Uzaya gidecek Türk’ün maliyeti 65 milyon Euro

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün gerçekleştirilen kabine toplantısı sonrasında yaptığı açıklamada Türkiye’nin ilk insanlı uzay görevi için harekete geçildiğini söyledi. Bu açıklamanın ardından Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı da Milli Uzay Programı kapsamında”Türk Uzay Yolcusu ve Bilim Misyonu” görevinin başlatıldığını duyurdu.

Buna göre gerekli şartları taşıyan bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı Uluslararası Uzay İstasyonu’nda 10 gün geçirecek.

Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Lokman Kuzu da DW Türkçe’ye uzaya gidecek olan ilk Türk vatandaşı için toplam maliyetin yaklaşık 70 milyon dolar olacağını açıkladı.

Uzaya astronot gönderme programının Türkiye Uzay Ajansı tarafından iki yıl önce açıklanan 10 hedefinden biri olduğunu belirten Kuzu, “Bu konu yıllar önce bir çalıştay sırasında konuşuldu ve ana hedefler arasına girdi. Hazırlığını ise 2017 yılında yaptık. O yıl ilk olarak Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) ile görüşüldü. Ancak uzaya gönderilmek istenen Türk vatandaşı için bir sonuç çıkmadı. Daha sonra ABD’li firmalarla görüşüldü ve oraya gidilerek ilk raporlar hazırlandı” dedi.

SpaceX’le işbirliği yapılıyor

Uzay görevi için ilk maliyet hesaplarının da bu dönemde yapıldığını anlatan Lokman Kuzu, “Görevin maliyeti biraz değişken. 10 günlük ve 30 günlük görevlere göre maliyet de değişiyor. Ancak yapılacak görevin şu an için yaklaşık maliyeti 70 milyon dolar civarında olduğunu söyleyebilirim” ifadelerini kullandı.

Şu anda insanoğlunu uzaya götürebilen üç ülke olduğunun altını çizen Kuzu, “Çin, ABD ve Rusya. Çin, Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) projesinin bir ortağı olmadığı için geriye iki ülke kalıyor. Onlar da Rusya ve ABD. Rusya’nın savaş nedeniyle yaşadığı zorlukları düşünürsek şu an bu proje ABD ile yapılacak” diye konuştu.

Bu konuda Türkiye’nin yakın dönemde işbirliği içinde olduğu SpaceX firması ile anlaşıldığı belirtiliyor.

Uzaya gidecek Türk nasıl seçilecek?

Türkiye Uzay Ajansı (TUA) bu konuda istenilen şartları açıkladı. Bu şartlara uyan herkes başvuruda bulunabiliyor. Ancak TAU Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Lokman Kuzu’ya göre bu konudaki en büyük adaylar pilotlar.

Askeri ve sivil pilotların bu görev için oldukça avantajlı olduğunu anlatan Kuzu, “Bu basit bir görev değil ve adaylardan da ciddi yeterlilikler isteniyor. Adayın eğitim düzeyinin bu alanda iyi olması ve fiziken de hazır olması gerekiyor. Başvuran adaylar içerisinden bir eleme yapılacak. Hazırlıklar ise son iki aday ile sonuna kadar devam edecek. İki kişi seçilmesinin nedeni son dakikaya kadar problem çıkma ihtimali. Eğitimler çok zor o yüzden yedek biri olacak. İki kişi de son güne kadar hazır olmalı” şeklinde konuştu.

Kuzu, duyurunun yapılmasının ardından çok sayıda kişiden de başvuru geldiğini söyledi. Her mecra ve platformdan adayların kendilerine ulaştığını aktaran Kuzu, bazı adayların ciddi yeteneklere ve yeterliliklere sahip olduğunu da ekledi.

Projenin amacı ne?

Kuzu, yaptığı değerlendirmede bu projenin asıl amacının gençlere uzayı ve bilimi sevdirmek olduğunu belirterek “Uzayı ve bilimi Türk gençliğine bu proje ile sevdirebilirsek ne mutlu. Ancak önemli olan bundan sonrası. Yetişen gençliği, mühendisleri ve bilim insanlarını başka ülkelere kaptırmamalıyız. O gençliği burada tutacak ortamları oluşturmamız gerekiyor. Bu ülke ancak o zaman gerçek gücünü gösterir” diye konuştu.

Gözlem uyduları, haberleşme uyduları, yer istasyonları üzerine kariyer yapan Kuzu, daha önce TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsünde Yönetim Kurulu Başkanı ve Enstitü Müdürü olarak görev yapmıştı.

