“Ötzi”nin ataları bugünkü Türkiye’den gelmişler

Buzul mumyası “Ötzi “nin genomu üzerinde yapılan yeni çalışmalar, diğer hususların yanı sıra dış görünüş ve soy ağacına odaklandı ve yeni bulgular ortaya çıkardı: Max Planck Enstitüsü’nün Çarşamba günü bildirdiği üzere, “Ötzi “nin Anadolulu atalara, koyu ten rengine ve ileri derecede kelliğe sahip olduğu söyleniyor. Ayrıca, “Buz Adam “ın diyabet ve obeziteye yatkınlığı belirtildi.

Genomun şifresi 2012 yılında çözülmüştü, ancak o tarihten bu yana dizileme teknolojisinde ilerlemeler kaydedildi. Max Planck Enstitüsü ve Eurac Research’ten bir araştırma ekibi şimdi genomun çok daha doğru bir şekilde yeniden yapılandırılmasını sağladı.

“İzole Alp popülasyonu”

Diğer Avrupalılarla karşılaştırıldığında, Anadolu’dan [bugünkü Türkiye] göç eden erken çiftçilerin genetik oranının “Ötzi “de alışılmadık derecede yüksek olduğu gösterildi. Bu durumun, “diğer Avrupalı gruplarla çok az teması olan nispeten izole bir Alp popülasyonundan” geldiğini gösterdiğini belirttiler.

“Köylü atalarının özellikleri”

Araştırmacılar ilk başta bir bozkır popülasyonuna ait genetik izler bulmuştu. Ancak şimdi, o zamanki örneğin modern DNA ile kontamine olduğu ortaya çıktı. Buna ek olarak, çoğu iskelet buluntularından elde edilen tarih öncesi Avrupalılara ait birçok genom o zamandan beri tamamen çözülmüş durumda ve bu da bir karşılaştırmayı mümkün kılıyor. Araştırma ekibi, “‘Ötzi’ ile aynı zamanda yaşamış ve genomları mevcut olan yüzlerce erken Avrupalı insan arasında, ‘Ötzi’ en fazla köylü soyuna sahip” dedi.

Yaklaşık 5300 yıllık buzul mumyası

Bilim insanları, atalarının yanı sıra yaklaşık 5300 yıllık buzul mumyasının dış görünüşüyle de ilgilendi. İlk genom analizinde Akdeniz-Avrupalı olarak belirlenen cilt tipi, daha önce varsayılandan bile daha koyuydu.

Yeni ‘Ötzi’ genomunda Doğu Avrupalı bozkır çobanlarına dair hiçbir iz bulamamak bizi çok şaşırttı ve ‘Ötzi’deki avcı-toplayıcı genlerin oranı da çok düşük. Genetik olarak, ataları doğrudan Anadolu’dan gelmiş gibi görünüyor.

Bolzano’daki Eurac Research Mumya Araştırmaları Enstitüsü Başkanı antropolog ve çalışmanın eş yazarı Albert Zink, “Bu, aynı döneme ait Avrupa buluntularında kaydedilen en koyu cilt tonu” dedi. “Daha önce mumyanın derisinin buzda saklama sırasında koyulaştığı düşünülüyordu, ancak muhtemelen şu anda gördüğümüz şey aslında büyük ölçüde ‘Ötzi’nin’ orijinal deri rengidir. Bunu bilmek elbette koruma açısından da önemli” dedi.

Diyabet ve obeziteye yatkınlık

Ayrıca kafasında artık uzun, kalın saçlar değil, en fazla seyrek bir taç olması da kuvvetle muhtemeldir. Genleri kelliğe yatkınlık gösteriyordu: Zink, “Bu nispeten net bir sonuç ve mumyada neden neredeyse hiç saç bulunmadığını da açıklayabilir” dedi. Obezite ve tip 2 diyabet riski de ‘Ötzi’nin genetik yapısında vardı, ancak sağlıklı yaşam tarzı sayesinde muhtemelen devreye girmedi.

Bununla birlikte, buzul mumyasının sergilendiği Güney Tirol Arkeoloji Müzesi, Ötzi’nin kelleşmesinin ne kadar ilerlediğinin belirlenemediğini kaydetti. Müze, “Sonuçta mumyanın yakınında dokuz santimetre uzunluğunda koyu renk saç tutamları bulundu” dedi. Bu nedenle müze müdürü Elisabeth Vallazza sonuçları yorumlama konusunda temkinli davranıyor.

Rekonstrüksiyonun yeniden yapılması şu anda planlanmıyor

Müzedeki Ötzi rekonstrüksiyonu bir “yorumlama girişimi, Buzadam’ı yaşadığı dönemde nasıl hayal ettiğimize dair bir öneri. Figür 2011 yılında paleo-sanatçılar Adrie ve Alfons Kennis tarafından o zamanki araştırmalara dayanılarak yaratılmıştır. Ana amaç, Ötzi’nin modern bir insan olduğunu göstermekti: orta yaşlı, dövmeli, sırım gibi, hava şartlarından etkilenmiş, sizin ve benim gibi bir insan. Şu anda rekonstrüksiyonu revize etmek gibi bir planımız yok,” dedi Vallazza.

Ötzi

Ötzi, aynı zamanda Buz Adam, Simulaun Adamı, Tirollu Buz Adam, Hauslabjoch Mumyası olarak bilinen, M.Ö. 3400 ve 3100 yılları arasında yaşamış bir adamın doğal şartlar altında oldukça iyi korunmuş mumyasıdır. 1991’in Eylül ayında, Avusturya-İtalya sınırındaki Similaun ve Hauslabjoch dağları arasında kalan Ötztal Alplerinde bulunan mumya, bu nedenle Ötzi lakabını almıştır. Avrupa’nın bilinen en eski doğal mumyası olan Ötzi, Bakır Çağı Avrupa insanının hayat tarzına ilişkin çok değerli bilgiler sağlamıştır. Bedeni ve eşyaları Bolzano, Güney Tirol, İtalya’daki Güney Tirol Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.|©DerVirgül