Toplu Ulaşım, Sosyal Devlete Giden Yoldur

Adem Hüyük  

Viyana tramvay hattı günümüzde 432.3 km uzunlukta olup 30 hat ve 1071 durağa sahiptir. 

O yıllarda Viyana genişlemeye, duvarlar yıkılmaya başlamıştı. Kentin genişletilmesi çerçevesinde 1890 yılında banliyöler ile kent merkezi arasındaki surlar (bugünkü Gürtel) yıkılmış ve böylece banliyölerin çoğu ilçe olarak kent hudutları içine alınmıştır. 

Kenti yeniden inşa eden göçmen işçiler ile kentin monarşiden kalan aristokratlar arasındaki duvarların yıkılması, sadece, bir fiili duvarın yıkılması değil, zengin ile fakir arasındaki ölümcül diyalektiğin görünür kılınmasını sağlamıştır.   

© Bild: virgül 

Viyana’nın nüfusu artık 1.3 milyona yükselmiştir. Kentin tarihindeki en yüksek nüfus 2 milyon kişi olup, bu sayıya 1910 yılında ulaşılmıştır.

O zaman Viyana’da yaşayanların yüzde 42’sinin anadili Almanca’dan farklı olup, sayıları 100 bini aşan en büyük grup Çekçe konuşmaktaydı.  

İslam’ın resmi din olarak tanınması da o dönemde (1912) gerçekleşmişti. 

© Bild: virgül 

Viyana’daki kültürel ve ekonomik yaşam yüzyıl dönümünde muazzam bir kalkınma göstermiş olmakla beraber, halkın büyük bir kısmı fakirlik içindeydi.  

Kalkınma ile beraber çok büyük sosyal problemler de ortaya çıkmış, kalkınma ve ilerlemenin yüksek bedelini ödeyenler işçiler olmuştu.  

Göçmenlerin çoğu o dönemde şehir su şebekesine bağlantısı olmayan, küçük ve basit konutlarda oturmaktaydı. 

© Bild: virgül 

Bir odada sekiz-on kişinin kalması seyrek rastlanan bir durum olmayıp, çoğu zaman geçinebilmek için mutfağa yerleştirilen bir yatak da gecelik olarak daha fakir işçilere kiralanmaktaydı.  

İşçilerin siyaset sahnesine çıkmaları 1889 yılında Avusturya Sosyal Demokrat Partisi’nin kurulmasıyla olmuştur. 

Artık işçilerin yaşadığı semtlere tramvay atları çekilmesi gündeme gelmiş, zamanla tramvay hatları göçmen işçilerin yaşadığı bölgelerde bir örümcek ağı gibi yayılmıştır.  

Surların yıkılması ve ulaşımın sağlanması ile, monarşinin iştihamlı yaşamı, göçmen işçileri bir araya getirmiş, sosyal adalet ve sosyal demokrasi etrafında birleşmelerine vesile olmuştur.  

19. yüzyılın sonuna kadar olan dönemde önemli belediye hizmetleri verilmeye başlanılmıştı. 

Bunların arasında ilk elektrikli cadde aydınlatması, Stadtbahn (bugün U6) tren hattının açılması ve 1907 yılında erkekler için genel seçme hakkı yürürlüğe konmuştur. Kadınlara ise seçme hakkı ancak 1919 yılında verilmiştir. 

© Bild: virgül 

İkinci dünya savaşı sonrasında yeniden var olma savaşı veren ülke, yeni bir cumhuriyet ilan ederek, bunun adına ‘’ikinci cumhuriyet’’ diyecekti.  

İkinci Cumhuriyet o kadar çok hızlı bir kalkınma gösterdi ki, 1950’li ve 1960’lı yıllarda Viyana muazzam bir ekonomik kalkınma yaşadı.  

Artık kentin daha modern ve hızlı toplu taşımaya ihtiyacı vardı.  

© Bild: virgül 

1978 yılında yapımına başlanan U-Bahn (Metro) şebekesi günümüzde çok yoğun bir şekilde kentin bölgelerine ulaşmış, kent semtleri arasındaki sosyal eşitliğin sağlanmasına yardımcı olmuştur.  

1865 yılında başlanılan raylı kent içi ulaşım, bugün Viyana’yı ulaşımda, dünyanın sayılı kentleri arasında yer almasına neden oldu.  

Günümüzde halen trafikte gördüğümüz (eski) tramvay modellerinin, 70. Yılını doldurduğu Wiener Linien tarafından duyuruldu.

Viyana’da toplu taşıma araçlarının sergilendiği bir müzede bulunmakta.

Bunları Remise Ulaşım Müzesi’nde ziyaret edebilirsiniz.  

Toplu taşımanın düzenli ve modern olması, sosyal devlet olmaya giden yolda, en önemli kriterlerden birisi olduğu unutulmamalıdır. |virgül  

© Bild: virgül 

Kaynaklar:  

Viyana Belediyesi Aşivi

Dünya raylı ulaşım tarihi 

Avusturya’da 1848 Devrimleri