DW Türkçe’ye bilgi veren Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı kaynakları da son dönemde Türkiye’nin önemli projelerinde yer alan mühendislerin ve akademisyenlerin yurt dışına gitmesi noktasında bu ve benzer projelerin önemli olabileceğine değindi.

Başvuru için açıklanan süre yeterli olmayabilir

Bakanlık kaynakları, bu projenin uzun süredir uygulamaya konulmadığını, ciddi bir zaman kaybı yaşandığını ve şimdi açıklanan zamanın yeterlilik düzeyi yüksek olan adaylar için kısa olabileceğini vurguladı. Programa seçilecek adayın en az iki yıl eğitimden geçmesi gerektiğini belirten Bakanlık kaynakları, sadece suda yapılacak eğitimler için altı ay gibi bir süre gerektiğine ve farklı alanlarda eğitimler verileceğine dikkat çekti. Ayrıca uygun bir aday için güncel yabancı dil puanının bu kısa sürede alamayacabileceğine işaret eden kaynaklar, en önemli eksikliklerden birinin de Rusca şartı olduğunu, zira Uluslararası Uzay İstasyonu’na giden herkesin Rusca bildiğini kaydetti. 

Uluslararası Uzay İstasyonu’na giden Türk’ün orada 10 gün kalıp bilimsel çalışmalara katılması planlanıyor. Bakanlık kaynakları 10 günlük sürenin bunun için yetersiz olduğunu daha önce planlanan sürenin 30 gün olduğunu aktardı. Kaynaklar projenin ilk planlandığı dönemlerde 60-70 milyon dolar arasında bir maliyet çıkardığını gelinen noktada da bunun pek değişmediğini ifade etti.

Türkiye’nin uzun dönemli uzay hedeflerinin arasında ise Ay’a sert iniş yapma projeleri de bulunuyor.

“Öğrencilerdeki ilgiyi arttırıyor”

DW Türkçe’ye konuşan Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mühendislik Fakültesi Uzay ve Havacılık Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Halil Ersin Söken ise bu projelere uzun vadeli bir bakış açısı ile yaklaşılması gerektiğini ve Türkiye Uzay Ajansı’nın da bu noktada önemli olduğunu vurguladı.

Özellikle Ay’a iniş gibi projelerin öğrenciler tarafından bu alana daha fazla ilgiyle yaklaşılmasını sağladığını anlatan Söken, “Ajans tarafından özellikle Türkiye’de üniversitelerde, kamuda ve şirketlerde dağınık olarak bulunan becerilerin ve yeterliliklerin ortaya çıkarılması ve bir araya getirilmesi önemli. O yüzden uzun vadeli planlar için hemen sonuç beklemek doğru olmaz. Bu bir süreç. Bu süreçte doğru adımlar atmak kadar hataların da yolda düzeltilmesi gerekiyor. Böyle olması gerekiyor. Gelinen noktada uzay konusunda yapılan her çalışmayı da oldukça olumlu karşılıyoruz. Bugün yapılan çalışmalar bu alandaki mühendisliğin gelişmesine katkı sağladığı gibi ilgiyi de arttırıyor” ifadelerini kullandı.

Uzaya gidecek Türk vatandaşı için hangi şartlar aranıyor?

Türkiye Uzay Ajansı (TUA) tarafından açıklanan şartlara göre 2023’te yapılacak Türkiye’nin ilk insanlı uzay görevi için seçilecek adaylarda aranacak şartlar şöyle:

-Türk uzay yolcusu için 45 yaşından küçük olma şartı aranacak.

– Mühendislik, fen bilimleri, temel bilimler, fen bilimleri ve temel bilimler alanlarında eğitim ve tıp fakültelerinden lisans derecesine sahip ve çok iyi derecede İngilizce bilenler başvuru yapabilecek.

 – Adayların 149.5-190.5 santimetre boya ve 43-110 kilogram ağırlığa sahip olması gerekecek. Ayrıca oturma bol uzunluğu için üst sınır 101.3 santimetre belirlenmiş.

– Her iki gözde de doğal olarak veya gözlük, kontakt lens ile düzeltme sonrası yüzde 100 (Snellen20/20) görme keskinliği aranacak adaylara yapılacak muayenelerde tansiyon problemi olup olmadığına bakılacak. Ayrıca kan basıncından psikolojik bozukluklara kadar detaylı sağlık kontrolleri istenecek.

– Erkek adaylar için askerlik görevinin tamamlanmış olmasına bakılacak.

– Başvurular 23 Haziran akşamına kadar yapılabilecek./DW Türkçe