Avusturya istihbarat birimlerinde neler oluyor?

| Adem Hüyük

Avusturya’nın merkez sağ Halk Partisi [ÖVP], o dönemde Sosyal Demokrat Parti [SPÖ] liderliğinde kurulan koalisyon hükümetinin küçük ortağıydı. Yıl 2017’ye gelindiğinde, dönemin ÖVP’li dışişleri bakanı Sebastian Kurz, bir Pazar günü olağanüstü parti kongresi yapılması sonucunda ÖVP genel başkanı oldu. Aradan bir ay geçmeden SPÖ’lü Christian Kern başbakanlığındaki koalisyon hükümetinden çekilerek, 2017 Ekim ayında ülkeyi erken genel seçimlerine sürüklerdi.

Henüz 30 yaşlarında olan ÖVP’li Sebastian Kurz, partisini seçimlerden birinci parti olarak çıkarmış ve aşırı sağcı Özgürlük Parti [FPÖ] ile üç ay süren koalisyon müzakereleri sonrasında 2018 yılın ilk günlerinde hükümeti kurmuştur.

Hükümet kabinesinde şu gündeler de FPÖ genel başkanı olan Herbert Kickl’in içişleri bakanı olarak görev aldı.

ÖVP-FPÖ Koalisyonunu yerle bir eden ve koalisyonu bitiren Ibiza skandalından sonra, ülkede tam sükûnet hakim olacak derken, Avusturya ve hatta AB gündemine oturan bir gelişme yaşandı. İçişleri bakanı Herbert Kickl öncülüğünde, Anayasayı Koruma ve Terörle Mücadele Dairesi’ne (BVT) operasyon düzenlendi.

Bakanlığın kısmen kendisine bağlı olan istihbarat biriminin 3. Viyana Bölgesindeki merkezine gece yarısı operasyon düzenlemesi ve “aşırı sağcı sanıkların verilerini” alması-yok etmesi Avrupa’da skandal olarak değerlendirildi.

İçişleri Bakanı Herbert Kickl (FPÖ), istihbarat birimlerinin veri bankasından, aşırı sağ yapılanmalar hakkında toplanan bilgileri sildiği ve SPÖ’ye [Kızıl derin devlet] yakın olarak gördüğü istihbaratçıları emekliye ayırdığı ya da pasif görevlere atadığı suçlaması yapıldı.

Alman istihbarat birimleri başta olmak üzere, o dönem birçok ülkenin gizli servisleri, Avusturya gizli servisleriyle bilgi alışverişini durdurma kararı almıştı.

Türkiye Kökenli Avusturya İstihbaratçıdan, İstihbarata Irkçılık Suçlaması

2019 yılında Avusturya Federal Ordu Karşı İstihbarat Dairesi’nde (kontrespiyonaj) görevli Türkiye kökenli subay, kökeninden dolayı görev verilmediğini iddia ederek, Federal Ordu Karşı İstihbarat Dairesi’ni Parlamento Federal Ordu Komisyonu’na şikayet etti.

Türkiye kökenli kadın istihbarat subayının iddiasına göre, Federal Ordu Karşı İstihbarat Dairesi tarafından, değişen yaşam koşulları (çocuğunun doğumu) ve Türkiye kökenli olması nedeniyle, Avusturya Karşı İstihbarat Dairesi’ndeki hassas görevler için uygun görülmediğini söylendi. İstihbarat Subayı M., Karşı İstihbarat Dairesi’nin iki yıldır, Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Avusturya’da yaşayan Türkiyeliler üzerindeki etkisini araştırdığı, kendisinin etnik kökeninden dolayı ayrımcılık yapıldığı ve psikolojik baskı uygulandığı gerekçesiyle Parlamento Federal Ordu Komisyonu’na şikayet etti. İddialara göre aşırı sağcı istihbarat üst düzey yetkililer, kökene göre sübjektif öngörü üzerinden görevlendirme yapıyorlar. Ancak, Parlamento Federal Ordu Komisyonu, başvuruyu dayanaktan yoksun buldu, savcılık yapılan suç duyurusu üzerine soruşturmaya yer olmadığına karar verdi. Avusturya Federal Ordu sözcüsü Michael Bauer, Karşı İstihbarat Dairesi başkanı ile dairenin Kadın Sorumlusu arasında şikayet öncesi bir görüşme gerçekleştiği ve kadın çalışanın talip olduğu her göreve getirileceği kaydedildi.

Rusya ile Avusturya neden görüşüyor?

Avusturya Rusya ilişkileri yakın tarihten ele alınırsa, ikinci dünya savaşı süreci bu ilişkiye ayna tutacak örnekler barındırmaktadır.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle başlayan savaş, özellikle enerji bakımında Rusya’ya bağlı ancak Rusya’nın güdümünden kopartılmak istenen Ukrayna arasında bir seçim yapmak zorunda kalan AB ülkelerini zor duruma soktu. Prensipte Rusya’nın işgalini kınayan AB, Rusya ile olan enerji ilişkilerinde temkinli davranmaya devam ediyor.

