Göçmenler Avrupa’da hangi sosyal yardımları alıyor? | Ülkeler arasındaki farklılıklar

Yapılan bir araştırma, sığınmacılara verilen desteğin ülkeler arasında büyük farklılıklar gösterdiğini ortaya koyuyor. Avusturya ve Almanya’da sığınmacılara yönelik sosyal yardımlar nispeten yüksek.

CDU lideri Friedrich Merz, Almanya’da reddedilen sığınmacıların “dişlerinin yeniden yapılmasına” ilişkin sert açıklamalarıyla göçmenlere yönelik sosyal yardımlar konusunda bir tartışma başlattı. Merz, Almanya’nın düzensiz göçmenler için de bir mıknatıs olduğu, çünkü Avrupa’nın diğer yerlerine kıyasla daha iyi koşullara sahip oldukları gibi tartışmalı bir tezi savunuyor. Aşağıda arka plana ve karşılaştırmalı rakamlara genel bir bakış sunulmaktadır.

En çok iltica başvurusu Almanya’da yapılıyor

Yılın ilk yarısında AB’de en fazla iltica başvurusu Almanya’dan geldi. Avrupa İltica Ajansı’nın verilerine göre, tüm başvuruların yüzde 30’u Almanya’da yapıldı – bu oran bir sonraki en büyük AB ülkeleri olan İspanya (yüzde 17) ve Fransa’nın (yüzde 16) neredeyse iki katı. Bu ülkelerin hemen arkasında Avusturya ve İtalya yer alıyor. Nüfusa oranla Avusturya açık ara önde: Ocak-Haziran ayları arasında bin kişi başına en fazla sığınma başvurusu aşağıdaki ülkelerde yapıldı: Kıbrıs (4.5), Avusturya (2.5), Estonya (2), Almanya (1.9), Lüksemburg (1.8).

Almanya’daki sığınmacıların sayısı hızla arttı. Ocak-Ağustos ayları arasında 204.000’den fazla kişi ilk kez sığınma başvurusunda bulundu – geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 77 daha fazla. Buna ek olarak, şu anda Ukrayna’dan gelen ve sığınma başvurusunda bulunmak zorunda olmayan bir milyondan fazla savaş mültecisi var.

AB’de sığınmacılar için sosyal yardımlar karşılaştırması

Alman Federal Meclisi Bilim Servisi’nin Mart ayında yaptığı bir araştırmaya göre, Avrupa’da sığınmacılara sağlanan sosyal yardımlar önemli ölçüde farklılık gösteriyor. Örneğin, iltica prosedürleri devam eden üçüncü ülke vatandaşları Avusturya ve Almanya’da ayda 400 Euro’dan fazla alabilmektedir. İngiltere’de 210 Euro, İsveç’te 180 Euro, Yunanistan’da 150 Euro ve Macaristan’da ise sadece 60 Euro alabiliyorlar.

Satın alma gücü, ortalama gelir ve yaşam maliyetinin ülkeden ülkeye büyük farklılıklar gösterdiği unutulmamalıdır. Örneğin, Almanya’da kazanılan bir Euro Bulgaristan’da iki kat daha değerlidir. Danimarka’da ise aylık brüt kazanç İspanya’dakinin iki katıdır. Bu nedenle Federal Meclis Bilim Servisi’nin durum raporunda da “uluslararası karşılaştırılabilir veri toplamanın ve yorumlamanın zor olduğu” kısıtlayıcı bir şekilde ifade edilmektedir.

Göçmenler için bakım: Ayrıntılı ülke örnekleri

Yunanistan

Yunanistan’da bir sığınmacı ayda 150 Euro almaktadır. İnsanlar daha sonra ya kabul kamplarında yaşarlar ya da barınma ve ısınma masrafları karşılanır. Ayrıca tıbbi bakım alma hakları da vardır. Hamile kadınlar ve engelliler ek mali destek almaktadır. Karşılaştırma için: Yunanistan’da yaşayan ve sosyal yardım alma hakkı olan Yunanlılar ve AB vatandaşları ayda 200 Euro alıyor.

