Yoksulluk toplu konutlarda daha yaygın

Genel nüfus için uygun fiyatlı, yüksek kaliteli konutlar – Viyana belediye binalarının prensibi budur. Bu tür konutlar 100 yılı aşkın bir süredir Viyana’da mevcut, ancak gerçekte ortak konutlarda kim yaşıyor? “Buna cevap vermenin zorluğu, topluluk yapısının inanılmaz derecede büyük ve çeşitli olmasıdır. Viyana Üniversitesi’nden sosyolog Christoph Reinprecht, “Yaklaşık 220.000 daire var ve orada yaklaşık 500.000 kişi yaşıyor” dedi.

Neredeyse yarısı yoksulluktan etkileniyor

Avusturya İstatistik Kurumu tarafından yapılan değerlendirmeler topluluk oluşturma dünyasına dair bir fikir veriyor. Örneğin, gelir ve yaşam koşullarına ilişkin AB istatistikleri (EU-SILC), belediye konutlarında yaşayan insanların neredeyse yüzde 36’sının istatistiksel olarak düşük gelire sahip olduğunu gösteriyor. Bu, ortalama gelirin yüzde 60’ından daha azını kazandıkları anlamına geliyor. Medyan gelir, tüm gelir sahiplerinin yarısının daha fazla, diğer yarısının ise daha az kazandığı gelirdir.

Yalnızca yüzde ikisinin yüksek geliri var, yani tüm konut türlerinde en yüksek veya en düşük değer olan ortalama gelirin yüzde 180’inden fazlasını kazanıyorlar. Tüm sosyal bina sakinlerinin neredeyse yarısı (yüzde 47) yoksulluk veya dışlanma riskiyle karşı karşıyadır.

Kasım ayında Belediye Başkanı Michael Ludwig (SPÖ), belediye binası kiralarındaki artışın iki yıl süreyle askıya alınacağını açıklamıştı. Sosyolog, kira artışının durdurulmasını olumlu buluyor: “Buna ihtiyacı olan çok sayıda insan var. Ayda daha fazla ödemek zorunda olduğunuz her on Euro, az parası olanlar için çok fazla, çünkü o zaman artık yeni satın almalar, tatiller ve çocukları için hiçbir şey biriktiremezler.

Belediye konutlarında en düşük kira yükü

Özgür Berlin Üniversitesi Ampirik Ekonomik Araştırma ve Politika Profesörü Viktor Steiner eşitsiz muamele görüyor. Belediye konutlarında gelir arttıkça kira yükü de azalıyor. “En düşük gelir grubundaki kira yükü, belediye konutlarında bile mevcut hane gelirinin üçte biri civarında. Ancak gelir arttıkça keskin bir şekilde azalır. En yüksek gelir grubunda bu oran yüzde on civarında.”

Kira yükü eğrisi göz önüne alındığında, ekonomi araştırmacısı bu tedbiri sorunlu buluyor; çok geniş. “Sosyal politika nedenleriyle bir şeyler yapmak istiyorsanız, o zaman sadece belediye konutlarındaki kiracılara değil, aynı zamanda genel olarak – belediye konutlarındaki ve özel konutlardaki – düşük gelir aralığındaki kiracılara da odaklanmalısınız.”

Uzun kiralama süreleri

İstatistikler kira yükünün düşük olmasının iki nedenini ortaya koyuyor. Belediye konutlarında metrekare başına brüt kira fiyatları 7,60 Euro ile özel konut piyasasına göre üç Euro’dan daha düşük. Ve: Belediye binalarındaki kiracılar belediye binalarında ortalamanın üzerinde bir süre yaşamaktadırlar. Steiner, “Belediye konutlarında gelirle de yakından ilişkili olan uzun kira süresi, kira yükü üzerinde önemli bir etkiye sahiptir, çünkü özellikle uzun süreli kira sözleşmeleri nispeten düşük brüt aylık kiralara sahiptir” diye açıkladı.

Yeni sakinler genç yaşta düşük gelirle taşınıyor ve mali açıdan yükseliyorlar, ancak toplu konutlarda yaşamaya devam ediyorlar. Yüzde 19’u 30 yıldan uzun süredir aynı belediye binası kiralama sözleşmesi içinde. Konut sakinlerinin yalnızca yüzde dokuzu iki yıldan az bir süredir dairede yaşıyor. Neredeyse üçte birinin iki yıldan daha kısa bir kira sözleşmesine sahip olduğu serbest konut piyasasıyla karşılaştırıldığında burada büyük farklar var.

Yerleşim yılına göre farklı yapı

Bu aynı zamanda yerleşim dönemleriyle de ilgilidir. Reinprecht bunu onuncu bölgedeki Per-Albin-Hansson yerleşimi örneğini kullanarak açıkladı. Yerleşim birkaç inşaat döneminde inşa edilmiştir. Daha eski bölgelerde “yerleşim uzun zaman önce gerçekleştiği için yaşlı insan oranının çok yüksek olduğu kesin”. Şu anda burada bir ardıl yerleşim yaşanıyor, bu da demek oluyor ki burada yeni bir toplumsal yapı da yerleşiyor.

Bu Viyana’nın tamamına uygulanmalıdır. “Belediye binaları gelişim ve yerleşim yapısı açısından homojen değil ama iki savaş arası dönemden, ünlü ‘Kızıl Viyana’dan, savaş sonrası belediye binalarından, 60’lı, 70’li yıllardan, günümüzden belediye binalarımız var. – ve buna göre (sosyal) bileşime göre değişiklik gösteriyorlar” diye açıkladı Reinprecht.

Belediye dairelerinin çoğu aşırı kalabalık

Belediye konutlarının yarıdan fazlasında çocuklar yaşıyor. Ortalamanın üzerinde hane sayısı tek ebeveynli hanelerdir ve ortalamanın üzerinde hane sayısı üçten fazla çocuğa sahiptir. Bu aynı zamanda başka bir istatistiğe de yansıyor: Belediye dairelerinin yüzde 16’sında aşırı kalabalık var.

Belediye konutlarındaki çocuklar, Viyana’nın geri kalanındaki çocuklardan farklı bir eğitim kariyerine yönelme eğilimindedir. Şu anda 16 yaşın üzerindekilerin en fazla yüzde 30’unun zorunlu okul bitirme belgesi, yüzde 40’ından fazlasının ise çıraklık yeterliliği bulunuyor. Reinprecht, “Eski işçi sınıfından pek çok insan var, aynı zamanda çalışanlar, belediye çalışanları, emekliler, aynı zamanda öğrenciler ve küçük işletmeler de var” diyor.

Üçte ikisi Avusturya vatandaşı

Ortalamanın biraz altında olan neredeyse üçte ikisi (yüzde 65) Avusturya vatandaşlığına sahiptir. Bu oran hâlâ sadece yüzde 56 olan özel konut piyasasından daha yüksektir. Bu aynı zamanda kiralama kurallarıyla da ilgilidir. Yeni kiracıların, diğer hususların yanı sıra, en az iki yıl boyunca aynı Viyana adresinde kayıtlı olmaları gerekmektedir.

Ödül kuralları sosyolog için anlaşılırdır. “Bu idari kuralların yol açtığı dezavantajlar öncelikle Viyana’da sürekli ikameti veya ömrü nispeten az olan kişileri etkiliyor. Bu artık büyük bir sorun, örneğin Viyana’ya taşınan gençler için.”| ©DerVirgül