Deprem nedir? Deprem neden olur?

Volkanlardan fışkıran lavlarda küçük sarsıntılara neden olabilir. Yılda yaklaşık bir milyon deprem olduğu tahmin edilektedir ama bunların çoğu öyle küçüktür ki farkedilmeden geçerler. Yaygın bir yıkıma yol açan gerçekten şiddetli depremler yaklaşık iki haftada bir olur. Neyse ki bunların çoğu okyanuslar altında yer aldığından insanlara zarar vermez. Yüzeyin 700km altında oluşan depremlere ne gibi nedenlerin yol açacağı bilinmemektedir.

Bir kırık boyunca kayma kırık düzlemi üstündeki sürtünme tarafından önlenir. Bu enerjiyi ortaya çıkarır, enerjide esnek bir biçim değişimi olarak biriken hareketi üretir. Mesela bir yay gerildiğinde bu sonuç elde edilir. Sonunda gerilim kritik bir noktaya erişir, sürtünme alt edilir ve kayalar birikmiş enerjilerini öne arkaya titreşerek deprem biçiminde boşaltıp birbirine çarparak fırlatırlar. Esnek biçim değişimini taşıyamayacak duruma gelen kaya büklümleri, bir kırık oluşturacak parçalandıklarında da deprem olabilir.

İstanbul’da saat 13.59’da deprem meydana geldi. Kandilli Rasathanesi’nin verilerine göre 6, AFAD’ın verilerine göre ise 5.8 büyüklüğünde olan deprem, Silivri açıklarında yerin 6.99 kilometre derinliğinde meydana geldi.Şiddetli sarsıntının ardından İstanbullular sokaklara çıktı. Okullar, hastaneler ve AVM’ler hızla tahliye edildi. Büyük paniğin yaşandığı kentte artçı sarsıntılar devam ediyor. İstanbul’da yaşanan depremden sonra deprem nedir, deprem nasıl oluşur, deprem neden olur soruları internette araştırılıyor. Depremle ilgili sorulara yanıt aranıyor. İşte depremin oluşumuyla ilgili olan detaylar… Deprem bilimi sismolojidir. Gerçek anlamı ise Dünya yüzeyindeki bir kırık boyunca koparak fırlayan,sıkıştırılmış yada gerilmiş kayaların neden olduğu titreşimler ve sarsıntılar biçiminde görülen ani bir enerji boşalımıdır. Depremin sözlük anlamı yer kabuğunun derin katmanlarını kırılıp yer değiştirmesi veya yanardağların püskürmesi sırsında oluşan, sarsıntı, yerin hareketidir.

DEPREM TÜRLERİ

Sismik dalgalar merkezden dışarı doğru, tıpkı bir silah ateşlendiğinde ses dalgalarının yayılması gibi her yönde yayılırlar. Başlıca iki tür deprem vardır:

-Sıkıştırma dalgaları
-Makaslama dalgaları

Sıkıştırma dalgaları içinden geçtikleri kaya taneciklerinin dalga yönünde öne arkaya sallanmalarına neden olurlar. Makaslama dalgaları ise taneciklerin kendi geçiş yönlerine dik açıyla titreşmelerine yol açarlar. Her iki tür sismik dalagadada tanecikleri fiziksel olarak hareket ettirmez, yalnızca onların arkasından geçer.

Sıkıştırma dalgaları makaslama dalgalrından 1,7 kez daha hızlı hareket eder ve deprem kayıt istasyonunda önce bunlar saptanır. Bu yüzden sismologlar onlara birincil dalgalar, makaslama dalgalarına ikincil dalgalar adını verirler. Sismologlar ‘Uzun dalga yada yüzey dalgası’ adı verilen bir başka dalga türü daha bulmuşlardır. Uzun dalgalar en yüksek şoklara yol açan dalgalardır.

Depremin şiddetini ölçmek için Richter ölçeği ya da yerel magnitüd ölçeği kullanılır. Şiddet ölçüleri öylesine ayarlanmıştır ki, ölçekteki her birim önceki tarafından bırakılan enerjinin 30 katıdır. 2’lik şiddet çok zor hissedilir oysa 7 şiddetinde bir deprem büyük bir alanda yıkıcı etkiye sahip depremin alt sınırıdır.

DEPREM NERELERDE OLUŞUR?

Deprem herhangi bir yerde ve herhangi bir zamanda oluşabilir. Genel olarak depremlerin kabuğu oluşturan levhaların sınırlarında oluştuğu söylenebilir. Dünyanın çeşitli yerlerinde benzer nitelikte depremlerin tekrarlandığı gözlenmiştir./Tarafsız Haber Ajansı