28 Ocak 1924 | Türkiye ile Avusturya dostluk antlaşması

Avusturya–Türkiye ilişkileri tarihi geçmişi yüzyıllar öncesine dayanan, uzun ve köklü bir diplomatik ilişkiler zinciridir. Bugünkü Avusturya ve Türkiye’nin temelleri, Habsburg ve Osmanlı hanedanlarına dayanır, bu iki modern devlet arasındaki bağlantıları bütün kökleriyle ele almak gerekmektedir. Hem Habsburg hem de Osmanlı Hanedanı çok kültürlü ve fetihlerle mevcudiyetini korumuş olan iki ailedir. Sadece başka ülkelere karşı değil, aynı zamanda birbirleriyle de sık sık savaşan bu iki devletin esas amacı Balkanlar ve Orta Avrupa üzerinde hakimiyet kurmak olmuştur. Osmanlı Devleti, yükseliş devrinin en parlak yıllarında Avusturya’nın başkenti Viyana’nı ilki 1529, ikincisi 1683’te olmak üzere toplamda iki kez kuşatma girişiminde bulunmuş fakat Türklerin 1699’daki Osmanlı-Kutsal İttifak savaşlarını kaybetmesinin ardından üstünlüğünü Habsburglara kaptırarak, Macaristan ve Hırvatistan’ı kaybetmiştir.

Avusturya ve Osmanlı imparatorlukları arasındaki yüzyıllardır süregelen çekişmeler, Yunan İsyanı ve bir sonraki yüzyılda yaşanan Balkan Savaşları sonrasında giderek azalmıştır. Öyle ki, bu iki devlet I. Dünya Savaşı esnasında müttefik olarak aynı safta yer almış ve savaşmışlardır. Savaş sonunda ittifak güçlerin yenilgisi, her iki monarşinin de devrilmesine yol açmıştır.

Yaklaşık 320 bin Türkiye kökenlinin yaşadığı Avusturya ve Türkiye arasındaki ilişkiler özellikle son yıllarda sık sık gerginliklere, diplomatik krizlere sahne olmaktadır. Ayrıca Avusturya, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılımına en çok karşı çıkan ülkelerden bir tanesidir.

Türkiye Cumhuriyeti ile Avusturya Cumhuriyeti arasında 28 Ocak 1924 tarihinde imzalanan dostluk antlaşması, ikamet ve ticaret mukaveleleri… 

Osmanlı ve Avusturya Macaristan İmparatorlukları I. Dünya Savaşı’nda yenilmiş ve savaştan sonra yıkılıp parçalanmışlardır. İtilaf Devletleri’nin savaşın sonunda Osmanlı Devleti ile imzaladıkları Mondros Mütarekesi’nden sonra işgale uğrayan Anadolu’da, İtilaf Devletleri’ne karşı bir milli mücadele başlamış ve başarıya ulaşmıştır. 29 Ekim 1923 tarihinde ise Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştur. Avusturya Macaristan İmparatorluğu’ndan ise Avusturya, Macaristan, Çekoslovakya ve Yugoslavya devletleri doğmuştur. Sınırları oldukça küçülen ve zayıf bir hale gelen Avusturya Devleti önce cumhuriyet ilan etmiş sonrasında ise Almanya’ya bağlanma kararı almıştır. Fakat İtilaf Devletleri bu birleşmeyi kabul etmemiş ve Avusturya yoluna tek başına devam etmek zorunda kalmıştır. Bundan sonraki dönemde siyasi ve ekonomik olarak büyük sıkıntılar yaşayan Avusturya, II. Dünya Savaşı öncesi Almanya tarafından ilhak edilinceye kadar istikrarsızlıktan kurtulamamıştır. Türkiye Cumhuriyeti ve Avusturya Cumhuriyeti 28 Ocak 1924 tarihinde İstanbul’da bir dostluk antlaşması ve ikamet ve ticaret sözleşmeleri imzalamışlardır. Bu antlaşma ve sözleşmeler iki devlete ve bu devletlerin vatandaşlarına oldukça avantajlı durumlar sağlamış ve I. Dünya Savaşı’ndan sonra İtilaf Devletleri’nin baskısı ile ilişkileri kesilmiş olan iki ülkeyi yeniden birbirine yaklaştırmıştır. 28 Ocak 1924 tarihli dostluk antlaşması ile ikamet ve ticaret sözleşmeleri aynı zamanda iki ülkenin kendilerini uluslararası alanda ön plana çıkarma çabalarına da hizmet etmiştir. İki devletin izlediği bu ve bunun gibi barışçı politikalar her iki devletin uluslararası siyasette kabul görmelerine de yardım etmiştir. 

Büyükelçiden dostluk mesajı 

Türkiye Cumhuriyeti ve Avusturya Cumhuriyeti arasında 98 yıl önce imzalanan dostluk antlaşması vesilesiyle bir mesaj yayınlayan Türkiye’nin Viyana Büyükelçisi Ozan Ceyhun, “Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya-Macaristan Monarşisi arasındaki ilişkilerin asırlık tarihsel derinliğine dayanan ilişkilerimizi her alanda geliştirmek için Avusturyalı dostlarımızla birlikte çalışmaya devam edeceğiz.” Dedi. 

Ceyhun mesajını “Türk-Avusturya dostluğunun 98. yıl dönümü kutlu olsun” temennisiyle sonlandırdı. | © DerVirgül