Avusturya’da eyalet yöneticilerine, neden “eyalet başbakanı” yerine “Vali” deniyor?

Almanya’da eyalet hükümetini yönetenlere “Eyalet Başbakanı” [Ministerpräsident] unvanı verilirken, Almanya gibi federal devlet yapısına sahip olan Avusturya’da, eyalet hükümetini yönetenlere, “Vali” [Landeshauptmann] unvanı verilmektedir.

Avusturya’da bazı Türkçe haber sayfaları dışında hiçbir resmî belgelerde ve basında çıkan haberlerde, “Eyalet Başbakanı” unvanı kesinlikle kullanılmamaktadır.

Peki neden?

Bu terminolojik fark, Almanya ve Avusturya’nın idari yapı ve siyasi geleneklerindeki farklılıklardan kaynaklanıyor.

Almanya, federal bir devlet yapısına sahip olup 16 eyaletten [Bundesland] oluşur. Her eyaletin kendi anayasası, parlamentosu ve hükümeti vardır. Eyalet hükümetlerinin başında “Başbakan” [Ministerpräsident] bulunur. Bu unvan, Almanya’nın parlamenter sistem geleneğine dayanır ve eyaletlerin özerkliğini vurgular. Eyalet başbakanları, federal hükümetle müzakere eden ve ulusal politikalar üzerinde etkili olan güçlü siyasi figürlerdir.

Avusturya: “Vali” [Landeshauptmann]

Avusturya da Almanya gibi federal bir yapıya sahiptir ve 9 eyaletten [Bundesland] oluşur.

Ancak, Avusturya’da eyalet yöneticilerine “Vali” [Landeshauptmann] denir.

Bu terim, Avusturya’nın tarihsel ve idari geleneklerinden gelir. Avusturya’daki valiler, Almanya’daki eyalet başbakanlara kıyasla daha az siyasi güce sahiptir ve merkezi hükümetle daha bağımlı bir ilişki içindedir.

Ayrıca, “Landeshauptmann” unvanı, Habsburg İmparatorluğu döneminden kalan bir bürokratik mirastır.

Farkın Nedeni

Almanya’da güçlü eyalet hükümetleri var ve bu nedenle liderlerine “başbakan” denir. Avusturya’da ise merkezi yönetim daha baskındır ve eyalet yöneticileri daha çok yerel bir yönetici gibi görülür.

Almanya’daki eyalet başbakanları, ulusal siyasette daha etkiliyken, Avusturya’daki valiler daha çok eyalet içi yönetimle ilgilenir.

Almanya’daki eyaletlerin yetkileri Avusturya’dakilere kıyasla daha geniştir. Bu nedenle, Almanya’da liderlerin “başbakan” olarak anılması daha anlamlıdır.

Sonuç olarak, bu adlandırma farkı, Almanya ve Avusturya’nın farklı yönetim geleneklerinden ve federal yapılarının tarihsel gelişimlerinden kaynaklanmaktadır.

Viyana’nın Özel Statüsü

Viyana’da vali [Landeshauptmann] ve belediye başkanı [Bürgermeister] aynı kişidir.

Bunun sebebi, Viyana’nın hem eyalet [Bundesland] hem de belediye [Gemeinde] statüsüne sahip olmasıdır.

Avusturya’da genellikle her eyaletin bir valisi [Landeshauptmann] ve her şehrin bir belediye başkanı [Bürgermeister] olur.

Ancak Viyana, hem bir eyalet [Bundesland] hem de bir belediye [Gemeinde] olduğundan, bu iki görev aynı kişide birleşir.

Viyana’nın başında olan kişi:

Vali [Landeshauptmann] olarak: Eyalet hükümetini yönetir.

Belediye Başkanı [Bürgermeister] olarak: Şehir yönetimini yürütür.

Bu durum, Berlin ve Hamburg gibi Almanya’nın şehir-eyalet statüsüne sahip yerlerinde de benzerdir.| ©DerVirgül