamento seçimine, en az 41 ilde kendi adı, amblemi ve adaylarıyla gireceğini açıkladı.

İttifak, Halkların Demokratik Partisi [HDP], Türkiye İşçi Partisi [TİP], Emek Partisi [EMEP], Emekçi Hareket Partisi [EHP], Toplumsal Özgürlük Partisi [TÖP] ve Sosyalist Meclisler Federasyonu’ndan [SMF] oluşuyor. | © DerVirgül