NEWS Dergisi, Avusturya-Türkiye ilişkilerine geniş yer verdi

“Almanca yayınlanan ve Viyana, Avusturya merkezli haftalık haber dergisi olan NEWS, ülkedeki en büyük haber dergisidir ve Ekim 1992’den beri yayınlanmaktadır.”

Uzun dönem kötü giden Avusturya Türkiye ilişkilerinin, iyiye gitmesini NEWS dergisi şu şekilde kaleme aldı:  

On beş yıldan fazla bir süredir federal hükümet, özellikle eski başbakan ve ÖVP lideri Sebastian Kurz liderliğindeki ÖVP-FPÖ hükümeti, -çoğunlukla AB çizgisinde- Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı ve politikalarını eleştirdi. 

2005 yılında ÖVP Dışişleri Bakanı Ursula Plassnik, önce Ankara ile AB üyelik müzakerelerinin başlamasını engelledi. 

Erdoğan, 2014 cumhurbaşkanlığı seçimlerinden birkaç hafta önce Viyana Albert Schultz Salonu’nda 13.500 destekçisinin önüne çıktığında, dönemin Dışişleri Bakanı Kurz onu seçim kampanyası konuşması yapmak ve ülkeyi huzursuz etmekle suçladı. 2016 yılında Kurz, insan hakları ihlalleri ve baskılar nedeniyle “Türkiye’nin AB’de yeri olmadığını”, Avrupa’dan giderek uzaklaştığını ve bu nedenle mülteci anlaşmasının yakında tarih olacağını ilan etti.

Türkiye dışişleri bakanı, Kurz’u “ırkçı tutum” ve “İslamofobi” ile suçlayarak karşılık verdi.

Ankara, Kurz’u kendi siyasi emelleri için Türkiye’nin aleyhine gündem peşinde koşmakla suçluyor. Buna ek olarak, Efes’te çalışan Avusturyalı arkeologların çalışmaları durduruluyor ve Türkiye, Avusturya’nın NATO ortaklığına dahil edilmesini veto ederek – Avusturya askerlerinin Kosova, Bosna ve Afganistan’da konuşlandırılması için büyük sonuçlar doğurmasına neden oluyordu. 

Erdoğan, Mayıs 2021’de nihayet “Avusturya devletini lanetlediğinde” karşılıklı gerginliğin zirvesine ulaşıldı.

Öfkenin nedeni: Kurz ve Schallenberg, İsrail ile dayanışma amacıyla Hamas’a karşı Viyana’daki Federal Başbakanlık ve Dışişleri Bakanlığı’na İsrail bayrağını çektirmişlerdi.

… ve şaşırtıcı yakınlık

Ama artık bunların hepsi geçmişte kaldı: Viyana ile Ankara arasındaki yakınlık bugün uzun zamandan beri olduğundan daha iyi. Geçen yıldan bu yana, ikili ilişkilerin şaşırtıcı bir şekilde gevşemesine katkıda bulunan temaslar ve ziyaretler şeklinde bir gelişme oldu.

TBMM Başkanı Mustafa Sentop’un 2021’de Ulusal Konsey Başkanı Wolfgang Sobotka’nın davetlisi olarak Viyana’yı ziyaret etmesi ve yakınlaşmayı resmi bir düzeye taşıması, parlamentolar arası görüşmelerle sonuçlandı. Bu yıl mayıs ayında ise, Avusturya Parlamentosu Dostluk Grubu TBMM’deydi.

Federal Cumhurbaşkanı Aleksandr Van Der Bellen’in Erdoğan ile yaptığı uzun bir telefon görüşmesi, diğer şeylerin yanı sıra, Efes’teki kazıların yeniden başlatılmasına yol açtı.

Şansölye Karl Nehammer ayrıca Türkiye Cumhurbaşkanı ile her biri yaklaşık bir saat süren birkaç telefon görüşmesi yaptı: örneğin, Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy’i Kiev’de kısa bir süre sonra Vladimir Putin’i Moskova’da ziyaret etmeden önce…  

En son, 29 Haziran’da Nehammer ve Erdoğan, Türkiye’nin tavizler verdikten sonra İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılmasına yönelik ablukasından vazgeçtiği Madrid’deki NATO zirvesinde yüz yüze bir araya geldi.

Sobotka, daha önce Ankara’da Türkiye Cumhurbaşkanı ile bir saatlik bir baş başa görüşme gerçekleştirmişti. Viyana Belediye Başkanı Michael Ludwig, “Avusturya ile Türkiye arasındaki devlet ilişkilerinin yeniden geliştirilmesine yardımcı olmak” amacıyla Erdoğan’la İstanbul’da bir araya geldi.

Son olarak, Temmuz ayı başında Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg ve İçişleri Bakanı Gerhard Karner, yasadışı göç ve Ukrayna savaşının sonuçları gibi konuları konuşmak için Ankara’daydı.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun “arkadaşı Alexander’e” Türkiye’nin “Avusturya ile bir sorunu olmadığını” söylediği gibi, Erdoğan da Sobotka’ya Avusturya ile ilişkilerde “yeni bir sayfa” açmakla çok ilgilendiğini söyledi. Yakında Cumhurbaşkanı Van der Bellen’i Ankara’da görmek istediğini belirtiyor… 

Geçen sefer Erdoğan’ın AKP’sine yüzde 72 oy veren Avusturyalı Türklere de bir işaret niteliğinde açıklamalar. Bu ülkede yaşayan 300.000 Türkiye kökenli kişiden 180.000’i Avusturya vatandaşlığına sahiptir.

