Avusturya basın özgürlüğünde 29. sırada

Merkezi Paris’te bulunan Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün [RSF] basın özgürlüğü listesinde, Avusturya konumunu biraz iyileştirerek 180 ülke arasında 29. sıraya yükseldi.

Türkiye

Türkiye, Sınır Tanımayan Gazeteciler [RSF] örgütü tarafından yayınlanan 2023 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde, 180 ülke arasında 165’inci sırada yer aldı.

3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü vesilesiyle yayınlanan endekste, Türkiye’nin düşük notuna “gazetecilere yönelik baskıya hız verilmesi”, “özellikle Kürt gazetecilere yönelik toplu tutuklamalar” ve “medya özgürlüğünü tehdit eden sosyal faktörler” gerekçe gösterildi.

Aynı endekste 2021’de 153’üncü sırada bulunan Türkiye, 2022 yılındaki endekste ise “gazetecilerin tahliye edilmesi, tutuklama yerine adli kontrole rağbet edilmesi ve ifade özgürlüğü örgütlerinin hak aramada etkili mücadele yürütmesi” gerekçeleriyle 149’uncu sıraya yükselmişti. Ancak 2023’te 16 sıra birden gerileyen Türkiye, endekste en sert gerileme gösteren ülkelerden biri oldu.

Avusturya

Avusturya, 77,3 puanla [önceki yıl: 76,7], “tatmin edici” olarak sınıflandırılan ülkelerin ortasında yer aldı. Özellikle güvenlik alanında, şimdi tekrar yükselişe geçti. Ancak siyasi ve yasal çerçeve koşulları kötüleşmiştir.

RSF’nin Avusturya bölümü, sıralamada daha fazla düşüşü önleyen iyileştirmelerin duyurulduğunu belirtti. Ancak bu durum basın özgürlüğünün durumunu daha iyi hale getirmiyor. RSF Avusturya Başkanı Fritz Hausjell, “Avusturya’nın Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün basın özgürlüğü sıralamasında geçen yılki keskin düşüşü bu nedenle yerleşik hale geldi” dedi. “Avusturya’da tehlike altındaki basın özgürlüğünün rehabilitasyonu” medya politikası açısından “başarılı olamadı”. Bunun bir örneği, hala kabul edilmemiş olan Bilgi Edinme Özgürlüğü Yasası’dır. RSF Avusturya, Avusturya’nın böyle bir yasaya sahip olmayan tek AB ülkesi olmasını eleştirdi.

Örgüt ayrıca yeni kaliteli gazetecilik fonunun çeşitlilik ve yenilikçiliği göz ardı etmesini ve reklamlar için kamu fonlarını sınırlama planının hala olmamasını da eleştiriyor. “2022 yılında hazırlanan yeni medya şeffaflık yasası, hükümet ve medya arasındaki yolsuzluğa son vermiyor. Hükümet herhangi bir sonuçla karşılaşmadan reklam sözleşmeleri yapmaya ve medya işbirliklerine girmeye devam edebilir,” diyerek Hausjell’i eleştirdi.

İstifalarla

Bir önceki yıl da tanınmış genel yayın yönetmenlerinin çeşitli istifalarına sahne oldu ve bu da bireysel politikacılar ile bireysel gazeteciler arasında çok yakın bir ilişki olduğunu ortaya koydu. RSF Avusturya Başkanı, “Önde gelen gazetecilere yönelik bu ciddi suçlamalar, istifalara nispeten hızlı bir şekilde yol açan, ancak ülkedeki gazeteciliğe son derece zarar veren çürümüş koşulların bir resmini ortaya çıkardı” dedi. Sıralamada Avusturya “siyasi bağlam” sütununda 3.81 puan gerileyerek 74 puana düştü ve 33. sırada yer aldı. “Heute” adlı günlük gazetenin yayınevinde yapılan arama ve “Wiener Zeitung “un mevcut haliyle yayın hayatına son vermesi gibi reklam skandalıyla ilgili son gelişmeler ancak bir sonraki sıralamada dikkate alınacak.

Beş göstergeye dayalı Basın Özgürlüğü Endeksi

Bu Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi, yeni bir metodoloji kullanılarak hazırlanan ikinci endekstir. Endeks beş göstergeye dayanmaktadır: siyasi bağlam, ekonomik bağlam, yasal bağlam, sosyo-kültürel bağlam ve güvenlik. Avusturya 61.9 puanla ekonomik bağlamda en zayıf performansı sergilemiştir. Ancak bu alanda bir önceki yılın sıralamasına kıyasla hafif bir iyileşme kaydedilmiş olup bu da yerel medya kuruluşlarına yönelik yeni dijitalleşme sübvansiyonuna bağlanabilir. Avusturya güvenlik alanında 84.3 puandan 89.2 puana güçlü bir yükseliş kaydetti. Bunun nedeni, Korona önlemlerine karşı gösterilerin azalmış olması ve gazetecilere yönelik “sert fiziksel saldırıların” kaydedilmemiş olmasıdır. Ancak RSF Avusturya, hükümete polisle birlikte bir güvenlik sistemi geliştirmesini tavsiye ediyor.

