Fas’ın İsrail’i Resmen Tanıdığı Açıklandı

Kuzey Afrika ülkelerinden Fas’ın İsrail’i resmen tanıdığı açıklandı.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump’ın Twitter’den yaptığı açıklamaya göre, Fas ile İsrail hükümetleri tüm diplomatik ilişkilerin başlatılması konusunda uzlaşma sağladılar.

Buna karşılık ABD de Fas Krallığı’nın Batı Sahra bölgesi üzerindeki hak iddialarını tanıdığını duyurdu.

Böylece son dört ayda dördüncü Arap- İsrail anlaşması da yapılmış oldu.

ABD Başkanı Trump, Twitter‘den yaptığı açıklamada, “Bugün, Batı Sahra üzerinde Fas’ın hakimiyetini tanıdığımız bir bildiri imzaladım.

Fas’ın ciddi, güvenilir ve gerçekçi olan özerklik teklifi, kalıcı barış ve refah için tek ve kalıcı çözümdür” diye yazdı.

Trump, “Bu, başka bir tarihi dönüm noktasıdır. İki yakın dostumuz olan İsrail ile Fas Krallığı bugün bütün diplomatik ilişkilerin başlamatılması konusunda anlaştı.

Ortadoğu barışı için bu bir dönüm noktasıdır” diye devam etti.

Suudi Arabistan da katılacak mı?

İsrail ile Fas arasındaki anlaşmadan önce İsrail ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Sudan diplomatik ilişkileri başlatma kararı almışlar, arabulucuların Suudi Arabistan’ı da bu ülkelere dahil olma konusunda ikna etmeye çalıştıkları duyurulmuştu.

Suudi Arabistan’ın Fas ile İsrail arasındaki yakınlaşmaya sessiz kalması Riyad’ın buna “razı gelmiş olması” olarak yorumlanıyor.

Fas, 1948’de İsrail’in kurulmasından önce, İspanya ve Portekiz’den kaçan Yahudi topluluğunun en fazla göç ettiği ülke konumundaydı.

Bugün İsrail’de yaşayan binlerce Yahudi’nin Fas’tan göç ettiği bildiriliyor.

Fas ile İsrail arasındaki ilişkiler 1990’da Filistinliler ile İsrail arasında imzalanan barış anlaşması ile birlikte gayriresmi olarak asgari düzeyde sürüyordu.

Her sene 50 bin kadar İsrailli turistin tatil yapmak ve ailesinin köklerini keşfetmek üzere Fas’a gittiği haber veriliyor.

Eski bir İspanyol sömürgesi olan Sahra bölgesinden İspanyolların ayrılması sonrasında 14 Kasım 1975’te imzalanan Madrid Anlaşması, Fas ve Morintanya’ya Batı Sahra bölgesini ilhak hakkı vermiş, Sahra bölgesinde yaşayanların bağımsızlığını savunan Polisario Cephesi ise direniş göstermişti.

1976’ta da Batı Sahra Bölgesi’nde Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti kurulmuş, Fas ise ülkeyi tanımamış ve bölgedeki hak iddiasını sürdürmüştü.

Türkiye, İsrail Devleti’ni tanıyan, çoğunluğu Müslümanların oluşturduğu ilk ülke

Türkiye, İsrail Devleti’ni 1949 yılında tanıdı. Türkiye’nin İsrail’deki ilk diplomatik misyonu bir temsilcilikti ve göreve başlangıç töreni 7 Ocak 1950 tarihinde gerçekleşti ve misyon şefi Seyfullah Esin itimatnamesini İsrail Cumhurbaşkanı Chaim Weizmann’a sundu. Buna rağmen 6 Kasım 1956 tarihli Süveyş Kriziyle birlikte, Türk temsilciliğinin seviyesi maslahatgüzarlığa indirgendi.

1958’de İsrail Başbakanı David Ben-Gurion ve Türkiye Başbakanı Adnan Menderes ile gizlice buluşarak, çevresel bir anlaşma için masaya oturdu. Anlaşmada halkla ilişkiler kampanyaları, istihbarat paylaşımı ve askeri destek vardı. 
1967 yılında, Türkiye, Arapların 6 Gün Savaşı sonrasında İsrail kınamalarına katıldı, işgal ettiği topraklardan çekilmesi çağrısını yaptı, fakat İsrail’in saldırgan taraf olduğuna dair kısmı oylamaktan vazgeçti. 
İslam İşbirliği Teşkilatı’nın Fas’ın Rabat şehrindeki bir toplantısında, Türkiye, İsrail’le diplomatik ilişkileri kötüleştirmeye yönelik çözüm önerisine karşı çıktı.

Aradaki ilişkilerin pozitif olarak gelişmesiyle birlikte, Türkiye’nin Tel Aviv’deki misyonu tekrar temsilcilik seviyesine yükseldi, Temmuz 1963’te ve Ocak 1980’de Elçilik seviyesine yükseldi.

İsrail’in Doğu Kudüs’ü işgal etmesi ve Kudüs’ü sonsuz başkent olarak ilan etmesi üzerine, 30 Kasım 1980 tarihinde temsilcilik, İkinci Katip seviyesine indirgendi.

Günümüzde Türkiye – İsrail ilişkileri halen pamuk ipliğine bağlı olarak devam ettiği görülüyor. |virgül 

Ek Kaynak: Deutsche Welle Türkçe / wikipedia