İltica başvurularının reddedilmesi halinde başvuru sahipleri teorik olarak sınır dışı edilene kadar kabul kamplarında kalmak zorundadır. Orada tıbbi bakım alma hakları da vardır. Ancak uygulamada barınma pek mümkün olmamaktadır. Bu nedenle, reddedilen birçok sığınmacı Yunanistan’da evrakları, çalışma izinleri veya devlet desteği olmadan yaşamaktadır. Bu durumda, hayatları tehdit altında olmadığı sürece, tıbbi bakım veya mali destek alma hakları yoktur.

Diğer ülkelerdeki sığınmacılara yapılan ödemelerle karşılaştırma yapmak zor: örneğin, Federal İstatistik Ofisi’ne göre, Yunanistan’da ortalama brüt ücret 1.200 Euro civarındayken, Almanya’da 2021 yılında 4.100 Euro civarındaydı.

Macaristan

Macaristan’da kısıtlayıcı mülteci politikası nedeniyle neredeyse hiç sığınmacı yok. Sığınma başvurusu sadece Kiev ve Belgrad’daki Macar büyükelçiliklerine yapılabiliyor. İstatistik ofisine göre 2022 yılında toplam 46 sığınma başvurusu yapılmış ve bunlardan 10’u kabul edilmiştir. 20 kişiye çalışma hakkıyla birlikte bir tür tolerans tanındı.

Ukrayna’dan gelen binlerce mülteci istatistiklerde görünmüyor çünkü genellikle sığınma başvurusunda bulunmuyorlar. Çoğu sadece geçiş yapmıştır. Özellikle Ukraynalı mülteciler için bir muafiyet yönetmeliği var. Bu mültecilerin çoğu sınır bölgesinden gelen etnik Macarlar, bazıları çifte vatandaş. Ücretsiz tıbbi bakım hakları var, toplu taşıma araçlarını ücretsiz kullanabiliyorlar ve harçlık alıyorlar. Burada çocuksuz bir mülteci için asgari ücret aylık 22.800 forint (58,4 Euro). Bu Macaristan’daki asgari sosyal yardım oranından biraz daha azdır. Mültecinin kendisine teklif edilen işleri reddetmesi halinde bu ödenek iptal edilebilir. Buna ek olarak, çocuklu aileler için sayı ve sağlık durumuna bağlı olarak ödenekler vardır. En fazla 25.900 forint (66,3 Euro) – kronik hastalığı olan bir çocuğu olan bekar bir ebeveynin alacağı miktar bu.

İspanya

İspanya’da, ilk altı aylık aşamada yemekli ortak konaklama yerlerinde kalan yetişkin sığınmacılar ayda 51,60 Euro cep harçlığı almaktadır. Ebeveynler de reşit olmayan her çocuk için aylık 19,06 Euro almaktadır. Ayrıca, toplu taşıma, tercüme ücretleri, dil kursları ve benzeri masraflar makbuz karşılığında geri ödenir. Sığınmacıların toplu barınma yerlerinde çalışmalarına ve ayda 185 Euro’ya kadar kazanmalarına da izin verilmektedir.

Genellikle altı ay süren ikinci aşamada, sığınmacılar temel olarak özel konaklama yerlerinde yaşarlar. Bu durumda 347,60 Euro (bir kişi için ve en az beş kişilik bir hane için yaklaşık 800 Euro’ya kadar) geçim yardımı ve 376 (bir kişi için) ile 717 Euro (beş veya daha fazla üyesi olan aileler için) arasında kira yardımı alırlar.

Üçüncü aşamada, sığınmacılar çalışabilir ve devletten yalnızca oldukça nadir görülen zor durumlarda mali destek alabilirler. Bununla birlikte, İspanya’da ikamet eden yabancılar, İspanyollarla aynı koşullar altında sosyal güvenlik yardımları ve hizmetlerinden yararlanma hakkına sahiptir. Sağlık sistemi, yasal statülerine bakılmaksızın mültecilere, sığınmacılara ve hatta yerleşik olmayan yabancılara açıktır.

