Normandiya Çıkarması’nın 75. yıl dönümü

Nazi Almanyası’nın işgali altındaki Fransa’nın batı ucundaki Normandiya bölgesine müttefiklerin 6 Haziran 1944’te belki de bir imkansızı başararak asker çıkarması ile yaşanan bir dönüm noktası.

O günün sonunda 10 binden fazla kişi hayatını kaybetti. Yüz binlercesi yaralandı.

Kanlı Normandiya Çıkarması’nın zorlukları

Normandiya Çıkarması öncesinde bu harekat çok tehlikeli gözüküyordu.

Müttefik birlikleri, düşmanın dört yıl işgal altında bulundurduğu ve bu süre içerisinde tahkim ettiği, engel ve mayınla döşediği bir kıyıya çıkmak zorundaydı.

Almanların batı cephesinde savunma amacıyla ellerinde elli sekiz tümen vardı ve bu tümenlerden on tanesi her an karşı taarruz yapabilecek kabiliyete sahip panzer birlikleriydi.

Müttefiklerin ise ellerinde İngiltere’de konuşlanmış muazzam bir güç vardı.

Fakat bu askeri güç iki engelle karşı karşıyaydı: Birincisi İngiltere ile Fransa arasında bulunan zorlu Manş Denizi’ni geçmekti.

İkincisi ise bir çıkarma yapabilmek için sadece üçü hava indirme tümeni olmak üzere toplamda 9 tümen kullanılabilmesiydi.

Ayrıca sahilde toplanacak bu askerleri ancak bir hafta sonra 2 katına çıkarma imkanına sahiptiler.

Öte yandan müttefiklerin karşısında Fransa’yı ve Avrupa’nın çok büyük bir bölümünü kolayca ele geçirmiş çok iyi donanımlı ve deneyimli Alman ordusu bulunuyordu.

Churchill’in korkusu

D-Day’in bir gece öncesi Winston Churchill “güvensiz ve tedirdin” hissettiğini söylüyordu. Eşine korkularını şu sözlerle ifade etmişti.

“Farkında mısın sabah uyandığımızda 20 bin erkek ölmüş olabilir.”

Normandiya’nın kodları

Normandiya sahillerine Utah, Omaha, Gold, Juno ve Sword gibi kod adları verildi.

Böylece çıkış planı düşmandan saklandı. ‘Neptün’ ise iniş için kod adı oldu.

Çıkarma ve paralelindeki Neptün Operasyonu’nun amacı, Fransa’nın kuzeydoğusunda güvenli bir mevzinin oluşturulmasına yardımcı olmaktı.

Kod adlar, İngiliz kuvvetleri için Sword ve Gold; Kanadalılar için Juno; Amerikalılar için Omaha ve Utah şeklindeydi.

D-Day’in anlamı

D-Day, Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetlerince askerî harekâtın başlangıç günü anlamıyla kullanılmış olan terim.

Ancak Normandiya Çıkarması’ndan kullanıldıktan sonra 6 Haziran 1944 tarihi ile özdeşleşti.

Müttefikler

Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Birleşik Krallık

Hollanda, Kanada, Norveç, Fransa, Polonya, Yeni Zelanda

Fransa ve batı cephesinin önemi

Alman ordusu ve Hitler için batı cephesi büyük bir önem arz ediyordu.

Doğu cephesinde Rus tehditi çok büyük olmasına rağmen asıl sorun Batı cephesinde bulunuyordu.

Zira doğu cephesinin çok büyük olmasından dolayı bu hatta yaşanacak bir yenilginin Almanya’yı çok sarsmayacağı tahmin ediliyordu.

Ama Batı için durum farklıydı.

Bunun başlıca nedeni Almanya’nın işgal ettiği Fransa’nın Almanya’ya oldukça yakın olmasıydı.

Batı cephesinde Almanların alabileceği bir yenilgi 1000 kilometre mesafedeki Berlin’e müttefiklerin hızla ilerlemesi ile sonuçlanabilirdi.

1944’te başarılı bir Anglo-Amerikan saldırısı ile Alman sanayisinin kalbi olan Rhin bölgesi ele geçerse, Almanya’nın savaşma kapasitesi tamamen durdurulmuş olurdu.

Yapay liman

6 Haziran 1944 gecesi Müttefik kuvvetleri çıkarma harekatına başladı. İlk etapta paraşütçü birlikleri Alman savunmasının arkasına inişler yaptı.

Aynı günün sabahı Normandiya sahillerine Amerikan, İngiliz, Kanada birlikleri çıkarma harekatını başlattı.

Çıkarmadan 7 saat sonra sahil Alman varlığından temizlenmiş durumdaydı. Fakat asıl sorun bir çıkarma sırasında gerekli lojistik destek ve tedarik akışını nasıl gerçekleştirilebileceğiydi.

Bunun için dünya tarihinde ilk defa düşünülen bir sistem hazırlandı.

Projenin fikir babası İngiltere Başbakanı Winston Churchill’di.

Başbakana göre yapay bir liman yapmaktan başka çare yoktu.

Projenin hayata geçirilebilmesi kıyı özellikleri, rüzgar, dalga iklimi, dalga tahmini, akıntılar, zemin araştırmaları verileri ışığında liman hızla projelendirdi.

Limanın parçaları olan büyük dubalar, iskeleler, köprü dubaları, bağlantılar İngiltere’de 1942-44 yılları arasında inşa edildi.

Çıkarma gününden bir gün sonra limanın parçaları denizden taşınarak çok kısa sürede yerlerine monte edildi.

Yağmur ya da güneş

Normandiya çıkarması için asıl tarih 5 Haziran olarak belirlenmişti.

Fakat harekat günü yaklaştıkça kötü hava nedeniyle Normandiya kıyılarına vuran dalgalar da bir o kadar çoğalıyordu.

Hal böyle olunca, General Dwight D Eisenhower çıkarmayı 24 saat erteledi.

Birçok uzman ise Almanlar’ın asıl müttefikleri rüzgarın kesildiği ve denizin durulduğu mayısın sonuna denk gelen dolunay zamanı beklediklerini söylüyor.

ENIGMA kodunu kırmak

İngilizler istihbaratı Enigma adı verilen Alman gizli mesajlarının gönderildiği sistemi çözdü.

Bu sayede Hitler’in ve Alman genelkurmayının, müttefiklerin oyununa gelerek, çıkarmanın Normandiya sahilleri yerine Calais’e yapılacağını düşündüklerini teyit ettiler.

Andrew Jackson Higgins kim ?

General Eisenhower’ın “Bizim için savaş kazanan” adam dediği Higgins, çıkarma gemilerinin üretim ve tasarımcısıydı.

New Orleans’lı tasarımcının ürettiği LCVP ya da “Higgins Botları” da denilen botlar sayesinde askerler ve tanklar Manş‘ın azgın sularından geçerek, Normandiya’ya çıkabildi.