İmzalanan Çifte Vergilendirme Yasası Gurbetçi Emekliyi Borçlu Çıkarttı

Almanya Maliye Bakanlığı, emekli olup Türkiye’ye dönen ve geliri 10 bin euronun üzerinde olan Avrupalı Türklere mektup göndererek, geriye dönük vergi talep ediyor. Bakanlık, Türkiye ile 2011 yılında imzalanan çifte vergilendirme yasasına dayanarak, bugüne kadar yıllık vergi borcunu toplu istediğine ilişkin mektuplar emeklilerin Türkiye’deki ikamet adresine gönderiliyor.

2008 yılı sonunda Almanya’da emekliliğini hak ederek Türkiye’ye kesin dönüş yapan 70 yaşındaki Mehmet Yavuz* Türkiye’den de borçlanma yoluyla emekli oldu. Yavuz’a 2018’in ağustos ayında bir mektup geldi. Almanya Maliye Bakanlığı tarafından gönderilen mektupta emeklilik sigortalarının bir şirkete verildiği bilgisi ve 2011 yılındaki ilgili kanun hatırlatılarak geriye dönük borç listesi çıkarıldığı duyuruldu.

Euronews’in haberine göre, Yavuz, bu tür mektuplar geldiğini çevresindeki yakın arkadaşlarından duyduğunu fakat içeriği ile ilgili bilgi sahibi olmadığını belirterek, “Meğer bana gelen mektuplar Almanya’dan kesin dönüş yapanlara 2012 yılından itibaren Türkiye’deki adreslerine gönderiliyormuş. Hatta ölen emeklilerin eşlerine de gelen mektuplarla vergi borçları olduğu bildiriliyormuş.” dedi.

Almanya’da bulunduğu sırada Kuzey-Ren Vestfalya’da yaşayan ve çalışan Yavuz, kendisine gelen mektupta 2011’den 2018’e kadar olan dönemde yaklaşık 17 bin euro istendiğini, bu miktarın havale ücretini de ödeyerek talep ettiklerini ifade etti. Toplu ödemeden sonraki her yıl için de 2 bin 500 euro istendiği ve bunun üç taksit halinde her yıl ödenmesi gerektiğini belirtiyor.

Almanya’dan emekli olanlara yıllar sonra çıkarılan bu borcun çok zorladığını belirten Mehmet Yavuz, “daha sonra öğrendim ki Almanya’da yaşayanlardan daha fazla kesiliyormuş. Ben ikametgahımı Türkiye’ye taşıdım. Taşımayanlardan yıllık ayrıca 194 euro daha yaşlılıkta bakım parası kesiliyormuş” dedi.

‘Çifte emekliler’ iki ülkeye de gelirlerini bildirmek zorunda
Almanya’dan emekli olanlar ve Almanya’da yaşayanlar için emeklilik gelirlerinden kesintiler yapıldığını, bu miktarın brüt maaşın yüzde 10.80’ine kadar çıktığını kaydeden avukat Şerif Yılmaz, emeklilerin sorunlarının Türkiye’ye döndükten sonra da devam ettiğini belirtti.

Almanya’nın 2011’de Avrupa Birliği (AB) direktiflerine uygun olarak kendi iç hukukunda ve yasalarında bir dizi düzenlemeye gittiğini hatırlatan Yılmaz, şunları söyledi:

“29.04.2004 tarih ve 883/2004 sayılı ve 16.09.2009 tarih ve 987/2009 sayılı AB Direktifleri ile AB üyesi ülkeleri arasında sosyal güvenlik sistemlerinin uygulama birliği ve eşitlik sağlamak istenmiş, Almanya da bu direktiflere uygun olarak 5. Sosyal Sigorta Kanunu’nun (SGB V) 228 inci maddesinin birinci fıkrasına 01.07.2011 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere bir cümle eklendi. 01 Temmuz 2011 tarihinden önce sadece Almanya içerisinde elde edilen ek gelirler sağlık sigortası kesintilerine katılırken bu tarihten sonra eklenen cümle ile Almanya dışında elde edilen aylık ve gelirler de dahil edildi. Bu ek gelirlerden biri de Türkiye’de SGK’dan alınan emekli maaş veya gelirlerdir. Çünkü Alman mevzuatına göre Almanya dışındaki gelirler de Alman Emeklilik Sigorta Kurumuna derhal bildirilmek zorunda. 01.07.2011 tarihinden beri SGK aylık ve gelirleri de Alman mevzuatına göre ek gelir kabul edildiğinden SGK’dan alınan maaşın yıllık belirlenen euro karşılığı miktarından da toplam yüzde 10,75 oranında kesinti yapılıyor.”

