Avusturya’da Schilling,100 yıl önce yürürlüğe girmişti | Milyonlarca Schilling hâlâ dolaşımda

Avusturya’da Schilling,100 yıl önce yürürlüğe girdi. 23 yıl önce Euro ile değiştirildi, ancak hâlâ 500 milyon Euro veya 6,8 milyar Schilling değerinde banknot ve madeni para dolaşımda. Bunlar hâlâ değiştirilebiliyor.

1924 yılında, aynı banknot üzerinde iki para birimi basılmıştı: 1 Schilling ve 10.000 Kron. Birinci Dünya Savaşı’nın ardından imparatorluğun çökmesiyle, monarşinin parası değerini yitirdi. İnsanlar, para destelerini yakıt olarak kullanıyordu.

Yeni bir para birimi gerekliydi, çünkü ekonomi ve yeni devlet, yani Birinci Cumhuriyet için güvenin yeniden tesis edilmesi gerekiyordu. 1923 yılında kurulan Avusturya Ulusal Bankası [OeNB], monarşinin merkez bankasından ağır bir miras devraldı: hiperenflasyonu dizginlemek ve para birimini istikrara kavuşturmak. 1 Mart 1925’ten itibaren yalnızca Schilling geçerli oldu.

100 yıl Schilling ve hâlâ sonu yok

Viyana’daki Ulusal Banka binasında –ki bu bina da Schilling gibi 1925 yılında halkın erişimine açıldı– ve Innsbruck şubesinde hâlâ Schilling, Euro’ya çevrilebiliyor. Ayrıca posta yoluyla değişim de mümkün. OeNB’nin Nakit Güvenliği Departmanı’ndan Martin Taborsky’ye göre, yalnızca son Schilling serisinin değişimi yapılabiliyor: “Burada yasa koyucu, Avusturya halkına küçük bir hediye verdi, çünkü son seri madeni para ve banknotlar bizde sonsuza kadar değiştirilebilir.”  

Her ay ortalama 1,5 milyon Schilling, Avusturya Ulusal Bankası’nda Euro’ya çevriliyor. Aralık 2024’te yapılan bir duyuruya göre, geçen yıl 6,8 milyar Schilling [yaklaşık 497 milyon Euro] henüz değiştirilmemişti. 2024 yılında ise bu rakam hâlâ 495,8 milyon Euro olarak kaydedildi. Yani yuvarlak hesapla hâlâ 6,8 milyar Schilling “gizlenmiş” durumda.

Schilling’lerin yüzde 98’i geri döndü

Ulusal Banka, geri dönüş sürecini yakından takip ediyor ve şimdiye kadar madeni para ve banknotların yüzde 98’inin geri döndüğünü belirtiyor. Eksik kalan yüzde 2’nin iki nedeni olduğu düşünülüyor: Schilling’ler hatıra olarak saklanıyor veya fark edilmeden bir yerlerde gizli kalıyor.

Ulusal Banka’nın verilerine göre, dolaşımdaki “kayıp” Schilling milyarlarının üç milyarı banknotlara, 3,8 milyarı ise madeni paralara ait. En çok bulunanlar arasında “Maviler” [1.000 Schilling’lik banknotlar], “Mozartlar” [5.000’lik banknotlar] ve eski kıyafetlerde unutulmuş küçük kahverengi 20’lik banknotlar yer alıyor. Ayrıca kitap sayfaları arasında, çatı katı veya bodrumdaki saklı yerlerde de sıkça Schilling’ler bulunuyor.

Para sadece bir ödeme aracı değildir

Bir para birimi –ve bu durum Schilling için de geçerli– sadece bir ödeme aracı değil, aynı zamanda bir ulus için kimlik unsuru da taşır. İkinci Dünya Savaşı’ndan önce banknotları çiçek ve manzara resimleri süslerken, 1945’ten sonra ünlü kişilerin portreleri kullanılmaya başlandı.

Bu yıl Avrupa Birliği, Euro banknotlarının yeniden tasarımı için bir yarışma düzenliyor. Bitki motifleri, kuşlar veya ünlü Avrupalı kişiliklerin portreleri yeniden gündemde. İç çevrelerden gelen bilgilere göre, Bertha von Suttner’in tekrar bir banknotta yer alma şansı oldukça yüksek.| ©DerVirgül