Norveç basın özgürlüğü endeksinde zirvede

Basın Özgürlüğü Endeksi’nde sadece sekiz ülke “iyi” olarak değerlendirilmiştir. Üst üste 7. kez bu alanda başı çeken ülke Norveç. Onu İrlanda, Danimarka, İsveç, Finlandiya ve Hollanda takip ediyor. Sonuncusu 22 sıra ilerleyerek, suç muhabiri Peter R. de Vries’in öldürülmesinden önce 2021’deki konumuna tekrar ulaştı. Avusturya’nın yanı sıra 43 ülke daha “tatmin edici” olarak sıralanmıştır. Bunlar arasında İsviçre [12. Sıra], Almanya [21. sıra; 5 sıra geriledi], Fransa [24. Sıra], Birleşik Krallık [26. Sıra] ve ABD [45. Sıra] bulunmaktadır.

Macaristan [72. Sıra], Polonya [57. Sıra] ve Ukrayna [79. Sıra] “fark edilebilir sorunları” olan ülkeler arasında yer almaktadır. En son sırada yer alan AB ülkesi ise gazetecilerin gizli servisler ve casus yazılımlar tarafından izlendiği 107. sıradaki Yunanistan. Sıralamanın en altında Kuzey Kore [180], Çin [179], Vietnam [178], İran [177], Türkmenistan [176] ve Suriye [175] yer alıyor. Kremlin’in kalan bağımsız medyayı da baskı altına aldığı Rusya [164] ve Türkiye [165] de RSF tarafından “çok ciddi” olarak değerlendiriliyor. Toplamda 31 ülke bu kategoride yer alıyor ve geçen yıla göre üç ülke daha fazla.

RSF Genel Sekreteri bazı “istikrarsızlıklar” görüyor

RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, “birçok ülkede yetkililerin artan saldırganlığının ve sosyal medyada ve gerçek dünyada gazetecilere yönelik artan düşmanlığın sonucu” olan belirli bir “istikrarsızlık” olduğunu söyledi. RSF’ye göre sahte içerik endüstrisi yükselişte. 118 ülkede ankete katılanların çoğu, ülkelerindeki siyasi aktörlerin sıklıkla veya sistematik olarak büyük çaplı dezenformasyon veya propaganda kampanyalarına dahil olduğunu söyledi. Manipüle edilmiş içerik, kaliteli gazeteciliği zayıflatmak için kullanıldı.

Medya Bakanı Susanne Raab Basın Özgürlüğü Günü vesilesiyle yaptığı açıklamada bunun “demokrasimizin en yüksek değerlerinden biri” olduğunu söyledi. Avusturya’da geçtiğimiz yıl “medyanın konumunu ve dolayısıyla yerel medyayı çeşitlilik, bağımsızlık ve basın özgürlüğü açısından güçlendiren” çok sayıda medya paketinin hayata geçirildiğini belirten ÖVP’li siyasetçi, “dijital dönüşüm fonunun her türden daha yenilikçi projeler ve daha fazla dijitalleşme için kullandırılmasından kaliteli gazetecilik fonunun yeniden düzenlenmesine ve yeni medya şeffaflık kurallarına kadar” şu bilgileri verdi

“Yeni ORF yasası ile kamu hizmeti görevini güvence altına aldık”

Raab, “Aynı zamanda, program ve dijital tasarım seçeneklerini önemli ölçüde modernleştiren ve gençleştiren yeni ORF yasası ile kamu hizmeti yetkisini güvence altına aldık” diye ekledi. “Gazeteciler Avusturya’da özgürce ve bağımsız olarak çalışmalarını sürdürebilirler. Basın özgürlüğünün bu yüksek demokratik değerini desteklemek ve ülkemizdeki medya çeşitliliğini güçlendirmek bizim görevimizdir. Her ikisi de yalan haberlerle mücadelede vazgeçilmezdir. Ülkemizdeki insanlar çeşitli bağımsız ve güvenli bilgi kaynaklarına güvenebilmelidir.”
RSF’nin mevcut sıralamasıyla ilgili olarak, ofisi ayrıca “medya bakanının göreve gelmesinden bu yana, medya sektöründe etkilerini yavaş yavaş gösterecek olan birçok önemli reformun hayata geçirildiğini” de belirtmek gerektiğini söyledi. Yine de bazı eleştirilerin anlaşılmaz olduğunu söyledi. “Örneğin, yeni dijital dönüşüm fonunun daha yenilikçi medya projeleri sağlaması gerekiyor. Özellikle yeni kaliteli gazetecilik fonu, medyanın ekonomik canlılığını destekliyor ve yerel medyanın konumunu güçlendiriyor. Kamu sektörünün keyfi olarak reklam verebileceği ifadesi de yanlıştır. Yılını doldurmakta olan Medya Şeffaflık Yasası, ilk avrodan itibaren tam şeffaflık, raporlama yükümlülükleri, yayınlamama cezaları ve raporlama yükümlülüklerinin sosyal medya, billboard ve sinema reklamlarını da kapsayacak şekilde genişletilmesiyle büyük ölçüde sıkılaştırılmıştır.”| ©DerVirgül

https://twitter.com/RSF_inter/status/1653621067687026694?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1653621067687026694%7Ctwgr%5E78dbff2cf71193d440dec36c68da986a254d4cba%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2Ftr.euronews.com%2F2023%2F05%2F03%2Fturkiye-dunyada-basin-ozgurlugu-listesinde-180-ulke-icinde-16-basamak-gerileyerek-165-sira