İsrail ve Hamas arasında anlaşma sağlandı

İsrail ile Hamas, Gazze savaşınının başlamasından 15 ay sonra, üç aşamalı bir ateşkes üzerinde anlaştı.

Ateşkes anlaşmasıyla ilgili Katar Başbakanı Mohammed bin Abdulrahman Al Thani’nin açıklama yapması bekleniyor.

Açıklama öncesi sosyal medya hesabından paylaşım yapan Donald Trump “rehine anlaşması sağlandı” mesajını verdi.

Taraflar son süreçte ilk kez aynı odada olmasa bile, aynı bina içinde müzakere yürüttü.

Üzerinde konuşulan anlaşmanın şartları ABD tarafından 2024 Mayıs ayında masaya getirilmişti.

İsrail ve Hamas temsilcileri, Paris, Kahire ve Doha’da üçüncü taraflar aracılığıyla müzakere yürütüyordu. Müzakerelerde ABD, Katar ve Mısırlı diplomatlar arabuluculuk yapıyor.

Peki barış planı nasıl şekilleniyor ve kalıcı olma olasılığı ne kadar?

1. Aşama: 42 günlük ateşkes

BBC’ye konuşan bir Filistinli yetkili, ateşkesin ilk gününde Hamas’ın üç rehineyi serbest bırakacağını söyledi.

Bu adımı takiben İsrail, Netzarim Koridoru da dahil olmak üzere Gazze’deki yerleşim alanlarından askerlerini çekmeye başlayacak.

Bundan bir hafta sonra Hamas dört rehineyi daha serbest bırakacak. İsrail buna karşılık Gazze Şeridi’nin güneyine kaçmak zorunda kalan halkın, kuzeydeki evlerine dönmesine izin verecek.

Bu yolu yürüyerek aşacak olanlar, sahil tarafından, araçla gidecek olanlar ise Gazze Şeridi’nin merkezinden geçen Selahaddin yoluna paralel bir başka yoldan seyahat edebilecek.

Planın bu aşamasında, İsrail birliklerinin Mısır ile Gazze arasındaki Philadelphi Koridoru’nda kalmaya devam edeceği bildiriliyor.

Reuters haber ajansına göre, ateşkesin ilk birkaç gününde bazı İsrail birlikleri Gazze Şeridi’ndeki bazı bölgelerden çekilecek.

Mısır ile Gazze arasındaki Rafah Sınır Kapısı, hasta ve yaralıların tahliyesi için kademeli olarak açılacak.

İsrail’in Gazze’nin kuzeyi ve doğusundaki iki sınır bölgesinde 800 metrelik birer tampon bölge oluşturması da planlanıyor.

Yine bu aşamada Hamas ve müttefiki Filistin İslami Cihad’ın, toplam 33 rehineyi serbest bırakması bekleniyor.

Karşılığında serbest bırakılacak 1000 Filistinli mahkum veya tutuklu arasında 7 Ekim 2023 saldırısına katılan savaşçıların bulunmayacağı kaydediliyor.

Ateşkesin 16. gününde İsrail ile Hamas’ın, planın ikinci ve üçüncü aşamaları ile ilgili detaylar üzerinde görüşmelere başlaması bekleniyor.

2. Aşama : Kalan rehinelerin İsrail’e iadesi

Planın ikinci aşamasında, erkek askerler ve genç sivil erkek rehineler dahil olmak üzere yaşayan rehineler serbest bırakılacak. Ölü rehinelerin cenazeleri de teslim edilecek.

İsrail, Gazze’de 94 rehine bulunduğunu ve bunlardan 34’ünün ölü olduğunun değerlendirildiğini açıklıyor.

Ayrıca 7 Ekim 2023’te başlayan savaştan önce kaçırılan dört İsrailli de Gazze’de tutuluyordu. Bunlardan ikisinin ölü olduğu biliniyor.

3. Aşama: Gazze’nin yeniden inşası

Ateşkes planının üçüncü aşamasında, büyük bir yıkım yaşayan Gazze’nin yeniden inşa edilmesi var.

Henüz üzerinde anlaşmaya varılmayan başlıklar neler?

İsrail ile Hamas arasında ateşkesin ikinci ve üçüncü aşamaları konusunda henüz bir anlaşmaya varılmadı.

Bunlarla ilgili müzakereler ateşkes sürecinin 16. gününde başlayacak.

Ancak burada da halen bazı anlaşmazlık noktaları öne çıkıyor. Bunlardan biri Gazze’yi kimin yöneteceği sorusu.

İsrail, Hamas’ın Gazze’yi yönetmeye devam etmesine izin vermeyi kabul etmiyor.

Ayrıca, İsrail işgali altındaki Batı Şeria’daki Filistin Yönetimi’nin de Gazze’yi yönetmesine izin vermeyi reddediyor.

İsrail, çatışmalar sonrası Gazze üzerindeki güvenlik kontrolünü elinde tutmak istiyor.

İsrail, Filistin Yönetimi yeniden yapılanmayı tamamlayana kadar, Gazze’nin geçici bir yönetimin kontrolünde olması için ABD ve Birleşik Arap Emirlikleri ile bir plan üzerine çalışıyor.

Sonrasında oluşturulacak yeni yönetimin kalıcı olmasının sağlanması planlanıyor.

Hamas ise rehinelerin serbest bırakılmasını içeren ilk aşama sonrası, İsrail’in kalıcı bir anlaşma yapmaya yanaşmamasıyla ilgili endişelere sahip olabilir.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas ile barış sürecini kabul etse bile, kabinesinin geri kalanını ikna edemeyebilir.

Kabinesindeki aşırı sağcı isimler Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Hamasla bu sürece karşı çıkıyor.

Smotrich, anlaşmanın İsrail’in ulusal güvenliği için “bir felaket” olacağını ve bunu desteklemeyi reddedeceği mesajını paylaştı.| BBC