ABD, Rusya’nın ‘süper zenginlerine’ dokunmuyor

Rus oligarklar denince akla Londra’da pahalı malikhaneler, altın kaplama Bentleyler ve süper lüks yatlar akla geliyor.

Fakat Amerika Birleşik Devletleri tarafından Ukrayna’nın işgali sonrası ilan edilen yaptırımların hedefindeki isimler arasında bu oligarklar yer almıyor.

Bu da yaptırımların savaşı engellemeden öte Rusya’nın süper zenginlerinin hayatlarını bile etkilemeyeceği eleştirilerine neden oldu.

ABD yaptırımları Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Putin’e yakın olduğu düşünülen isimleri hedef alıyor ama listede Forbes’un zenginler listesinin üst sıralarında yer alan kişiler bulunmuyor.

Biden perşembe günü yaptığı açıklamada bankacılık sektörünün yüzde 80’ini kapsadığı belirtilen yaptırımların Rusya’nın en büyük bankalarını hedef alarak finansal sistemini felce uğratacağını ve ekonomik büyümesine darbe vuracağını söyledi.

Fakat Rusya’nın en zenginlerinin servetlerinin çoğunluğu yaptırımların hedefindeki bankalarda bulunmuyor. Putin ve onun destekçisi oligarkların uzun yıllardır servetlerini yurt dışında özellikle yaptırımlardan kaçınabilecekleri yerlerde tuttuğuna inanılıyor.

Resmi açıklamalara göre Putin’in yıllık geliri 131 bin 900 Amerikan doları olsa da Rus liderin yakınları ve güvendiği isimler üzerinde milyarlarca doları olduğu düşünülüyor.

Euronews’in haberine göre, ABD merkezli Ulusal Ekonomi Bürosu tarafından 2017 yılında yapılan bir çalışmaya göre Rus oligarkların İngiltere, İsviçre, Kıbrıs ve diğer offshore bankalarda tahmini 800 milyar doları bulunuyor.

Rusya’da birkaç yüz kişinin sahip olduğu servet 144 milyon nüfuslu ülkenin geri kalanına aşağı yukarı denk geliyor.

Ayrıca bazı oligarkların çifte vatandaşlığının olması olası yaptırımların hayata geçirilmesini daha da karmaşıklaştırıyor.

Yaptırım listesinde olmayan Chelsea futbol kulübünün patronu Roman Abramoviç eski bir bölge valisi iken çelik ve maden kralı haline geldi.

Halihazırda 13 milyar dolar serveti olan Abramoviç’in hem Rus hem İsrail vatandaşlığı bulunuyor.

Yine listede bulunmayan Alişer Usmanov da bir diğer maden zengini ve Facebook’un ilk yatırımcılarından. Servetinin 14 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor.

2014 yılında Kırım’ın ilhakı sonrası yaptırım listesini hazırlamada görev alan yetkililerden Daniel Fried yeni listede Putin’le olan bağları ve batı ülkelerindeki yatırımlarının bilinmesine rağmen Abramoviç ve Usmanov’un olmamasına şaşırdığını belirtti.

Öte yandan Fried, oligarklara uygulanacak yaptırımların Putin’in fikrini değiştirmesine sebep olmayacağı uyarısında da bulundu.

Fried, Putin’in oligarklara tamamen sahip olduğunu, onlara istediğini yapabileceğini o nedenle oligarkların Putin üzerinde etkisi olduğu düşüncesinin yanlış olduğunu vurguluyor. Yine de Fried’a göre bu yaptırımlar oligarkları Putin’den uzaklaştırmaya yetmese de desteklerini sürdürmenin faturasını artırabilir.

Avrupalılar yaptırımlardan endişeli
Yaptırımların önündeki bir diğer engelin de Avrupalı ülkelerin bu yaptırımların kendi ekonomilerini etkilemesini istememesi olarak gösteriliyor.

Helsinki merkezli Finlandiya Uluslararası İlişkiler Merkezi’nden yaptırımlar uzmanı Maria Shagina, Avrupalıların Almanya’ya gelen Rus gazı, Sibirya’dan ithal edilen elmaslar ya da Moskova ve St. Petersburg’da satılan lüks İtalyan markaları gibi ekonomik çıkarların zarar görmesinden çekindiğini belirtiyor.