Almanya

Almanya’da sığınmacılar ve sınır dışı edilmeleri geçici olarak askıya alınan kişiler, başlarını sokacak bir evin yanı sıra yiyecek, giyecek, sağlık hizmetleri ve tüketim malları alma hakkına sahiptir. Bu tür ayni yardımlar yerine, bazı durumlarda kupon veya nakit yardımlar da sağlanmaktadır. Oranlar 5 yaşına kadar olan çocuklar için 278 Euro ile bekar yetişkinler ya da tek ebeveynler için 410 Euro arasında değişmektedir. Bu oranlar 18 aydan sonra yaklaşık olarak normal sosyal yardım seviyesine yükselmektedir. Sığınmacıların genellikle dokuz ay sonra, reşit olmayan çocukları varsa altı ay sonra çalışmalarına izin verilir.

Kaldıkları ilk 18 ay boyunca, sığınmacılar sadece sınırlı tıbbi bakım hakkına sahiptir. Akut hastalık veya ağrı durumunda doktora gidebilirler. Diş protezleri ancak tıbbi nedenlerle ertelenemediği takdirde yapılabilmektedir. 18 aydan sonra sığınmacılar ve müsamaha gösterilen kişiler yasal sağlık sigortası kapsamına alınır ve yasal sağlık sigortası olan kişilerinkine benzer yardımlar alırlar.

Örneğin iltica başvuruları reddedildiği için ülkeyi terk etmek zorunda kalanlar, sadece sınırlı yardımlar alırlar. Ülkeyi terk edene ya da sınır dışı edilene kadar, normal olarak sadece barınma ve gıda ile sağlık ve kişisel bakım yardımları almaları gerekir.

Fransa

Fransa’da sığınmacılar bir mülteci yurdunda ya da benzer bir yerde barınma hakkına sahiptir. Sığınmacılar, iltica prosedürü süresince mali yardım alırlar. Bu yardım tek bir kişi için aylık 210,80 Euro’dur, dört kişilik bir aile 527 Euro alır. Fransa’ya varışlarından altı ay sonra, sığınmacıların bir işe girmelerine de izin verilmektedir. Sığınmacılar Fransa’ya vardıklarında önce acil tıbbi bakım, üç ay kaldıktan sonra da sağlık sistemi aracılığıyla düzenli bakım alma hakkına sahiptir.

Fransa’da başvuruları reddedilen sığınmacılar bir ay içinde kaldıkları yeri terk etmek zorundadır. Ayrıca o andan itibaren mali yardım da alamayacaklardır. Sağlık hizmeti hakkı belirli koşullar altında altı ay uzatılabilir. Bundan bağımsız olarak, Fransa’da en az üç ay kalmış olan reddedilmiş sığınmacılar, sağlık masraflarını karşılamak için yıllık olarak yenilenebilen bir kart için başvurabilirler. Bunun ön koşulu ise düşük bir gelire sahip olmaları.

Avusturya

İçişleri Bakanlığı’na göre şu anda 17,500 sığınmacı Avusturya’daki federal veya eyalet barınaklarında yaşamaktadır. Bu grup için temel bakım olarak adlandırılan hizmetler arasında barınma, günde üç öğün yemek ve ayda 40 Euro cep harçlığı yer alıyor. Ayrıca bu kişiler sağlık sigortası kapsamındadır ve yılda 150 Euro değerinde giysi alma hakkına sahiptir.

Bazı federal eyaletler mültecilerin özel konut bulmalarına izin vermektedir. Bu durumlarda yetişkinler için kişi başına aylık 165 Euro kira yardımı ödenmektedir. Yemek yardımı ise kişi başına aylık 260 Euro’dur. İçişleri Bakanlığı’na göre şu anda Avusturya’da yaklaşık 2.500 sığınmacı özel konaklama yerlerinde yaşamaktadır. Reddedilen tüm sığınmacılar da ülkeyi terk edene kadar tanımlanan desteği alıyor. Bakanlık, “Temel yardım, diğer şeylerin yanı sıra, güvencesiz yaşam koşullarını ve evsizliği önlemek için yalnızca temel temel ihtiyaçları kapsar ve bu nedenle sosyal yardımlardan temelde farklıdır” dedi.| ©DerVirgül