Polonya, Almanya’dan 885 milyar euro “Nazi tazminatı” almanın peşinde

Polonya, II. Dünya Savaşı’nda Nazilerin işlediği suçlar ve verdiği zararlar karşılığında tazminat alınabilmesini sağlamak için özel bir araştırma enstitüsü kuracak.

Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, Alman Basın Ajansı’na (Deutsche Presse-Agentur) verdiği röportajda, 17 Kasım’da araştırma enstitüsünün kurulmasına ilişkin kararı imzaladığını belirtti.

26 Kasım’da yayımlana röportajda Morawiecki, enstitüye Nazilere karşı direnişte yer alan diplomat Jan Karski’nin adının verileceğini söyledi.

“Polonya çok kötü bir muamele gördü ve hiçbir tazminat almadı” diyen Başbakan, enstitüde Nazilerin ülkede işlediği suçlarla ve yarattıkları tahribatla ilgili halihazırda yapılan çalışmaların sistemli şekilde bir araya getirileceğini ve Almanya’ya karşı tazminat davasında kullanılacağını belirtti.

Morawiecki ayrıca 2017’de bu suçların araştırılması için meclis tarafından kurulan özel komisyonun, Nazi işgalinin Polonya’da yarattığı hasara dair bulgularını şubatta açıklayacağını da paylaştı.

II. Dünya Savaşı sonrasında Polonya’da iktidardaki Komünist Partisi, eski Doğu Almanya yönetimiyle 1953’te tazminat hakkından feragat ettiği bir anlaşma imzalamıştı.  Ancak 2019’da yaptığı açıklamada Morawiecki, şimdiki yönetimin bu anlaşmayı tanımadığını söylemişti.

Fakat Alman hükümeti bu anlaşmanın geçerliliğini koruduğunu, ayrıca Doğu ve Batı Almanya’nın 1990’da birleşmesinin ardından, 1 milyar 300 bin euro (yaklaşık 20 milyar TL) tazminat ödendiğini savunuyor.

2019’da Polonya’nın yayımladığı raporda, 1939-1945 arasında Nazilerin öldürdüğü 3 milyonu Yahudi toplam 5 milyon 800 bin Polonyalı ve ülkenin altyapısına verilen zarar karşılığında yaklaşık 885 milyar euro (yaklaşık 13,5 trilyon TL) değerinde tazminat istendiği belirtilmişti.

2008’de başlayan ekonomik kriz döneminde ağırlıklı olarak Almanya’ya borçlanan Yunanistan, ödemelerin başlaması gereken 2019’dan itibaren tazminata dair talebini daha yüksek sesle dillendirmeye başlamıştı. O dönem bir parlamento toplantısında dönemin Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, “Tazminat ödenmesini talep etmek bizim için tarihi ve ahlaki bir ödev” demişti.