Viyana aslında ne kadar [güvenli]siz?

Yeni yayımlanan suç istatistikleri, Viyana’nın hızla artan çocuk ve genç suçlarıyla ilgili ciddi bir sorun yaşadığını ortaya koyuyor. Denetimli serbestlik derneği Neustart’ın Viyana sorumlusu, cezai ehliyeti olmayan çocukların geçici olarak kapalı merkezlerde tutulmalarını öneriyor.

15 yaşındaki bir genç, Viyana-Floridsdorf’ta bir yayayı soyuyor. Olayın ardından kaçan Bulgar genç kısa sürede yakalanıyor. Ortaya çıkıyor ki, saldırıdan kısa süre önce başka bir soygun nedeniyle polis gözetimindeymiş.

Favoriten’de, silah yasağı uygulanan bölgede 27 yaşındaki bir genç bıçaklanıyor. Yardım etmeye çalışan arkadaşı da yaralanıyor. Kurban Suriye kökenli, kaçan failin de aynı ülkeden geldiği tahmin ediliyor.

Görünüşe göre ehliyet yaşının çok altında olan bir sürücü, Leopoldstadt’ta çalıntı bir araçla polisten kaçarken kaza yapıyor. Araçta kendisi dışında dört kişi daha var. Üçü kaçarken, ikisi – 13 yaşındaki iki Suriyeli – yaralı halde hastaneye kaldırılıyor.

Bu tür olaylar artık Viyana polisinin günlük rutini hâline gelmiş durumda. Suç istatistikleri de bunu doğruluyor. Şu gerçekler dikkat çekiyor: Failler giderek daha genç. Genç şüphelilere yönelik suç duyuruları artıyor. Ve özellikle Viyana’da yabancıların oranı yüksek. 2010 yılında 18 yaş altı 8.360 şüpheli kaydedilmişken, 2024’te bu sayı 14.804’e (2023: 11.118) ulaşmış durumda.

Rakamlar büyük artış gösteriyor

Die Presse gazetesinden Manfred Seeh tarafından kaleme alınan habere göre, Bu alana daha yakından bakıldığında: Hem Viyana’da hem tüm Avusturya’da 10 ila 14 yaş arasındaki suç şüphelisi sayısında artış görülüyor. 2010’da bu yaş grubunda 1.419 kişi şüpheli olarak kaydedilmişken, geçen yıla kadar bu sayı 5.066’ya (2023: 3.186) yükseldi.

14-18 yaş grubundaki gençlerde ise Viyana’da uzun vadeli bir artış gözlemleniyor: 6.737’den 9.522’ye (2023: 7.865). Ayrıca, bu yaş grubunda bazıları cezai ehliyeti olmayan küçük bir “yoğun suçlu” grubu, gençler tarafından işlendiği düşünülen iş yeri ve araç hırsızlıklarının %30’undan fazlasından sorumlu.

Bu gelişme ülke genelinde de geçerli. İçişleri Bakanı Gerhard Karner (ÖVP), 2024 için hazırlanan suç duyurusu istatistiklerinin “gençlik suçlarında büyük bir artış” gösterdiğini belirtiyor. 10-14 yaş grubundaki suç duyuruları 2020’den bu yana neredeyse iki katına çıkmış. 2024’te bu yaş grubuyla ilgili 12.049 suç duyurusu kaydedildi. Bu gruptaki yabancı uyruklu şüphelilerin oranı ülke genelinde %48’e ulaşmış durumda. Sadece Suriyeli şüphelilerle ilgili suç duyuruları, 2020’de 150 iken geçen yıl yaklaşık 1.000’e çıkarak “neredeyse on katına çıkmış.”

Çocukların rızası olmasa da alıkonulma önerisi

Hükümetin (ÖVP-SPÖ-NEOS) yeni programına göre, cezai ehliyeti olmayan çocuk suçlular, çocuk ve gençlik yardımları kapsamında özel sosyal pedagojik yurtlara yerleştirilebilir – “kısa süreli zorunlu kalış imkânı” ile. Bu tür özgürlüğün kısıtlanması kararlarının vesayet mahkemeleri tarafından gözden geçirilmesi planlanıyor. Bu uygulamaya destek verenlerden biri de Viyana Belediye Başkanı Michael Ludwig (SPÖ). NEOS da bu tür bir yasal düzenlemeyi destekliyor. Uzmanlardan da olumlu tepkiler geliyor.

Neustart’ın Viyana sorumlusu Nikolaus Tsekas, 14 yaş altı çocukların suçluluğuna dair Presse gazetesine şunları söylüyor: “Polis, çocuk ve gençlik yardımı, sosyal hizmet, denetimli serbestlik ve okullar arasında daha güçlü bir ağ kurmamız gerekiyor. Ve net sınırlar koymalıyız.”

Ayrıca: “’14 yaşına gelince seni hapse atarız’ gibi alaycı bir yaklaşım sergilememeliyiz. 12-13 yaşındaki çocukların risk faktörlerine odaklanmalı, onlara yoğun rehberlik hizmeti sunmalı ve okullarla iş birliği yapmalıyız. Bu çocuklar zaten genellikle okula gitmeyenler oluyor.”