Avukat Yılmaz: Hak aranabilir
Uygulama ile ilgili çekincelerini ve görüşlerini de söyleyen Yılmaz, “Benim düşünceme göre bu düzenleme sadece Avrupa Birliği için yapıldı. AB ülkelerinden alınan maaşları katabilir Almanya. Türkiye Avrupa Birliği ülkesi değil. Türkiye’den aldığı maaşı katamaz.” diyerek gerekçelerini ise şöyle sıraladı: “Türkiye’nin Avrupa Birliği ile hukuki bağını kuran AET sözleşmesi, Ankara Sözleşmesi, Ortaklık Konseyi kararları veya Almanya ile sosyal güvenlik sözleşmelerinin hiçbirinde kesinti yapılacağına dair düzenleme yok. Böyle durumda olan kişiler Almanya’da Alman hukukunda haklarını arayabilirler. Dava açsınlar, bence bu Türklere uygulanamaz.”

“Mutlaka Bildirsinler”
Almanya’nın Aşağı Saksonya eyaleti Osnabrück kentinde avukatlık bürosu olan Yılmaz, hem Almanya’dan hem de Türkiye’den emekli olanların başka sorunlar da yaşadığını belirterek, “İki taraftan emekli hem Almanya’dan emekli hem Türkiye’den bildirmek zorunda. Türkiye Almanya’daki emekliliği nasıl bilecek Almanya Türkiye’dekini nasıl bilecek diye bir durum söz konusu değil. Türkiye’den yurt dışı borçlanma ile emekli olan kişi yurt dışında çalışamaz. Sosyal yardım alamaz. Bunu yani Türkiye’den aldığı maaşı bildirmiyorsa Türkiye bunu geri keser. Bir de öğrenilen tarihten itibaren on yıla kadar maaşlarını geriye dönük olarak alır. Almanya’dan sosyal yardım alırken aynı zamanda Türkiye’den de maaş alıyorsa bu kişi Almanya’daki Jobcenter’lar eski adıyla Sosyal Amtlar geriye dönük yine kendi ödediklerini haksız ödeme yapıldığı gerekçesiyle geri ister. Siz bunları Krankkasse’ye, sağlık sigortasına bildirmek zorundasınız. Emeklilik kurumuna bildireceksiniz” şeklinde konuştu.

Yılmaz sözlerini şöyle sürdürdü: “Bir kişi Almanya’da yaşıyorsa ve Almanya’da altı aydan fazla ikamet ediyorsa dünyanın her yerindeki gelirini Alman vergi sistemine bildirmek zorunda. Ben bildirmeyeceğim falan diyemez, vergi kaçırmış olur.”

Türkiye’nin sözleşmeye çekince koyarak önceki yıllara ait bilgileri paylaşmayacağını belirten Yılmaz, “Türkiye sadece üç konuda bilgi paylaşabilirim dedi. Gelir vergisi, kurumlar vergisi ve katma değer vergisi konusunda bilgi veririm.” dediğini aktarıyor.

“Türkiye ‘otomatik bilgi paylaşımı’na çekinceler koydu”
Yılmaz, “Ancak otomatik bilgi paylaşımı kişi istemese de henüz yapılmadı ama yapılacak ikili sözleşme ile gelir idaresi başkanlığı bütün ülkelerle tek tek yapacak o zaman yıl sonu itibarıyla bilgiler paylaşılacak. Buna hazırlıklı olmak amacıyla Türkiye’de şimdi bankalar mudilerine gönderiyor” diyerek şu bilgileri verdi:

“Yurt dışında gözüküyorsunuz bana yurt dışında vergiye tabi olmadığını belirten belge getirin diyor. Beyan istiyor. Belirli bu sürede bu beyanı yapmazsanız ben sizi yurt dışında vergiye tabi kabul ederim ve bilginizi paylaşırım diyor. Bankalar sadece yıl sonu itibarıyla hesap ekstresini paylaşacak hareketleri paylaşılmayacak. Kişisel verileri paylaşabilir çünkü uluslararası sözleşmelere göre devlet taahhüt etmiştir ve bu kişisel verileri koruma kanunun üstündedir.”

