Avusturya fabrikalarında oruç açan Müslüman işçiler

| Adem Hüyük

Avusturya’da İslam

Avusturya, İslam’ı 1912 yılında resmi din olarak tanımış ve Müslümanlara dini özgürlükler sağlamıştır. Hristiyanlığın ardından ülkedeki en yaygın ikinci din olan İslam, yaklaşık 746.000 Müslüman nüfus ile toplam nüfusun yüzde 8,3’ünü oluşturmaktadır. Avusturya İslam Cemaati [IGGÖ], ülkede yaşayan Müslümanların dini temsilcisi olarak faaliyet göstermektedir ve “ortak ibadet takvimi” oluşturarak farklı etnik köken ve mezheplerden Müslümanların ibadetlerini birlik içinde yerine getirmesine yardımcı olmaktadır.

Müslüman nüfusun büyük çoğunluğunu, 1960’lardan itibaren Türkiye, Bosna-Hersek ve Sırbistan’dan gelen göçmen işçiler oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra Pakistan, Suriye ve Afganistan kökenli Müslümanlar da bulunmaktadır. Türkiye kökenliler, ülkedeki Müslümanların yaklaşık yarısını oluşturmaktadır.

Son yıllarda Müslüman karşıtlığı ve ayrımcılık konusundaki endişeler artmıştır. 2021 yılında hükümetin, ülkedeki cami ve Müslüman kuruluşlarını içeren dijital bir harita yayımlaması büyük tepki çekmiştir. Ayrıca, yeni hükümetin 14 yaşına kadar olan kız çocukları için başörtüsü yasağı getirme planı da Müslüman toplumun tepkisine neden olmuştur.

Avusturya’da Ramazan

Müslümanların azınlıkta olduğu ülkelerde oruç tutmak, çeşitli zorlukları beraberinde getirmektedir. İftar saatini bildiren ezan ya da top atışı gibi geleneksel unsurların yokluğu, Ramazan ayını farklı bir atmosferde yaşanmasına sebep olmaktadır. Bunun yanı sıra, toplumsal yaşamın ve çalışma düzeninin Ramazan’a göre şekillenmemesi, oruç tutanlar için ek zorluklar doğurmaktadır.

Fabrikalarda İftar Saatleri

Avusturya’da fabrikalarda çalışan Müslüman işçiler, iftar saatlerinde yemekhanelerde oruçlarını açmaktadır. Son yıllarda, Müslüman restoranların eve servis hizmeti sunması, iftar menülerinin fabrikalara kadar ulaştırılmasını sağlamış, işçilerin daha sıcak ve taze yemeklerle oruç açmasına olanak tanımıştır.

1990’larda Fabrikalarda İftar

1990’ların ilk yarısında, Aşağı Avusturya’daki bir sanayi kasabasında yürüyen merdiven üreten bir fabrikada çalışan işçiler, Ramazan ayı yaklaşırken vardiya değişikliği yaparak oruçlu oldukları saatlerde çalışmamaya gayret ederdi. Ancak vardiya değişimi yapamayan işçiler, yemeklerini ısıtma imkânı olmadığından, sıcaklığı bin dereceyi bulan alüminyum döküm kazanlarının en soğuk bölümüne yerleştirerek iftar saatine kadar ısıtırlardı.

O yıllarda en dikkat çekici noktalardan biri, oruç tutmayan işçilerin oruçlu arkadaşlarına yardımcı olmak için gösterdiği dayanışmaydı. Susuz kalmalarını önlemek için iş yüklerini hafifletmeye çalışan mesai arkadaşları, onların yanında iftar saatine kadar sigara içmez, su içmekten kaçınırdı. Fabrikalarda yemek saatleri, iftar saatine göre ayarlanır ve diğer işçilerden buna herhangi bir itiraz gelmezdi.

O dönemde Türkiye’den gelen birçok işçi ailesiz olduğu için, mutfak imkânları yetersiz olan bekar odalarında yaşardı. Bu işçiler genellikle camilerde iftar yaparken, Avusturya’da ailesiyle birlikte yaşayan işçiler onlara sıcak yemek getirerek dayanışma örneği sergilerdi.

Günümüzde Fabrikalarda Ramazan

Günümüzde fabrikalarda, sendikaların girişimleriyle Müslüman işçilerin iftar saatlerine denk gelen vardiyalarında esneklik sağlanmaktadır. Bazı iş yerleri, iftar için özel alanlar tahsis ederek çalışanların rahat bir şekilde oruç açmasına imkân sunmaktadır.

Ayrıca, bazı fabrikalar ve sendikalar Ramazan ayında toplu iftar organizasyonları düzenleyerek çalışanlar arasındaki dayanışmayı artırmayı amaçlamaktadır. Bu tür etkinlikler, farklı kültürlerden gelen işçilerin birbirlerini daha iyi anlamalarına ve ekip ruhunu güçlendirmelerine katkı sağlamaktadır.

Sonuç olarak, Avusturya’da fabrikalarda çalışan Müslüman işçilerin Ramazan ayında oruçlarını açabilmeleri için iş yerlerinde çeşitli düzenlemeler yapılmakta ve bu süreç, işverenlerin ve çalışma arkadaşlarının desteğiyle kolaylaştırılmaktadır.| ©DerVirgül