Rusya’yı ABD gibi tamamen karşısına alamayan AB, Ukrayna’ya hümanist, Rusya’ya ise diplomatik bir yaklaşım sergiliyor. Savaş patlak verdikten sonra Rusya ile ilk Moskova’da temas, Avusturya Başbakanı Nehammer aracılığı ile yapıldı. Avrupa Birliği [AB] adına Avusturya’nın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmesinin iki ülke arasındaki tarihsel ilişkilerden kaynaklandığı yadsınamaz bir gerçek.

Nazi İlhakı

Adolf Hitler yönetimindeki Nazi ordularının 1938-1945 yılları arasında Avusturya’yı ilhak etmesinin ardından, ülkeyi Nazi istilasından kurtaran Sovyetler Birliği, Kızıl Ordu bünyesinden binlerce kayıp vermiştir. Öyle ki Sovyetler Birliği, ülkeden ayrılırken kent merkezindeki Schwarzenberg meydanında, savaşta hayatını yitiren 17 bin asker anısına anıt inşa edilmesini talep etti.

Viyana Radyosu 2 Nisan’daki yayınında Avusturya başkentinin açık şehir olmaktan çıktığını duyurdu. 13 Nisan 1945’te Viyana Taarruzu sonrasında Avusturya’nın başkenti Viyana Sovyet Ordusu tarafından Nazilerden kurtarıldı…

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 2010 ve 2018’de yeniden seçilmesinin ardından çıktığı ilk yurtdışı gezisi olarak Avusturya’yı seçti. Putin her ziyaretinde Avusturya’nın Başkenti Viyana kent merkezindeki Kızıl Ordu anıtına çelenk koymuştur.

Putin ayrıca ÖVP-FPÖ Koalisyon hükümetinin Dışişleri Bakanı Karin Kneissl’in düğününe özel davetli olarak gelmiş ve Putin’nin güvenliğini sağlayan emniyet birimlerinin giderlerinin Avusturya devleti tarafından ödenmesi eleştirilere neden olmuştu. Ayrıca Avusturya öteden beri, AB politikalarına karşın, Rusya ile hep iyi ilişkiler içerisinde olmayı seçmiş, bu durum diğer batı Avrupa birlik ülkeleri tarafından eleştirilmiştir.

Avusturya ve Rusya arasında casus krizi

Rusya’nın AB ülkelerinde yer edinme ve aktif siyasete müdahale etme gibi çalışmaları kapsamında, Viyana merkez üst gibi görülür.

Bu şüphelerini doğrulayan önemli gelişmelerden birisi 2018 yılında, Avusturya ordusunda görevli emekli bir albayın 90’lı yıllardan bu yana Rusya adına casusluk yaptığı şüphesiyle soruşturma başlatılmış ve Avusturya Rusya’dan konuyla ilgili bilgilendirme talep etmiştir.

Şu günlerde Avusturya istihbarat servisleri 2 Kasım 2022 Viyana saldırısındaki başarısızlığının bedelini kurumsal olarak öderken, öteden beri şüphe edilen istihbarat içerinde üst düzey bir köstebeğin olduğu şüphesi netleşti. Federal Anayasayı Koruma Dairesi görevlisi Egisto Ott’un, eski İçişleri Bakanı Wolfgang Sobotka’nın kabine çalışanlarından olası devlet sırları da dahil olmak üzere hassas veriler içeren şirket cep telefonlarını Rus gizli servisine teslim ettiğinden şüpheleniliyor.

Casusluk yaptığından şüphelenilen eski istihbarat görevlisi Egisto Ott’un Rus gizli servisine devrettiği dönemin İçişleri Bakanı Wolfgang Sobotka’nın (ÖVP) üç kabine çalışanının iş cep telefonlarında “hassas veri ve bilgiler” olduğu söyleniyor.

Birkaç ay önce soruşturmaların hızlanması, beraberinde Rusya’nın Viyana Büyükelçilinde görevli üç kişi, istenmeyen olarak ilan edilerek bürokrat kimlikli kişilerin ajan olduğu Avusturya tarafında ileri sürüldü.

Ancak gizli tutulmaya çalışılsa da. Eski istihbarat mensubu Egisto Ott’un Rusya’ya sattığı bilgilerin çok önemli olduğu medya tarafından zannediliyor. Çünkü istihbarat birimleri ve savcılığın somut bulgulardan bahsetmesinin ardında, Başbakan Nehammer, ulusal güvenlik toplantısı düzenledi ve basına toplantıda konuşulanlar hakkında bilgi sızdırılmadı.

Sonuç olarak, Doğu Avrupa ile Batı Avrupa arasında tarihsel bir tampon bölge olma özelliğini taşıyan Avusturya-özellikle Viyana, dünya istihbarat birimlerinin çalışma alanı olurken, ülkenin kendi istihbarat yeteneği de AB ülkeleri arasında hatırı sayılır bir tecrübeye sahiptir. İkinci dünya savaşından sonra Sovyetler Birliği gizli servisi KGB ile çalışan Avusturya’nın SPÖ’lü ideolojik kalıplarının oluşturduğu [Kızıl derin devleti] istihbarat birimleri, gelinen aşamada, rejim değiştiren Rusya devletiyle çalışmaya, aşırı sağcı FPÖ’nün mirasçı milliyetçilik anlayışıyla devam etmek istiyor. | ©DerVirgül