Dış politika başarıları…

Önümüzdeki yıl kritik seçimlere katılması gereken Türkiye cumhurbaşkanının tutumundaki değişikliği açıklamak kolay: sadece son yıllarda artan uluslararası baskıyı hissettiği için değil, aynı zamanda artan iç zorluklarla mücadele ettiği için acilen dikkate değer başarılara ihtiyacı var. 

Korona pandemisi önemli ölçüde turizmin çökmesine neden oldu, para birimi düşüyor ve enflasyon muazzam: Haziran ayında tüketici fiyatları çeyrek yüzyılda olduğundan daha fazla arttı – bir önceki yıla göre ortalama yüzde 78. Bunu göz önünde bulunduran Türkiye, asgari ücreti yüzde 30 artırarak ayda 316 avroya çıkardı. Bu, bir yıldaki ikinci artış – ülkedeki durumdan memnuniyetsizlik de buna bağlı olarak yüksek. 

Bu arka plana karşı, Ukrayna savaşı Erdoğan için tam zamanında geldi: Jeopolitik olarak Türkiye, bir NATO üyesi ve bölgesel düzenleyici güç olarak her halükârda ön planda ve Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşta cepheler arasında özverili bir şekilde değil, ustaca bir arabulucu olarak kendini gösteriyor.

…iç siyasette dikkat dağıtmak

Özellikle Şansölye Nehammer’ın – eski düşmanlarıyla rahat bir yol için motivasyonu nedir?

Anketçi Christoph Haselmayer, “İçinde işler o kadar iyi gitmiyorsa, o zaman dış politikayla puan toplamaya çalışmak mantıklı” diyor. Avusturya, Türk enerji sektöründe de iyi bir ağa sahiptir ve görüşmeler pek başarılı olmasa da uluslararası iletişimde kalmak iyidir. Nehammer’ın kısa süre önce tekrar İsrail, Kıbrıs ve Lübnan’a seyahat etmeye başlaması tesadüf değil.

Siyaset bilimci Peter Filzmaier de benzer şekilde görüyor: “Dış politika, şansölye ve dışişleri bakanının kendilerine geldiği aşamadır. Mevcut durumda ÖVP kesinlikle rahatsız değil.” Nehammer ve Schallenberg aynı partiye mensup oldukları için oylama kolaydır. Muhalefet burada kayıp bir konumda – Viyana Belediye Başkanı Ludwig gibi eyalet hükümetinin başında değilseniz. “Kreisky, kendinizi dış politikayla nasıl ön plana çıkarabileceğinizi zaten gösterdi. Ve Sebastian Kurz, başbakan olmadan önce, dışişleri bakanı rolünde medya sahnesini ustaca kullandı.”

Tabii ki, bu tür “uluslararası geziler” de “zamanın ihtiyacı” diyor Filzmaier: “Ukrayna savaşı, Avusturya’daki hayatımızın uluslararası gelişmelerden ve ilişkilerden – örneğin enerji ve diğer konularda – ne kadar etkilendiğini gösterdi. Tedarik sorunları ve göç dahil.” Bu tür girişimlerin başarılı olup olmadığı -ki bu Putin ziyareti için de geçerlidir- sonuçta önemsizdir, siyaset bilimci şuna inanıyor: “Sonuç ne olursa olsun, Nehammer öyle ya da böyle ülkede olanlardan sorumlu tutulacak.”

Filzmaier, Avusturya’nın Türkiye ile olan ilişkisini ve yıllar içindeki gelişimini pragmatik bir ilişki olarak görüyor: Defalarca yük olmasına rağmen, aynı zamanda çifte standartlarla da karakterize edildi. Bir yandan Avusturya – ve AB – Türkiye’yi göç konusunda defalarca eleştirirken, diğer yandan dış sınırlardaki boşluklar gerekirse hemen parayla kapatıldı. Ve şu anda ABD’den sonra en büyük ikinci NATO ordusuna sahip olan Türkiye zaten merkezi bir rol oynuyor: “Bunu görmezden gelmek, küresel siyasi durumun tamamen yanlış değerlendirilmesi olur.”

Gaz temini için boru hattı ağı

Avusturya, doğalgazının yaklaşık yüzde 80’ini Rusya’dan sağlıyor. AB’de yüzde 40’ın üzerinde. Önemli boru hatları Ukrayna topraklarından geçiyor. Tedarik şu anda kesintiye uğradı. Ancak Türkiye, boru hatlarıyla da iyi ilişkiler içinde, Azerbaycan ve İran’dan gaz alıyor ve Rusya ile ilişkilerini sürdürüyor. Gelecekte Türkiye, Avrupa’ya enerji sağlamada rol oynayabilir.

Yakınlaşma

• Şansölye Nehammer ve Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan arasındaki son görüşme, Haziran ayı sonunda Madrid’deki NATO zirvesinin oturum aralarında gerçekleşti.

• Alexander Van der Bellen Federal Cumhurbaşkanı Erdoğan ile uzun süre telefonda görüştü ve iş birliği konusunda anlaşmaya vardı.

• Ulusal Konsey Başkanı Wolfgang Sobotka, sadece Türkiye meclis başkanıyla görüşmekle kalmadı, aynı zamanda Türkiye Cumhurbaşkanı ile yoğun bir alışverişte bulundu.

• Viyana’nın SPÖ belediye başkanı Michael Ludwig, önce Türkiye Şehirler Birliği Başkanı, ardından Erdoğan ile İstanbul’da bir araya geldi.

• Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg geçtiğimiz günlerde İçişleri Bakanı Karner ile Türkiye’ye gitti. | © DerVirgül