Bitcoin’de “balina” davranışı ve küçük yatırımcı psikolojisi

Kripto para piyasaları, yüksek volatilite ve spekülatif işlemlerle karakterize edilen dinamik bir ortam sunmakta. Bu piyasalarda, büyük yatırımcılar (balinalar) ve küçük yatırımcılar arasında belirgin davranış farklılıkları var. Balinalar, piyasa düşüşlerini fırsat bilerek alım yaparken, küçük yatırımcılar genellikle panik satışları gerçekleştirmektedir. Bu davranış farklılıklarının iktisadi ve matematiksel temelleri, piyasa dinamiklerinin anlaşılması açısından büyük önem taşımaktadır.

Büyük yatırımcıların (balinaların) düşüşleri fırsat bilerek alım yapması, iktisat biliminde “değer yatırımı” veya ” kontraryan yatırım” olarak adlandırılır. Bu strateji, piyasanın aşırı tepki verdiği ve varlıkların gerçek değerinin altına düştüğü durumlarda alım yapmayı içerir. Her düşüş onlar için bir alım fırsatıdır diyebiliriz.
Ekonomi matematiği ile analiz yapacak olursak;
Kripto para piyasalarındaki fiyat hareketlerini matematiksel olarak modellemek için, arz ve talep fonksiyonları kullanılabilir. Bir varlığın fiyatı (P), arz (S) ve talep (D) fonksiyonlarının kesişim noktası ile belirlenir:
• P = f(S, D)

Piyasa düşüşlerinde, küçük yatırımcıların satışları nedeniyle arz (S) artar ve talep (D) azalır. Bu durum, fiyatın (P) düşmesine neden olur. Balinalar ise bu düşüşü, talebi (D) artırarak ve arzı (S) azaltarak fiyatı (P) tekrar yükseltmek için kullanırlar. Bu süreç, piyasa dengesinin yeniden kurulmasına ve varlıkların değer kazanmasına yol açar.
Her düşüş alış için fırsat mıdır?

Her düşüşün alış için bir fırsat olup olmadığı, piyasanın genel durumu, varlığın temel değerleri ve yatırımcının risk toleransı gibi birçok faktöre bağlıdır. Bazı düşüşler geçici dalgalanmalar olabilirken, bazıları ise piyasadaki yapısal sorunların veya varlığın değer kaybetmesinin bir işareti olabilir. Düşüş anlarında emtia veya herhangi bir varlığa yatırım yapmak risk barındırıyor. Ancak riski göze alanların daha sonra yerinde ve zamanında yatırım yaptıklarını da görebiliyoruz.

Küçük yatırımcıyı tedirgin eden psikolojik dayanak

Küçük yatırımcıların tedirginliği, genellikle ” kayıptan kaçınma” (loss aversion) olarak bilinen psikolojik bir etkiden kaynaklanır. İnsanlar, kazançlardan ziyade kayıplardan daha fazla etkilenirler. Bu nedenle, piyasa düşüşlerinde küçük yatırımcılar, daha fazla kayıp yaşamaktan korkarak panik satışları yapabilirler.

Küçük yatırımcı nasıl davranmalı?

Küçük yatırımcıların, piyasa düşüşlerinde daha rasyonel kararlar alabilmeleri için şu adımları izlemeleri önerilir:
Küçük yatırımcı maalesef uzun vadeli düşünmekten kaçınıyor. Bu tür yatırımcıların kısa vadeli dalgalanmalardan ziyade, Kripto varlığın uzun vadeli potansiyeline odaklanmak zorunda olduklarını da bilmeleri gerekiyor.

Çeşitlendirme yani birden fazla sepete varlıkları koyma ve riski bölüştürme gibi yatırım davranışları maalesef küçük yatırımcılarda yok. Oysa yatırımları farklı varlıklar arasında dağıtarak riski azaltmak düşüş zamanlarında en az psikolojik hasar ile çıkmanın başka bir yoludur diyebiliriz.

Panik satışları veya aşırı açgözlülük gibi duygusal kararlarda küçük yatırımcının en büyük handikaplarından biridir. Ayrıca yatırım yapılacak varlık veya varlıklar hakkında kapsamlı araştırma yapmak ve temel analizlere dayalı kararlar almak zorunda olduklarını da bilmiyorlar. Normal varlık yatırımlarında olduğu gibi Kripto varlıklar yönetiminde de kaybetmeyi göze alabileceğimiz miktarda yatırım yapmak ve zarar durdurma (stop-loss) emirleri kullanmak zorundayız.

Kripto para piyasalarındaki balina davranışı, değer yatırımı ve kontraryan yatırım stratejilerinin bir yansımasıdır. Küçük yatırımcıların panik satışları ise davranışsal finansın temel kavramları ile açıklanabilir. Bu piyasada başarılı olmak için, yatırımcıların rasyonel kararlar alması, uzun vadeli düşünmesi ve risk yönetimi stratejileri uygulaması gerekmektedir.