Bir günde dünyada ün kazanan Ternitz kasabası

| Adem Hüyük

Kasabanın ün kazanması, olumlu anlamda olmamıştır. Avusturya polisi 07.08.2024 Çarşamba günü Ternitz kasabasında bir operasyon gerçekleştirerek, Viyana’da binlerce insanın katılacağı konsere intihar saldırısı planlayan 19 yaşındaki şüpheliyi tutukladı. Bunun üzerine soruşturmanın derinleştirilmesinden elde edilen bilgiler Amerikalı ünlü şarkıcı Taylor Swift, üç gün vereceği konserleri güvenlik nedeniyle iptal etti. Bu iptal dünyada yankı buldu ve olayın başlangıç yeri olan Ternitz kasabası manşetlerde yer almaya başladı.

Ternitz kasabası, Avusturya’nın Niederösterreich Türkçesi Aşağı Avusturya Eyaleti Neunkirchen ilçesi Bezirkshauptmannschaft Türkçesi kaymakamlığına bağlı, belediyesi olan bir kasabadır.

Sanayi bölgesi olarak tanımlanan kasabanın bitişik komşusu Wimpassing im Schwarzatale beldiyeliği sınırları içerisinde ve bir kolu yaklaşık 60 kilometre uzaklıktaki Traiskirchen kasabasında olan Avusturya merkezli endüstriyel polimer ve plastik ürünler üreticisi Semperit AG Holding bulunmaktadır. Semperit araba lastikleri ve benzeri ürünleri tedarik eden bir fabrikadır.

Ternitz kasabası 2021 nüfus sayımına göre, 14.725 kişiden oluşmaktadır. Bu kasabanın bizim acımızdan en önemli yanı ise, makalenin ilerleyen bölümlerinde yazacağımız gelişmelerdir.

Ternitz’in kısa tarihi

İmparator II. Josef’in vergi toplama formları hazırlattığı kaynaklarda “Ried am Ternitz”den bahsediliyor. 1800 yıllarına çeyrek kala, barut fabrikasıyla adı anılan Ternitz’de o zamanlar farklı büyüklüklerde yedi ev vardı; 1 numaralı evin sahibi Franz Steinhauser’di.

Aynı zamanda bir kereste ambarı da içeren bu bina artık daha çok Konak olarak biliniyor. 1820’de burayı konut binası olarak kullanan barut üreticisi Joseph von Zummer’e aitti. Bugün güney demiryolunun Sierning’i geçtiği yer, 1800 civarında “Neuer Bayonethammer” olarak rapor edilen, “Ruedlhammer” olarak bilinen çekici çalıştıran çekiç ustası Joseph Steinhauser’in mülküydü. 1833’te Ternitz hâlâ yedi evden oluşuyordu; burada 21’i erkek, 21’i kadın ve altı okul çocuğu olmak üzere on aile vardı.

Metal firması Schoeller-Bleckmann

Günümüzde varlığını koruyan Schoeller-Bleckmann Stahlwerke fabrikası, Ternitz kasabasının atardamarı görevini üstleniyordu. Schoeller-Bleckmann Stahlwerke Avusturyalı bir madencilik şirketiydi. 1924 yılında Schoeller Stahlwerke ve Bleckmann Stahlwerke adlı iki şirketin birleşmesiyle kuruldu.

İşçi Göçü

Avusturya ve Türkiye arasında 1964 yılında imzalanan İşgücü Anlaşması kapsamında çalışmak için gelen misafir işçilerin bir çoğu ilk olarak Ternitz’e gelmiş ve Semperit veya Schoeller-Bleckmann fabrikalarında işe başlamıştır.

Neunkirchen, Ternitz, Wimpassing, Pottschach, Gloggnitz ve birkaç daha belediyelik ve köylerin birbirlerine birkaç kilometre uzaklıkta olması, bölgedeki fabrikalarında etkisiyle göçmen işçilerin çekim merkezi haline gelmesini sağlamıştır.

1970’li yıllarda Türkiye’den gelen işçi sayısı artmakla beraber, daha önce Avusturya’ya gelmiş ancak çalıştığı işyerinde istediği verimi alamayan ve Viyana veya St. Pölten’de çalışan Türkiye’den gelen misafir işçiler Ternitz’e yerleşmişlerdir.

Şimdilerde yıkılan ve Türkiye kökenli işçiler tarafından “bekar heim-mı” yani bekar evi olarak tanımlanan binalarda adeta bir komün yaşamı sürüyorlardı. Mutfak, tuvalet ve banyonun ortak olduğu bu binalarda, kimsenin kendine özel bir dairesi yoktu. Zaten gerekte yoktu. Çünkü fazla kira ödemek istemiyor, bir an önce para biriktirip geri gitmenin hayalini kuruyorlardı.

Schoeller-Bleckmann metal fabrikasında bir dönemler 10 bin işçinin çalıştığı söyleniyor. Ternitz’e gelen misafir işçiler büyük çoğunlukla burada ya da Semperit fabrikasında çalışırlardı. Zaten “bekar heim-mı” dedikleri binalarda bu fabrikalarındı.

Aradan yıllar geçti, 1980 darbesinin yaşanması, Ternitz’deki işçilerin siyasal kimlikli akrabalarını Avusturya’ya getirmeye başladı. Bu sayede Türkiye’deki ideolojik ayrışma Ternitz’e sıçramış oldu.

Zaman içinde camiler açıldı, camiler arasında tarikat ayrışımları yaşandı ve yeni camiler açıldı. Öte yandan Türkiye bağlantılı ideolojik dernekler camilerin çoğalmasına paralel olarak arttı ve bir süre sonra misafir işçilerin çocukları, kendilerini temsil ettiğine inandığı derneklere giderek orada bir birleşim yaşadılar. Ancak bu birleşim aynı zamanda bir ayrışmayı da beraberinde getirdi.

Bugün Ternitz ekseninde dört cami, bir Alevi cemevi, dört ideolojik dernek, dönerci, pideci ve birkaç kahvehane faaliyet göstermekte.

Ternitz’de yaşayan Türkiye kökenlilerin, istisnasız Avusturya’nın diğer bölgelerinde yaşayan muhakkak bir akrabası vardır, dersek çok abartmış olmayız. | ©DerVirgül