Zorla alıkonulma gibi temel haklara müdahale anlamına gelen bu konu hakkında Tsekas şöyle diyor: “Kişisel danışmanlık yoğun olmalı, ancak sadece gönüllü katılım sağlayanlar için değil. Belediyeye ait kurumlarda kalan çocuklar için, dışarı çıkmalarının kısıtlandığı dönemler olmalı.”
Tsekas, “Vesayet mahkemesinin onayladığı ve süresi net olarak belirlenmiş kısa süreli bir kapalı kalış, hem çocukları hem toplumu koruyabilir.” diyor.

Peki bu tür bir uygulama kaç yaşından itibaren uygulanabilir?
“Bu, duruma bağlı olarak değişir. Suçtan söz ettiğimizde, bu grup en erken 11 yaşından itibaren başlıyor. Örneğin, böyle bir çocuk daha önce defalarca polis tarafından durdurulmuşsa, geçici bir kapalı kalış yardımcı olabilir.”

Peki, genel olarak suç oranları ve toplumun güvenliği ne durumda?
Viyana’daki polis suç kayıtları, 2023’teki 186.475’ten 2024’te 194.981’e yükseldi. Bu %4,6’lık artışla, Viyana tüm eyaletler arasında en yüksek artışı gösteriyor. İkinci sırada %3,2 artışla Karintiya var. Tek olumlu örnek %13,3 azalmayla Burgenland.

Toplam şüpheli sayısı da 2023’e kıyasla 98.878’den 98.996’ya yükselerek son 20 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. 2015’te %49,1 olan yabancı şüpheli oranı, 2024’te %57,1’e çıkmış durumda (2023: %55,3). Viyana, yabancı uyruklu suçlular açısından Avusturya’nın zirvesinde.

Son dönemde, özellikle göçmen gruplar arasında yaşanan bıçaklı saldırılar halkta güvensizlik hissi yarattı. Bu yüzden, istatistiklere yeniden bakmak gerekiyor: Şiddet suçlarıyla ilgili suç duyuruları 29.485’ten 31.006’ya çıktı (%5,2 artış). Yaralama suçlarında 15.566’dan 16.268’e (%4,5 artış), tecavüzde 468’den 519’a (%10,9 artış). Faillerin genellikle mağdurları tanıması sayesinde çözülme oranı %75,1. Cinayet sayısı ise 2023’te 19 iken, 2024’te 26’ya çıktı – 24’ü aydınlatıldı.

Yeniden bıçaklı saldırılara dönersek: “Bıçak, silah olarak yeni bir şey değil. Onlarca yıldır bunu görüyoruz. Zaman zaman çatışmalar tırmanıyor.” diyor Tsekas. Ama ekliyor:
“Şu anda failin ve mağdurun kim olduğu net değil. Çetelerden ya da arkadaş gruplarından söz etmiyoruz. ‘Neargroup’ dediğimiz gevşek bağlılıklar var. Farklı göçmen kökenlerinden gelen gençler, kamusal alanda bir araya geliyorlar. Çoğu ne bir işle ne de destekleyici bir yapıyla bağlantılı. Bir parkta bir grup diğerini tehdit olarak algıladığında, iki taraf da telefonla destek çağırıyor ve olaylar kontrolden çıkıyor.”

“Burada sosyal hizmet, denetimli serbestlik ve polis iş birliği içinde olmalı – ki bu zaten oluyor. Geçen yıl Favoriten’de ciddi bir sorun olan bu olaylar artık azaldı. Bu, büyük bir ortak başarı.”
Tsekas son olarak ekliyor: “Ama suçları tamamen ortadan kaldıramayız.”

Belediye Başkanı Ludwig ise “Viyana, dünyanın en güvenli metropollerinden biri” diyerek İçişleri Bakanlığı’ndan daha fazla polis gücü talep ediyor. Ancak bunu suç oranları nedeniyle değil, Viyana’daki yoğun etkinlikler nedeniyle istiyor. Polise “başkent tazminatı” ödemesi öneriyor.

2024’te Viyana polisi yaklaşık 11.000 etkinlik ve gösteriyi güvenlik altına aldı, 2,5 milyon saat fazla mesai yaptı. Ülke genelindeki polis gücünün %25’ini oluşturan Viyana polisi, tüm hizmetlerin üçte ikisini yürütüyor. Belediye, pas işlemleri ve otopark denetimi gibi görevleri devralarak polisi destekliyor.

Favoriten ve Prater gibi bölgelerde uygulanan silah yasaklarının olumlu etkileri sayesinde Ludwig, şehir genelinde bıçak taşımayı da yasaklamak istiyor:
“Kamuya açık alanlarda ve toplu taşımada bıçağın yeri yok.”

Mart sonunda, bir yıldır yürürlükte olan Favoriten yaya bölgesi çevresindeki silah yasağı üç ay daha uzatıldı. Bu sürede bölgede 146 silah ele geçirildi: 101 bıçak, 22 biber gazı, 7 muşta, 2 elektroşok cihazı ve 1 kurusıkı tabanca.

Viyana Emniyet Müdürü Gerhard Pürstl ise daha ileri giderek, Presse gazetesine verdiği demeçte şunları söyledi: “Kamuya açık alanda genel bir silah yasağı getirilmeli – Avusturya genelinde. Kimsenin herhangi bir gerekçe göstermeden silahla dolaşması kabul edilemez. Bu, bıçak gibi tehlikeli eşyalar için de geçerli olmalı.” | ©DerVirgül