Pahalı gıda giderek daha büyük bir sorun haline geliyor

Nüfusun çoğunluğu gıda fiyatlarındaki muazzam artışı hissediyor – son zamanlarda süpermarket kasasında ödeme yaparken zorlanmayan neredeyse hiç kimse yok. Gıda, enflasyonun en güçlü etkenlerinden biri haline gelmiştir. Harcanabilir gelirlerinin daha büyük bir kısmını gıdaya harcamak zorunda olan düşük gelirli haneler bu durumdan orantısız bir şekilde etkilenmektedir.

Avusturya İstatistik Kurumu’nun verilerine göre son iki yılda gıda fiyatları tüketici fiyatlarının geri kalanından daha hızlı arttı. Bu dönemde yüzde 17,7’lik genel fiyat artışı zaten son derece yüksekti, ancak gıda fiyatları yüzde 21,3 ile daha da hızlı arttı. Neden mi? Çünkü kısmen enerji yoğun olan üretim, bazı sebzeler örneğinde de görülebileceği gibi, özellikle soğuk mevsimde pahalıya mal olmaktadır.

Örneğin biber, Şubat ayında iki yıl öncesine göre yüzde 49,5 daha pahalı, yani neredeyse yarı fiyatına. Marulda ise bu oran yüzde 47,1’dir. Fiyatlardaki bu gelişme, ihracatçı ülke İspanya’da bu yıl yaşanan olağandışı soğuk hava nedeniyle daha da kötüleşti. Buna ek olarak, yüksek personel maliyetleri gibi fiyatlara etki eden başka faktörler de var.

Genel olarak, temel gıda maddeleri ortalamadan daha pahalı hale geldi. Tereyağı, süt ve un fiyatlarının her biri iki yıl öncesine göre yüzde 30’dan fazla arttı. İşlenmiş gıdalardaki nispeten küçük fiyat artışları dikkat çekicidir. Soğutulmuş hazır gıdaların fiyatları aynı dönemde yüzde 11.1 gibi oldukça ılımlı bir oranda artmış, dolayısıyla taze gıdalara kıyasla belirgin bir şekilde ucuzlamıştır.

Spar’da gıdaların gözle görülür şekilde daha pahalı olması “kısmen muazzam ölçüde artan satın alma fiyatlarına” bağlanmaktadır. Talep üzerine, müşterilerin bu nedenle giderek daha ucuz özel markalara başvuracağını söylediler. Yüksek fiyat artışları şimdiden azalıyor, ancak bir süre daha hissedilir olmaya devam edecek. Perakende zinciri, “Birçok ürün için hammaddeler aylar önce ve dolayısıyla önemli ölçüde daha yüksek fiyatlarla satın alındığından, durumun genel olarak sakinleşmesi biraz zaman alacaktır” açıklamasında bulundu.

ASB borç danışmanlığı başkanı Clemens Mitterlehner, enerji, kira ve yüksek faiz oranlarının yanı sıra gıda fiyatlarındaki artışların düşük gelirli haneler için en büyük sorunlara neden olduğunu söylüyor. Mitterlehner’e göre, aslında durumu kontrol altında olan insanlar giderek daha fazla mali darbe alıyor. Ancak 300 Euro’luk ek masraflar pek çok hane için katlanılamayacak kadar fazla.

Wiener Tafel de gıda fiyatları sarmalının etkilerini hissediyor. Dernek 20 yılı aşkın bir süredir yoksulluktan etkilenen insanlar için sosyal kurumlara gıda tedarik ediyor ve şimdi talepte bir sıçrama olduğunu bildiriyor. Bir sözcü, “Bir önceki yıla göre yüzde 40’lık bir artış yaşadık” diyor. Ancak sınırlayıcı bir faktör, sadece yüzde 20 oranında artan mal bağışlarıdır. “Ancak trendin bu şekilde devam etmesini bekliyoruz.”

ECB baş ekonomisti Lane’in öngördüğü gibi fiyat baskıları bu yıl içinde gerçekten hafiflese bile, bu gıdanın yeniden ucuzlayacağı anlamına gelmiyor. Sadece fiyatları daha az artacak. ECB yüzde iki olan enflasyon hedefine ulaşana kadar aylar geçecek ve bu arada gıda fiyatları çok hızlı bir şekilde artacak.| © DerVirgül