Temiz mekanların pis tuvaletleri

| Adem Hüyük

İnsan dışkısı, yine insan sağlığı için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Yine insan dışkısının çevreye yaydığı ağır koku da insan sağlığında olumsuz etkilere yol açabiliyor…

Uzun süredir kaleme almak istediğim bir konu, her Türkiye seyahatimde üstüme üstüme gelircesine kendisini gösteriyor.

“Tuvalet kültürü”

İnsan kendi dışkısından kurtulmak için 11 bin yıl süren bir mücadele içerisindedir. Tarım devriminden önce avcı ve toplayıcı toplumsal yaşamda, sürekli bir kalıcı yerleşimin olmadığından gezici bir hayatta, dışkıyı bıraktıktan sonra insanların oradan uzaklaşarak, kendi yarattığı bu tehditten kurtulmak mümkündü.

Yerleşik hayata geçen insanın kendi dışkısına bulduğu ve günümüzde “tuvalet” olarak bildiğimiz, dışkıyı karantinaya alma eylemi ilk olarak Mezopotamya, Mısır, Hindistan ve Anadolu’da yaşamış toplumlarda ortaya çıkmıştır.

Ansiklopedik bilgileri bir kenara bırakırsak, günümüzde tuvalet kültürünü geçmişimize göre değerlendiriyor ve kendi toplumumuza övgüler diziyoruz.

Orta çağ Avrupa’sına atıfta bulunarak, tuvalet kültürlerinin olmadıklarını söylüyoruz. Evet doğrudur. Orta çağ Avrupa’sında insan dışkıları pencereden sokaklara atılıyordu.

Lakin gelinen aşamada, Türkiye’nin umumi tuvaletlerini gördüğümüzde biraz düşünerek kendimize bakmalıyız.

Akıl hocalığı yapmadan somut örneklerle ilerlersek; Özellikle sahil bölgelerindeki işletmelerin dışarıdan bakıldığında çok gösterişli olduğunu biliyoruz. Ancak bu işletmelerin tuvaletlerinin durumu içler acısı…

Tanıdığım her Avusturyalının bildiği iki sahil bölgesi arasında özel araçla seyahat ediyorum. İzmir’den Bodrum’a. Söke’ye gelmeden yol üstünde meşhur “çöp şiş” restoranları vardır. Bu çöp şişçiler o kadar meşhur ki sormayın gitsin. İstanbul’dan kara yolu veya İzmir havalimanında Bodrum’a gidecek olan tüm ünlüler burada en az bir defa durmuş ve çöp şişin tadına bakmıştır. Nereden mi biliyorum?

Restoranın duvarlarında asılı olan ünlülerle restoranda çekilmiş yüzlerce fotoğraftan…

Mantığımın almadığı ise, bu ünlü sanatçı, oyuncu, siyasetçi vs. bunlar hiç mi bu restoranın tuvaletini kullanmadı? Tek kelimeyle iğrençti. Bu kadar olamaz diyeceğiniz kadar. Bu işletmeler çok güzel para kazanıyor. Haklarıdır tabi ki ancak tuvalete neden biraz para harcayıp, tahta yerine bir kapı takmazlar. Ve yine neden alaturka tuvalet dayatması yaparlar. Bir iki tanede alafranga tuvalet koyamazlar mı? Her gün o güzergahtan Bodrum, Didim gibi sahil bölgelerine binlerce araç ve binlerce turist geçmekte.

Bu örnekleri Bodrum marinadaki balıkçı restoranlarında da görebilirsiniz. Biraz daha düzenli ama pis…

İzmir şehir merkezinde çocukluğum geçti. Kemeraltı’nda dükkanımız vardı ve biz hep cami tuvaletlerine giderdik. Neden en temiz olması gereken yerin tuvaletleri kokuyordu?

McDonald’s gibi uluslar arası şirketler, aynı konsepte bağlı kalmak zorundadır. Bu nedenle İzmir McDonald’s şubelerinin tuvaletleri dizayn olarak her yerde aynı ve güzel. Ancak sürekli temizlemeniz gerekir.

Türkiye’de bazı tuvaletlerin yeterince düzenli temizlenmemesi, işletmelerin temizlik personeline yeterli önemi vermemesi ve gerekli bütçeyi ayırmaması, hijyen seviyesinin düşük olmasına yol açıyor. Ancak bu yeterli bir yanıt değil bence…

Dört kişinin yemek yiyerek 200 Euro hesap ödediği restoranın tuvaletinde bir sorun varsa, orada mesele tuvalet kültürünün yozlaşmasından başka bir şey değildir.

Beş yıldızlı otellerin büyük çoğunluğunda bu sorun çözülmüş gibi.

Ancak onun dışında tatilci olarak kullandığınız yere monte edilmiş umumi tuvaletlerden, sabit olarak yere çok sağlam vidalanmış oynamayan tuvalet taşına hiç denk geldiniz mi?

Amacım mensubu olduğum toplumu rencide etmek değil. Ancak basit örnekler kendimizi tanımamıza yardımcı olacaktır.

Son bir örnekle yazıyı tamamlamak istiyorum.

Viyana ve hatta Avusturya’daki düğün salonlarının işletmecelerinin en büyük şikâyetinin ne olduğunu biliyor musunuz? – Tuvaletler…

Tuvaletlerin kullanılmasındaki hoyrat davranışlarımız, tuvalet taşlarının kırılmasına kadar uzanıyor.

Temizlik konusunda dünyaya meydan okurken, kendi tuvaletimize ve tuvalet kültürümüze dönüp bakmamız gerekmektedir. | ©DerVirgül