Avrupalı Türkler arasında “İkameti Türkiye’de gösterin” diye kendilerine göre yollar bulunduğunu belirten Yılmaz, uyarıyor: “Bu suçtur. İkamet göstermek suçtur. Ya oradasınız ya değilsiniz. Pasaport giriş çıkışlarınızdan Türkiye de görüyor hareketlerinizi.”

Almanya’da emeklilik zor
1963 yılında Almanya’ya göçmen işçi olarak gelen 69 yaşındaki Hüseyin Özdemir ise 65 yaşına geldiğinde emekli olmuş. Uzun yıllar metal sektöründe çalışan Özdemir, “Emekli olduktan sonra Türkiye’de 3201 no’lu kanundan yararlanarak yurt dışı borçlanması yaparak Türkiye’den de emekli olma hakkını kazandık. Çünkü burada Almanya’da euroya geçildikten sonra bilhassa emeklilerin durumları çok kötü, çok az emekli maaşı alıyorlar.” diyor ve ekliyor “Çünkü dedelerimiz babalarımız Almanya’ya geç geldi. Çalışma süreleri az. En az emekli maaşı 800 euro fakat burada ev kiraları, elektrik kalorifer zaten 800. Evin kirasına ve zorunlu giderlerine yetiyor.”

“Çifte vergilendirme olmamalı”
Almanya’nın Türkiye ile aralarında yaptığı çifte vergilendirme kanununa aykırı olarak Türkiye’ye kesin dönüş yapsanız bile toplam geliriniz üzerinden kesintilere dikkat çeken Özdemir, “Benim bir tanıdığıma 8 yıl geriye giderek 20 bin euro vergi borcu çıkardılar. Ne yapacağını şaşırdı. Bütün emekliler şokta. Akşam sabah bize de böyle bir mektup gelir.” diyerek tedirginliğini dile getiriyor.

Emekliler için hayatın daha da zorlaştığına dikkati çeken Özdemir, şunları söylüyor: “Çalışırken 2 bin 2 bin 500 euro maaş alıyorduk. Şimdi sadece 800 euro veya biraz fazla olan maaşla geçinmek imkansız. Almanlar bile zorluk çekiyor. Türkiye’de ev bark alıyorlar. Onların da emekli maaşı az. Türkiye’de yaşıyorlar.”

Almanya’nın vergi mükellefleri ile ilgili sıkı takibine vurgu yapan emekli Hüseyin Özdemir, “Almanya’da ikamet ettiğiniz sürece vergi mükellefisiniz yurt dışındaki kazançlarınızı bildirmeniz gerekiyor. Bankada paranız var ve yıllık faiz alıyorsunuz bunu bile bildireceksiniz. Evinizi kiraya verdiniz yıllık kiranızı, miras kaldı ise bunu bildirmek mecburiyetindesiniz” ifadelerini kullanıyor.

“Hayat emeklilere daha zor”
30 yıldır Almanya’da yaşayan ve 25 yıldan fazla çalışarak emekliliğini bekleyen 48 yaşındaki Eyüp Geçit ise, “Emeklilik konusu beni de tedirgin etmeye başladı. Vergi ve kesintiler konusunda bayağı bir rahatsızım” diyerek bundan sonra hem Almanya’da hem de Türkiye’de emeklilerin hayatının hiç de kolay olmayacağını vurguluyor.

Almanya, 2005 yılında özellikle emeklilerden de vergi alabilmek için yaşlılık gelirleri kanunu adı altında çıkardığı kanunla, emeklilik gelirlerini vergilendirmek için yasayı yürürlüğe soktu.