Srebrenitsa Katliamı: Hollanda Kendisinde “Sınırlı” Sorumluk Olduğuna Hükmetti

Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı görev yapan Hollandalı  askerlerin Srebrenitsa katliamındaki sorumluluğu ile ilgili yıllardır süren yargı sürecinde Hollanda Yüksek Mahkemesi kararını açıkladı.

Mahkeme, BM’nin ilan ettiği güvenli bölgede görevli Hollanda askerlerinin 13 Temmuz 1995 tarihinde, yaklaşık 350 Boşnak erkeği Bosnalı Sırplar tarafından “insanlık dışı muamele ve infaz edilme” yönündeki ciddi riskin farkında olmalarına rağmen askeri üsten tahliye ettiklerine dikkat çekti.

Hollanda devletinin “yanlış bir şekilde hareket ettiğini” belirten mahkeme, diğer yandan 350 erkeğin katledilmesinde Hollanda’nın “sadece çok sınırlı sorumluluk” taşıdığına hükmederek bu sorumluluğu yüzde 10 ile sınırladı.

2017 yılında bir alt mahkeme, Hollanda askerlerinin katliamda sınırlı sorumluluğu olduğuna hükmetmiş,  bu sorumluluğu yüzde 30 olarak belirlemişti. Mahkeme kararlarında sorumluluk oranı, Hollanda askerleri tarafından teslim edilmemiş olmaları durumunda kurbanların hayatta kalma ya da zarar görmeme olasılığı açısından değerlendiriliyor. Yüksek Mahkeme’nin Cuma günü açıkladığı karar, davalı kurban ailelerinin talep ettiği tazminat miktarının yüzde 30’u yerine yüzde 10’unun ödenebileceği anlamına geliyor.

“Hayatta kalma olasılıkları ellerinden alındı“

Kararında Hollanda askerlerinin bu kişileri kurtarmasının mümkün olmadığına hükmeden Yüksek Mahkeme, “Ancak bu kişileri Bosnalı Sırplara teslim etmek yerine  bölgede kalmalarına izin verebilirlerdi. Onları teslim etmek suretiyle, öldürülme ya da kötü muamele olasılığına rağmen bilerek ve kanun dışı bir şekilde Bosnalı Sırplara teslim ettiler. Bu kişilerin Bosnalı Sırpların eline geçmeme olasılığını ellerinden aldılar” ifadelerine yer verdi.

2017’deki mahkeme kararı Hollanda Yüksek Mahkemesi Başsavcılığı tarafından 2019 Şubat ayında temyiz edilmiş, Başsavcı mahkemenin kararı alırken Hollanda askerlerinin hafif silahlı olduğunun göz ardı edildiğine dikkat çekmişti. Ancak Yüksek Mahkeme, kendi savcılığının 2017’deki kararın mantıksız olduğu ve devlete sorumluluk yüklenemeyeceği yönündeki görüşünü dikkate almamış oldu.

Emsal teşkil edebilir

Srebrenitsa Anneleri olarak bilinen kurban yakınlarının açtığı davadan çıkan sonuç, uluslararası barış misyonlarına asker gönderen devletlerin taşıdığı sorumluluk açısından emsal teşkil edebilecek. Böylece BM misyonlarına asker gönderen devletler, sivilleri koruyamamaları durumunda sorumlu tutulabilecek. 

Savaş sırasında yaklaşık 5 bin Srebrenitsa sakini, Bosnalı Sırp komutan Ratko Mladiç komutasındaki birliklerden kaçarak BM’ye bağlı görev yapan ve Hollandalı askerlerin bulunduğu üsse sığınmıştı. Mladiç, BM Eski Yugoslavya Savaş Suçları Mahkemesinde toplam 8 bin Boşnak’ın katledildiği soykırımı organize etmekten suçlu bulunmuştu.

© Bild:virgül.at