Trump’tan Ortadoğu’da iki devletli çözüm önerisi

ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile birlikte Washington’da düzenlediği ortak basın toplantısında Ortadoğu Planı’nı açıkladı. Planın gerçekçi bir “iki devletli çözüm” öngördüğünü söyleyen Trump, Kudüs’ün bir bütün olarak, bölünmeden İsrail’in başkenti olarak kalmasının hedeflendiğini dile getirdi.

Trump aynı zamanda Doğu Kudüs’ün de Filistinlilerin gelecekteki başkenti olacağı ve Filistin topraklarının genişleyeceği sözü verdi. Trump, ABD’nin Doğu Kudüs’te “gururla” bir elçilik açacağını söyledi.

ABD, 2017 yılında Kudüs’ü tek taraflı olarak İsrail’in başkenti olarak tanımış ve Tel Aviv’deki ABD Büyükelçiliğini Kudüs’e taşımıştı.

İsrail Başbakanı Netanyahu’nun planı müzakere etmeye hazır olduğunu ve İsrail’in bugün barış yönünde büyük bir adım attığını ifade eden Trump, İsrail’in ilk kez somut olarak toprak üzerinde uzlaşmaya hazır olduğunu ve plan üzerinde uzun ve zorlu bir çalışma yürütüldüğünü dile getirdi.

“Son şans olabilir”

Planın Filistinlilerin kendi devletlerini kurabilmeleri için tarihi bir şans olduğunu savunan Trump, “Bu şimdiye kadar sahip oldukları son şans da olabilir” diye sözlerini sürdürdü.

Filistinlilere planı kabul etmeleri çağrısında bulunan Trump, bu planın Filistinliler için “mükemmel bir anlaşma” olduğunu savundu ve Filistin Özerk Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas’ın “barış yolunu seçmesi” gerektiğini söyledi.

Plan kapsamında Filistinlilere büyük yardımlar ve yatırımlar yapılacağı vaadinde bulunan Trump, planın kabul edilmesi durumunda Filistin ekonomisinin iki ya da üçe katlanacağını vurguladı. Trump, “Filistinliler barışta karar kılmaya, şiddet ve terörizmden vazgeçmeye hazırsa ABD ve çok sayıda başka ülkenin Filistinlilere yardıma hazır olduğunu” ifade etti.

Planın Filistinliler için bir milyon yeni istihdam yeri öngördüğünü de söyleyen Trump, planın hazırlanma süresinin üç yıl sürdüğünü söyledi.

İsrail Başbakanı Netanyahu da ABD’nin Ortadoğu Planı’nın Batı Şeria’daki Yahudi yerleşim birimlerini İsrail toprağı olarak tanıdığına dikkat çekti. Ürdün Vadisi’nin İsrail’in kontrolünde kalmaya devam edeceğini belirten Netanyahu, Trump yönetiminin kalıcı bir barış için gerçekçi bir plan sunduğunu söyledi.

Ortadoğu Planı’nın açıklanmasını “tarihi bir gün” olarak nitelendiren Netanyahu, Trump’ın Batı Şeria’daki Yahudi yerleşim birimleri üzerinde İsrail egemenliğini tanıdığının altını çizdi. Netanyahu, “Bu bölgeler Yahudi devletinin bir parçası olarak ABD tarafından tanınmış oluyor” diye sözlerini sürdürdü. Netanyahu, Trump’ı Beyaz Saray’daki en büyük dost olarak tanımladı.

El Fetih ve Hamas buluşuyor

Ancak Filistinliler, BM kararlarına ve devletler hukukuna aykırı olduğu gerekçesiyle Trump’ın planını kabul etmiyor. Filistinliler Trump’ın soruna, İsrail’le tek taraflı olarak müdahale ettiği gerekçesiyle planı boykot ediyor. Planın açıklandığı günü “Öfke Günü” olarak ilan eden Filistinliler, geniş çaplı protesto gösterilerine hazırlanıyor.

Gazze Şeridi’nde gösterilerin Salı gününden itibaren başladığı ve planın protesto edildiği bildirildi.

Öte yandan planın açıklanmasının ardından Gazze Şeridi’ni kontrol altında tutan Hamas örgütü ve Filistin Özerk Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas’ın liderliğindeki El Fetih arasında yakınlaşma adımları atıldı. Ramallah’daki özerk yönetimden yapılan açıklamada Hamas’ın acil bir toplantıya davet edildiği duyuruldu. Hamas temsilcilerinin de daveti kabul ettiği ve ABD’nin planına karşı ortak pozisyon belirlemeye çalışacakları ifade ediliyor.

Hamas ve Abbas’tan açıklama 

Beyaz Saray’daki toplantının ardından planı reddettiklerini açıklayan Hamas sözcüsü Halil el Hayya ise Fransız haber ajansı AFP’ye yaptığı açıklamada “Planı reddediyoruz. Kudüs’ün yapay olarak Filistinlilerin başkenti olmasını reddediyoruz” dedi. El Hayya, planı “saçmalık” olarak nitelendirdi.

Filistin lideri Mahmud Abbas da Ramallah’ta televizyondan yaptığı açıklamada planı “komplo” olarak nitelendirerek halkının haklarının satılık olmadığını söyledi. Abbas, “Trump ve Netanyahu’ya söylüyorum: Bizim hiçbir hakkımız satılık değildir ve pazarlık edilemez. Ve bu anlaşma bir komplodur” şeklinde konuştu ve planın hayata geçirilemeyeceğini söyledi. 

İsrail ordusu alarmda

Filistin basınında yer alan haberlere göre Filistin Özerk Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas’ın, El Fetih Merkez Komitesi’nin toplantısında “Tüm noktalara ilişkin halk direnişi başlatmak ve tüm gençlik hareketlerini mobilize etmek istiyoruz” dediği aktarılıyor.

Trump’ın Ortadoğu Planı’nı açıklamadan önce de İsrail ordusu alarma geçirildi. İsrail ordusundan yapılan açıklamada güncel durum göz önünde bulundurularak Batı Şeria’daki Ürdün Vadisi’nde birliklerin güçlendirildiği belirtildi.

“İsrail Yahudi yerleşimlerini ilhak edebilir”

Trump’ın açıkladığı Ortadoğu barış planında, Batı Şeria’daki Yahudi yerleşim yerlerinin ABD tarafından tanınması, İsrail’in bu bölgeleri ilhak etmesinin önünü açıyor. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun sözcüsü de Başbakan’ın parlamentoya konuyu Pazar günü gündeme almasını önereceğini belirtti.

Bir açıklama da İsrail’deki ABD Büyükelçisi David Friedman’dan geldi.

Bir gazetecinin, İsrail’in ABD‘nin planına göre, gelecekte kendisine ait olarak tanınacak Batı Şeria’daki Yahudi yerleşim yerlerini ilhak etmek için bekleyip beklememesi gerektiğine yönelik sorusunu, “İsrail hiçbir şekilde beklemek zorunda değildir” şeklinde yanıtladı./DW