Almanya Sandık Başında

Almanya’da seçmenler Federal Meclis’in yeni milletvekillerini belirlemek üzere bugün sandık başına gidiyor.

Seçmenler, ülke genelindeki seçim merkezlerinde 08:00 ile 18:00 saatleri arasında oylarını kullanabilecek. Sandıkların kapanmasının ardından oy sayımına geçilecek.

Seçimlere ilişkin en çok merak edilen sorular ve yanıtları şöyle:

Sonuçlar ne zaman açıklanıyor?

Oy verme işleminin son bulmasının hemen ardından, haber kuruluşları sandık çıkış anketlerinin sonuçlarını açıklayabilecek. Bu veriler, kamuoyu araştırma şirketleri tarafından, oylarını verdikten sonra seçim merkezinden ayrılan seçmenlerle yapılan anketler yoluyla toplanıyor.

Oy sayımının tamamlandığı sandıklardan sonuçların gelmesiyle birlikte, resmi olmayan sonuçlar da kamuoyuyla paylaşılacak. Kesin olmayan resmi sonuçların Pazartesi sabahı erken saatlerde belli olması, Federal Seçim Kurulu tarafından da açıklanması bekleniyor. 26 Eylül seçimlerinin “kesin resmi sonuçlarının” açıklanmasının ise bir kaç hafta sürebileceği belirtiliyor.

Seçimler neden bu kadar önemli?
16 yıldır Almanya başbakanı olarak görev yapan Angela Merkel, bu seçimlerde aday değil ve aktif siyasete veda etmeye hazırlanıyor.

67 yaşındaki Merkel siyasetten çekilirken, anketler yıllarca liderlik yaptığı Hristiyan Demokrat Birliği (CDU) ve küçük ortağı Hristiyan Sosyal Birlik’e (CSU) oan seçmen desteğinin gerilemekte olduğunu gösteriyor.

Seçimler, Alman siyasetinde büyük değişimleri beraberinde getirebilecek olması nedeniyle önem taşıyor.

Bugüne kadar sadece Merkel’in başbakanlığına ve Hristiyan Demokratlar’ın yer aldığı koalisyon hükümetlerine tanıklık eden genç seçmenler açısından da yeni bir dönem başlıyor.

Seçmenler başbakanı mı seçiyor?

Hayır, seçmenler bugün verecekleri oylarla, Federal Meclis milletvekillerini, yani halkın temsilcilerini seçecek. Federal Meclis’in 20. döneminde, hangi partinin ne kadar sandalyeye sahip olacağı bu seçimlerle şekillenecek. Gayet tabii ki partilerin seçimler öncesinde açıkladıkları başbakan adayları, seçmenlerin oy verme davranışını etkiliyor.

Ancak Merkel’den başbakanlığı devralacak ve yeni hükümeti kuracak ismi seçmenler değil, cumhurbaşkanının önerisi üzerine 20. Dönem Federal Meclis seçecek.

Merkel’ın başbakanlığı bugün sona mı eriyor?
Hayır, bugün yapılacak seçimlerden sonra Angela Merkel, bir sonraki başbakan seçilene kadar görevine devam edecek. Seçimlerden sonra en geç 30 gün içinde ilk Federal Meclis Genel Kurulunun toplanması gerekiyor. Ancak koalisyon görüşmeleri zaman alacak. Bu nedenle yeni başbakan seçilene kadar Merkel’in başbakanlığı devam edecek.

Yeni hükümet ne zaman göreve başlayacak?

Seçimlerden sonra partiler önce seçim sonuçlarını analiz edecek. Olası koalisyon senaryolarını değerlendirecek olan partiler muhtemel ortakları ile ilk temaslarına başlayacak. Temasların seyrine göre de koalisyon görüşmeleri başlıyor. Bu bir hayli zaman alabiliyor.

Bu süreç tamamlandıktan sonra yeni başbakan Federal Meclis üyelerinin oylarının çoğunluğu ile seçilecek, Cumhurbaşkanı tarafından atanacak. Bakanlar ise başbakanın önerisi üzerine yine cumhurbaşkanı tarafından atanıyor. Başbakan ve bakanlar, Federal Meclis’te yemin ederek resmen görevlerine başlıyor.

24 Eylül 2017 seçimleri sonrasında koalisyon müzakereleri uzamış, yeni hükümetin iş başı yapması yaklaşık altı ay sürmüştü.

Seçmenler neden iki oy kullanıyor?

Almanya’da her seçmenin iki oyu var, oy pusulalarında iki sütun bulunuyor. Birinci oy ile seçmenler seçim bölgesindeki milletvekili adaylarından tercih ettikleri ismi seçiyor. Almanya genelinde 299 seçim bölgesi var. Her seçim bölgesinde birinci oyların çoğunluğunu alan aday doğrudan meclis’e girmeye hak kazanıyor. Böylelikle Almanya’da tüm seçim bölgelerinin mecliste temsil edilebilmesi sağlanıyor.

