2022 yılında 238.000 kişi savaş, çatışma ve saldırılarda öldü

Ruanda’daki soykırımdan bu yana silahlı çatışmalardan kaynaklanan ölümler geçen yılki kadar çok olmamıştı. Bu, düşünce kuruluşu Ekonomi ve Barış Enstitüsü’nün [IEP] çarşamba günü Londra’da yayınlanan Küresel Barış Endeksi’nin sonucudur. Endekse göre geçen yıl dünya genelinde 238,000 kişi çatışmalar nedeniyle hayatını kaybetti. Sadece 1994 yılında Ruanda’da yaşanan soykırım 800,000 kişinin hayatına mal oldu.

2022 yılında 238,000 kişi çatışmalar sonucunda hayatını kaybetti

Küresel Barış Endeksi’nde IEP uzmanları dünyanın 163 ülkesindeki barış düzeyini 23 nitel ve nicel gösterge temelinde değerlendirmektedir. Bu göstergeler ışığında ülkeleri en barışçıl olandan en az barışçıl olana doğru sıralıyorlar. Endekse göre, genel olarak dünya üst üste dokuzuncu yıl daha az barışçıl hale geldi.

Dünya 2022’de üst üste dokuzuncu kez daha az barışçıl oldu

Endekse göre, genel olarak dünya 2022 yılında üst üste dokuzuncu kez daha az barışçıl hale geldi. Uzmanlar, aralarında Etiyopya, Myanmar, Ukrayna, İsrail ve Güney Afrika’nın da bulunduğu 79 ülkede çatışmalarda artış olduğunu kaydetti. Buna ek olarak, silahlı çatışmalar yine giderek sınır ötesi hale geliyor. Rapora göre 2008’de 58 olan dış çatışmalara geçen yıl 91 ülke dahil oldu.

En çok kurbanın olduğu çatışmalar: Tigray çatışması ve Ukrayna savaşı

Geçen yıl en çok kurbanın olduğu çatışma açık ara Etiyopya’daki Tigray çatışmasıydı. Rapora göre, 100,000’de oradaki çatışmalarda 2022’den fazla insan öldü. Etiyopya ve Eritre hükümet birlikleri ile Tigray Halk Kurtuluş Cephesi [TPLF] isyancıları arasındaki çatışmalar sonucunda hastalık ve açlıktan da en az iki kat daha fazla kişi öldü.

İkinci sırada Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaşı geliyor. IEP rakamlarına göre, geçen yıl orada en az 82,000 kişi hayatını kaybetti. IEP uzmanları ayrıca 20-24 yaş arası Ukraynalı erkeklerin yüzde 65’inin savaştan kaçtığını ya da savaşta öldüğünü tahmin ediyor. Ukrayna nüfusunun yüzde 30’undan fazlası ya kendi ülkelerinde ya da yurtdışında mülteci oldu.

Tigray çatışması neden daha az algılanıyor?

IEP kurucusu Steve Killelea’ya göre, Tigray çatışmasının Ukrayna’daki savaşa kıyasla neredeyse hiç fark edilmemesinin bir nedeni, Avrupa perspektifinden coğrafi olarak daha uzak olmasıdır. Buna ek olarak, Etiyopya hükümeti medyada yer alan haberleri bastırdı ve internete erişimi ciddi şekilde kısıtladı.

Küresel Barış Endeksi ölü sayısı, terörizm ve iç çatışmalara bakıyor

Küresel Barış Endeksi’nin dikkate aldığı göstergeler arasında iç ve uluslararası çatışmaların neden olduğu ölümlerin yanı sıra cinayet oranı, askerileşme derecesi, silah ihracatı, terörizm, siyasi istikrarsızlık ve mahkum sayısı da yer almaktadır. Uzmanlar ayrıca silahlı çatışmaların ekonomik maliyetlerini de tahmin etmektedir. Bunlar geçen yıl 17.5 trilyon ABD dolarına (yaklaşık 16 trilyon avro) ulaşmıştır. Bu da küresel gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 13’üne tekabül ediyor.

Silahlı çatışmaların maliyeti 2022 yılında yaklaşık 17.5 trilyon ABD doları

Uzmanlar silahlı çatışmaların ekonomik maliyetini de tahmin ediyor. Onlara göre bu rakam geçen yıl 17.5 trilyon ABD dolarına (yaklaşık 16 trilyon avro) ulaştı. Bu da dünya gayrisafi yurtiçi hasılasının yüzde 13’üne tekabül ediyor.

Ekonomik sonuçlarla ilgili olarak IEP uzmanları varsayımsal bir senaryo için de bir tahminde bulundu: Çin’in Tayvan’a ekonomik abluka uygulaması, küresel ekonomi üzerinde 2008’deki mali ve ekonomik krizden iki kat daha ağır bir etki yaratacaktır. Değerlendirmeye göre, her iki ülkenin de önemli bir ticaret ortağı olan Almanya da bundan büyük ölçüde etkilenecektir.

“Savaş artık neredeyse kazanılamaz hale geldi”

Killelea, “Afganistan, Irak, Suriye ve şimdi de Ukrayna’dan sonra, en güçlü orduların bile iyi donanımlı bir yerel nüfusa karşı galip gelemeyeceği açıktır” dedi. IEP kurucusu, “Savaş artık kazanılamaz bir hal aldı ve giderek büyüyen bir ekonomik yük haline geldi” dedi.

Rapora göre küresel silah ihracatının dörtte üçünü beş ülke gerçekleştiriyor: ABD, Rusya, Almanya, Fransa ve Çin.

Dünyanın en barışçıl üç ülkesi İzlanda, Danimarka ve İrlanda

Endekse göre dünyanın en huzurlu üç ülkesi İzlanda, Danimarka ve İrlanda. Avusturya beşinci sırada yer alıyor. İsviçre onuncu, Almanya 15. sırada yer alırken Suriye, Yemen ve Afganistan son sıralarda yer alıyor.| ©DerVirgül