Almanya’da da araştırmacı gazetecilik suç sayıldı

YÜCEL ÖZDEMİR

Almanya’da bankalar ve şirketlerin yurtdışına vergi kaçırmasını ortaya çıkaran Correktiv adlı araştırmacı gazetecilik grubunun yayın yönetmeni Oliver Schröm hakkında Hamburg Savcılığı soruşturma başlattı. İlk kez bir gazeteci hakkında şirketlerin gizli belgelerini ifşa etmeden açılan soruşturmaya ülke genelinde gazeteciler tepki gösterdi.

Correvtiv, geçtiğimiz ekim ayında 18 ayrı medya grubuyla birlikte yaptığı araştırmada, Avrupa genelinde şirketlerin borsadaki hisse satışlarından elde edilen gelirleri vergilendirmemek için çeşitli yollara başvurduğunu açığa çıkarılmıştı. Avrupa’da yerli hissedarlar verdikleri vergileri sonradan geri alabilecekken, yabancılara bu hak tanınmıyor. Yabancı hissedarların da bundan yararlanabilmesi için yerli bankaların bankaların hisseleri kısa bir süreliğine aldığı, sonra hemen yeniden sattığı, böylece vergi kaçırdığı tespit edilmişti. CDU Genel Başkanlığına aday olan ve ABD’li Blackrock yatırım fonunun Almanya şubesi denetleme kurulu başkanı Friedrich Merz’in adı da bu skandala anılmaya başlanmıştı.

Correctiv’in de içinde olduğu 18 medya kurumu tarafından yapılan araştırmada bu işlemin 12 AB ülkesi tarafından yapıldığı ve 55 milyar Euro’luk vergi kaçakçılığı yapıldığı saptanmıştı. Sadece Almanya’da kaçırılan vergi ise 31,8 milyar Euro olarak tespit edilmişti.

Skandalın ortaya çıkmasından sonra Avrupa Parlamentosu Correctiv Yayın Yönetmeni Schröm’ü davet ederek gelişmeler hakkında bilgi almış ve önerilerini dinlemişti. Daha sonra AP tarafından yayınlanan çağrıda bu önerilere de yer verilmişti.

Buna rağmen Hamburg Savcılığı, Almanya tarihinde ilk olarak bir gazeteci hakkında işletme sırlarını ifşa ettiğe gerekçesiyle soruşturma başlattı. Konuyla ilgili olarak Neues Deutschland gazetesine konuşan Schöm, “35 yıldır gazetecilik yapıyorum. Bu süre içerisinde yaptığım araştırmalar konusunda asıl olarak basın yasasına konu oldu. Hiçbir zaman ceza yasası söz konusu olmadı. Bu gazetecilerin çalışmasına yönelik saldırıda yeni bir durum” dedi.

Almanya’da gazetecilerin çalışması yasalarla güvence altına alındığını ve konuşmama, bilgi vermeme hakkına sahip olduğunu söyleyen Schröm, araştırma konusunda ayrıntılı bilgi vermek zorunda olmadığını ifade etti.

İsviçre Bankası Sarasin’in Schröm hakkında gizli sırları ifşa ettiği gerekçesiyle Hamburg Savcılığa başvurduğu tahmin ediliyor. Banka, Schröm hakkında Zürih’de “ticari ajanlık” ve “gizli sırları ifşa etmekten” suç durusunda bulunulmuştu. Davanın açılması durumunda Schröm üç yıla kadar hapis ya da para cezasına çarptırılması söz konusu olabilir. Savcılığın, belgeleri Schröm’e veren Bank Sarasin’in çalışanını tanık olarak dinlemeye çağırdığı da belirtildi.

GAZETECİ ÖRGÜTLERİNDEN TEPKİ

Hamburg Savcılığı’nın Correctiv yayın yönetmeni hakkında soruşturma başlatmasına gazeteci örgütleri ve gazeteciler tepki gösterdi. Alman Gazeteciler Birliği (DJV) Başkanı Frank Überall yaptığı açıklamada, “Hamburg Savcılığı, İsviçre yargısının istediği yönde hareket ediyor. Araştırmacı gazetecilik ve aşırı kriminal bankalar alanındaki olayları açığa çıkaranlar cezalandırılmak isteniyor” dedi.

Çok sayıda tanınmış gazeteci de Federal Adalet Bakanı Katarina Barley ve Maliye Bakanı Olaf Scholz’a ortak bir mektup göndererek, halkın ödediğe vergileri almak için değişik yöntemlere başvuran bankalara karşı sessiz kalınmamasını isteyerek, Schröm’e karşı başlatılan soruşturmanın derhal durdurulmasını talep ettiler. Ortak açıklamada, “Vergi hırsızlığı suçtur, gazetecilik değil” denildi.

Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) bir süre önce yaptığı açıklamada aralarında Almanya’nın da olduğu 20 Avrupa ülkesinde gazetecilik yapmanın zorlaştığına dikkat çekmişti. RSF, Avrupa genelinde basın özgürlüğünün giderek kötüleştiğine de dikkat çekmiş ve gazetecilere karşı nefretin arttığını tespit etmişti.