Seçmenler ikinci oyları ile bir partinin eyalet genelinde belirlediği listede yer alan adayları seçiyor. Bu oy hangi partinin, kaç milletvekili ile mecliste temsil edileceğini belirliyor. Uzmanlar bu seçimlerde meclisteki milletvekili sayısının toplamda 800 hatta 900’ü bulmasının mümkün olduğunu söylüyor.

Kim seçme hakkına sahip?

18 yaşına basmış, Alman vatandaşı olup, en az üç aydır Almanya’da yaşayanlar oy kullanma hakkına sahip. İkametgahı yurt dışında olanlar için de özel düzenlemeler var, başvuru yapmaları halinde oylarını kullanabiliyorlar.

Kaç seçmen bulunuyor?

Federal İstatistik Dairesi’nin hesaplamalarına göre bu seçimlerde oy kullanma hakkına sahip yaklaşık 60 milyon 400 bin seçmen var. Kadın seçmenlerin sayısı, erkek seçmenlerden daha yüksek. Oy verme hakkına sahip olanların 31 milyon 200 bini kadın, 29 milyon 200 bini de erkek. Dört yıl önceki seçimlerde seçmen sayısı 61 milyon 700 bin olarak kayıtlara geçmişti.

İlk kez oy verecek kaç kişi var?

18 yaşına giren ve bugün ilk kez genel seçimlerde oy kullanma hakkına sahip olan 2 milyon 800 bin yeni seçmen var. Bu kesim, seçmenlerin yüzde 4,6’sını oluşturuyor. Almanya’daki seçmenlerin yüzde 21,3’ünü ise 70 yaş üstündekiler oluşturuyor.

Kaç parti yarışıyor?

Seçimlere 47 parti katılıyor. Bunların 40’ı en az bir eyalette aday listesi oluşturabildi. Buna karşın sadece 11 parti, tüm eyaletlerde aday listesi oluşturdu. Bunlar arasında Sosyal Demokrat Parti (SPD), Hür Demokrat Parti (FDP) ve Sol Parti yer alıyor. Örneğin Merkel’ın partisi CDU Bayvera’da aday listesi sunmadı. CDU’nun kardeş partisi CSU ise sadece Bavyera eyaletinde adaylara sahip.

Almanya’da seçimlere katılım oranı nasıl?

Federal Meclis seçimlerine katılım genelde eyalet ve yerel seçimlere kıyasla daha yüksek oluyor. Bugüne kadar en yüksek katılım, seçmenlerin yüzde 91,1’inin oyunu kullandığı 1972 seçimlerinde yaşandı.

En düşük katılım ise 2009 yılında, yüzde 70,8 oranında gerçekleşti. 1980’li yıllara kadar daha yüksek katılım gerçekleşirken bunu izleyen yıllarda bunun gerilemesi dikkat çekiyor.

Oy kullanmak zorunlu mu?

Hayır değil. Oy kullanmanın yasal zorunluluk haline getirilmesi geçmişte dönem dönem gündeme geldi. Ancak böyle bir zorunluluğun bireylerin hür iradesine karşı bir düzenleme olacağı görüşü ağırlık kazandı.

Doğu Almanya’da yaşamış olan Joachim Gauck, 18 Mart 2012 yılında Almanya Cumhurbaşkanı seçildiğinde yaptığı teşekkür konuşmasında, Alman Demokratik Cumhuriyeti’nin 18 Mart 1990’da yaptığı ilk serbest seçimlere atıf yaparak, “Ne güzel bir pazar günüydü” demişti. Gauck, 56 yıllık diktatörlük rejiminden sonra milyonlarca Doğu Almanyalı olarak ilk kez yeniden “yurttaş” olabildiklerini söylemiş, o an yaşadığı sevincin yanı sıra bir daha asla seçimlerde oy verme imkanını kaçırmayacağı farkındalığının da oluştuğunu kaydetmişti.

Dijital ortamda oy vermek mümkün mü?

Oy ancak resmi oy pusulaları yoluyla verilebiliyor. 2005 yılında bir defaya mahsus olarak 1 milyonu aşkın kişiye bilgisayar üzerinden oy verme imkanı tanındı. Ancak Anayasa Mahkemesi daha sonra bilgisayar üzerinden oy verme durumunda, seçimlerin halk tarafından kolayca denetlenebilir olmayacağına dikkat çekerek bunun Anayasa’yı ihlal ettiğine hükmetti. Başka ülkelerde seçimler esnasında yapılan siber saldırılar, dijital ortamda yapılacak seçimlerle ilgili tereddütleri daha da arttırdı.

Seçim gözlemcileri var mı?

Seçimleri dileyen herkes izleyebilir, oy sayımı tamamlanana kadar seçim merkezlerinde kendi gözlemlerini yapabilir. 2009 seçimlerinden bu yana Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) seçimleri gözlemliyor, 57 üye ülkeden uzmanlar, Almanya’daki seçim süreçlerini yerinde izliyor.