Kosova ile Sırbistan arasında gerginlik

Kosova 2008 yılında Sırbistan’dan bağımsızlığını ilan etti ancak kuzey bölgesinde çoğunluğu oluşturan Sırp azınlık Priştine’nin otoritesini tanımıyor.

Ülkedeki Sırplar, hâlâ mali destek sağlayan Sırbistan’a siyasi olarak sadık.

En son gerginlik, Priştine’nin Pazartesi gününden itibaren, Kosova’ya giriş yapan kişilerin ülkede kaldıkları süre boyunca, Sırp kimlikleri yerine geçici bir belge taşımak zorunda kalacaklarını duyurması sonrasında geldi.

Hükümet ayrıca, Sırbistan tarafından verilen araç plakalarına sahip Sırp azınlığın iki ay içinde plakalarını Kosova tarafından verilenlerle değiştirmek zorunda kalacağını da bildirdi.

Kosova Başbakanı Albin Kurti, Belgrad’ın Sırbistan’a giren Kosova vatandaşlarından aynı talepte bulunduğunu söyledi.

Bu kararların ardından Pazar günü geç saatlerde Kosova’nın kuzeyindeki protestocular kamyonlar ve diğer ağır taşıtlarla Jarinje ve Bernjak sınır kapılarına giden yolları kapattı. Kosova polisi, bunun üzerine sınır geçişlerini kapatmak zorunda kaldıklarını açıkladı.

Pazar günü polis, “polis ekipleri yönünde ateş edildiğini ancak yaralanan olmadığını” da açıkladı.

Polisin açıklamasında ayrıca, protestocuların trafiğe kapatılan yollardan geçmekte olan çok sayıda Arnavut’u dövdüğü ve bazı arabalara saldırıldığı belirtildi.

Reuters haber ajansı, çoğunlukla Sırpların yaşadığı küçük Kuzey Mitrovitza kasabasında hava saldırısı sirenlerinin üç saatten fazla duyulduğunu bildirdi.

NATO’nun Kosova Gücü: Gerekirse müdahaleye hazırız

NATO’nun Kosova Gücü (KFOR), Kosova’nun kuzey bölgelerinde durumun “gergin” olduğunu ve “istikrarın tehlikeye girmesi halinde müdahale etmeye hazır olduğunu” açıkladı:

“NATO liderliğindeki KFOR misyonu yakından izliyor ve 1999 tarihli BM Güvenlik Konseyi Kararı 1244’ten gelen görevi uyarınca istikrarın tehlikeye girmesi durumunda müdahale etmeye hazır.”

Açıklamada, NATO’nun Priştine ve Belgrad arasındaki normalleşme sürecini desteklediği kaydedildi ve taraflara müzakerelere devam etme çağrısı da yapıldı.

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic Pazar günü erken saatlerde yaptığı açıklamada, “atmosferin kaynama noktasına getirildiğini” savundu, Sırplara saldırılırsa “Sırbistan kazanacak” uyarısında bulundu.

Kurti, Vucic’i “kargaşayı” kışkırtmakla suçladı.

Hükümet planı 1 Eylül’de uygulamaya koyacak

Pazar akşamı gerginlikler ve Avrupa Birliği ve ABD büyükelçileri ile istişareler sonrasında hükümet planı 1 ay erteleyeceğini ve 1 Eylül’de uygulamaya koyacağını söyledi.

Kararın açıklanmasından önce Başbakan Kurti, ABD’nin Kosova Büyükelçisi Jeffrey Hovenier ile görüştü. Hovenier gazetecilere Priştine’den yeni kararın uygulanmasını 30 gün ertelenmesini istediğini, hükümetin de bu yönde söz verdiğini söyledi.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova artan gerilimi, Kosova makamları tarafından dayatılan “temelsiz ayrımcı kurallara” bağladı.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da, Sırbistan Dışişleri Bakanı Nikola Selakoviç ve Kosova Dışişleri Bakanı Donika Gervalla Schwarz ile ayrı ayrı telefonda görüştü.

Çavuşoğlu, Türkiye’nin gerilimi azaltmak için üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunu iletti.

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, karardaki değişikliğin ardından tansiyonun “düşmesini beklediğini” açıkladı.

Avrupa Birliği (AB) Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Twitter’dan kararı memnuniyetle karşıladığını ve yollardaki barikatların hemen kalkmasını umduğunu açıkladı, iki ülkeye diyaloğu sürdürme çağrısı yaptı.

Kosova’nın Sırbistan’dan bağımsızlığını ilan etmesinin üzerinden 14 yıl geçti. Kuzeyde yaşayan yaklaşık 50 bin Sırp, başkent Priştine’deki kurumları tanımayı reddederek, Sırp makamları tarafından verilen plakaları ve belgeleri kullanıyor.

Kosova, 100’den fazla ülke tarafından bağımsız bir devlet olarak tanındı, fakat bu ülkeler arasında Sırbistan veya Rusya bulunmuyor.

Bir yıl önce, Sırp azınlığın plaka kuralının getirilmek istenmesi üzerine aynı yolları kapatmasının ardından, Kosova hükümeti bölgeye özel polis gücü konuşlandırmış, Belgrad ise savaş uçaklarını sınıra yakın uçurmuştu.

Kosova’nın kırılgan barışı, 3 bin 770 kişilik bir NATO misyonu tarafından sağlanıyor.

İki ülke 2013 yılında Avrupa Birliği öncülüğünde sorunlarını çözmek için diyalog taahhüdünde bulundu ancak o zamandan beri çok az ilerleme kaydedildi.