İçinde gizli bir tarih yatan “irmik helvası”

Adem Hüyük 

Geçtiğimiz günlerde Viyana 10. Bölgesi Rotenhofgasse 12 numaralı adreste bir helvacı açılışı gerçekleşti. Yaklaşık 12 yıl önce Viyana’ya üniversite eğitimini tamamlamak için gelen Emrah Öztep, şartların kendisini hayatın farklı alanlarına yönlendirdiğini ve tesadüfen tadına baktığı bir helvanın, Avusturya bayiliğini [franchise] aldığını söylüyor.

Arkadaşım iş insanı Volkan Akın tarafından davet edildiğim helvacı dükkânı açılışına, Viyana’da olmadığımdan katılamadım. Zaten burada olsaydım da onun hatırına katılırdım.

Sıradan değildi!

Volkan Akın açılışını yaptığı “helvacının” sıradan bir helva anlayışının olmadığını söylemesi ve yine kuzeni ve Damak restoranın müdürü Şehmuz Akın’ında bilir kişi olarak teyit etmesi, helvacıyı ziyaret etmem gerektiğini işaret etti.

İçinde gizli bir tarih yatan “irmik helvası”

Rotenhofgasse’nin yorgun binalarının arasında, “ben buradayım” dercesine dizayn edilmiş dış cepheye sahip dükkâna bir mimar elinin değdiği hemen anlaşılıyor.

Dikkatimi çeken ise, tabelada yazan tarih oldu: “Helvacı Yakub Efendi 1887”

Bir ürün, lezzet veya marka bunca yıl ayakta kalabilmişse, bu bir başarıdır diye düşündüm ve Helvacı Yakub Efendi’yi araştırmaya karar verdim… Hakkında bilgi bulmak çok zor olmadı. Zira şirketin kendi internet sitesinde tarihçelerine yer verilmiş. Ancak bu benim için çok sübjektif olurdu. Bu neden bağımsız kaynaklardan da Yakub Efendi hakkında bilgilere göz attım.

Helvacı Yakub Efendi

Bir kere denendiğinde tadını hafızalara kazıyan Helvacı Yakub’un helvalarının içinde gizli bir tarih yatıyor. Tarihimizde sohbetlerin vazgeçilmez geleneği olan helva kültürü Ortadoğu’dan Balkanlar’a kadar geniş bir coğrafyada varlığını sürdürüyor. İslamiyet’in ruhuyla birlikte harmanlanarak; kültürel ve sosyolojik etkinliklerle zenginleştirilerek ikramların vazgeçilmezlerinden biri haline gelen bu tatlının yapımına 16. yüzyılda bir usta eli değerek zenginleştiriliyor. Zenginleşen ve bereketlenen helvalar günümüzde Helvacı Yakub şubelerinde hizmete sunuluyor.

Cuma günleri Şehzade Camii’nin bahçesindeki ulu çınar ağacının altında Cuma namazı çıkışı cemaate irmik helvası dağıtırdı. İsmini buradan alan Helvai Yakub Efendi’nin bilinen rivayetlere göre cuma günleri irmik helvası dağıttığı kazanın dibi hiç gözükmezdi. Pişirdiği helva “bitmeyen helva” diye anılırdı ve bereketli oluşuyla ün kazanmıştı. Her Cuma gerçekleşen bu olay artık sembolik bir değer kazanmıştı. Aynı zamanda bu sebeple de bahçedeki çınar ağacı kutsal sayılırdı.

İrmik helvasının dünya da ilk yapıldığı yerler Orta doğu ve Balkan ülkeleri olarak bilinmektedir. Türklerin ve Arapların yaşadıkları bölgelerde irmik helvasını görmek mümkündür. Türklerin helvayla tanışmaları, İslamiyeti kabul ederek Arap kültürüne yakınlaşmalarıyla başlamıştır.

Tasavvuf ehli Helvai Şeyh Yakub Efendi’nin vefatı ardından bu geleneği ailesi, çevresi ve sevenleri onun anısına sürdürmeye devam etti. Her Cuma namazdan sonra cami bahçesindeki çınar ağacının altında, irmik helvası pişirilip dağıtılmaya devam edildi. Böylece Helvai Şeyh Yakub Efendi’nin başlatmış olduğu bu gelenek yıllarca sürmeye devam etti. Savaş yılları Şehzadebaşı medresesinin dağıtılması, buradaki eğitim kuruluşlarının Tekke ve Zaviye Kanunu gereği yasaklanması neticesiyle göreve gelen diyanet görevlileri bu geleneği devam ettiremediğinden halk, kendi dayanışması ile sürdürmüştür.

Şeyh Yakub Efendi’nin bereketli ve lezzetli geleneğini günümüzde sürdürmeyi ideal belleyen Helvacı Yakub, içinde Antep Fıstıklı Bereket Helvası, Dondurmalı İrmik Helvası ve Süt Helvası seçenekleri olan alışkanlık haline getirilmesi kaçınılmaz olan bir tatlıcı olmakta ve şubelerinde sizlere hizmet vermektedir.

Sizin de bir gün yolunuz Rotenhofgasse 12 1100 Viyana adresine düşerse, içerisinde gizlediği tarihsel lezzetiyle sizleri de etkileyeceğinden eminim… | © DerVirgül

Dikkat: Bu haber içerisinde reklam barındırmaktadır.