Scheibbs Katliamları | Komşularının Katledilmesini Seyreden Avusturyalılar

| Cornelia Grobner / Die Presse

Savaşın son günlerinde, aralarında yerel halktan kişilerin de bulunduğu bir grup erkek, Scheibbs bölgesinde çoğu Macaristanlı Yahudi ailelerden yaklaşık 200 kişiyi katletti. Viyanalı bir tarihçi, dava dosyalarından yola çıkarak olayı yeniden inceledi ve faillerin güdülerini araştırdı.

Tam 80 yıl önce, bir pazar sabahı, Aşağı Avusturya’nın Göstling an der Ybbs kasabasında (Scheibbs bölgesi), bir grup erkek ve genç bir araya geldi. Buradaki çalışma kampında 76 Macar Yahudi’yi – çoğunluğu kadın ve çocuk – barakalara kilitlediler ve onları acımasızca katlettiler. Panzerfaust (tank savar), el bombaları ve makineli tüfeklerle.

O sırada çıkan seslerden uyanan ve Müttefiklerin kasabaya ulaştığından korkan halk evlerinden dışarı çıktı ve olup biteni izledi. Viyana Üniversitesi’nden tarihçi Johannes Glack, bu olayın muhtemelen “morbid bir hayranlık” uyandırdığını söylüyor. Zira: “Daha sonraki tanıklıklarda bu suça karşı büyük bir tiksinti olduğu zaten görülüyor.”

Zamanla halkın belleğinde bu cinayetlerin sorumlusunun kimliği değişti: Suçun, tanınmayan bir SS birimi tarafından işlendiği yönünde bir anlatı hâkim oldu. Glack bu konuda şöyle diyor: “Görünüp kaybolan hayaletvari birliklere dair bu tür anlatılar, elbette insanın kendi suçluluğuyla yüzleşmemesini mümkün kılıyor.”

Tarihçi Glack, mahkeme belgelerine dayanarak olayları yeniden inşa etti ve yerel halktan kişilerin de suça karıştığını belgelendirdi. “Sadece iki gün sonra, 15 Nisan’da, bu fail ağı tarafından Randegg’de ikinci bir katliam gerçekleştirildi. Göstling’de altı ila on kişi katılmıştı, Randegg’de ise yaklaşık 100 Yahudi zorla çalıştırılan insan öldürüldü, burada faillerin sayısı 15’ti.”

Savaş sonrası tanık ifadeleri yetersiz kaldığı için mahkûmiyetler gerçekleşmedi; fakat Glack, faillerin suçluluğunun yeterince kanıtlandığını belirtiyor. Failler arasında: çevre bölgelerden Hitler Gençliği (HJ) liderleri, yerel Hitler Gençliği üyeleri ve Scheibbs Güvenlik Servisi (SD) mensupları bulunuyordu.

Yerel Destekçiler
Yerel yönetim yetkilileri de bu suça dâhil olmuştu: Bir NSDAP mahalle grup lideri, kurbanların cinayet mahalline taşınması için at arabaları ve cesetlerin yakılması için saman sağlamıştı.

8 Mayıs’ta Wehrmacht tamamen teslim olana kadar, Scheibbs’li fail grubu bölgedeki başka yerlerde de cinayetler işledi; örneğin Gresten ve Lunz am See’de. Toplamda yaklaşık 200 insan öldürüldü.

Savaş sonrası jandarma kapsamlı bir soruşturma başlattı. Bu son dönem suçlarının “fikir babası” olduğu düşünülen HJ lideri Josef Kernstock (1920, St. Pölten doğumlu) o sırada yeraltına çekilmişti.

1948’de bir dava açıldı. Yirmiden fazla kişi sanık olarak yargılandı, aralarında reşit olmayanlar da vardı. Sonuçta yalnızca bir kişi mahkûm oldu: HJ lideri Ernst Burian (1919 doğumlu, Gänserndorf’ta büyümüş) ömür boyu hapis cezası aldı – fakat 1954’te serbest bırakıldı.

1961’de, kaçak bir failin (Josef Kripsch, 1912 Viyana doğumlu) yakalanmasıyla dava yeniden gündeme geldi ve jüri önüne çıktı. Savcılığın tüm çabalarına rağmen, sanık beraat etti.

Köylüler Sadece İzledi

Geriye şu soru kaldı: Neden?

Glack’a göre: “Ana failler fanatik Nasyonal Sosyalistlerdi. Gözlerinde bu cinayetlerle NS rejiminin devamını sağladıklarını düşünüyorlardı. Eylemlerini, tehdit altında gördükleri halk topluluğu için verilen bir savunma mücadelesine katkı olarak algıladılar.”

Bu düşünce, mahkemedeki savunma stratejilerine de yansıdı: “Scheibbs’ten yüzlerce Hitler genciyle savaşın seyrini değiştirebileceklerini düşünüyorlardı.”

Glack, bir diğer motivasyonun da askerî erkeklik kavramı olduğuna dikkat çekiyor: “Burada teslim olmamak, onurlu olarak görülen bir mücadeleyi sürdürmek için son bir fırsat vardı.”

Savaşın son haftalarında, kırsal bölgelerde şiddet ortamları açılmıştı.

Peki ya köylüler?

“Hiçbir noktada bu olup biteni durdurma girişiminde bulunulduğuna dair bir iz bulamadım.”

Tarihçi, savaşın sonlarında Avusturya’da yüzlerce suç işlendiğini tahmin ediyor. Ölüm yürüyüşlerinin dışında, yalnızca birkaç olay (Rechnitz, Hofamt Priel, Präbichl) sınırlı biçimde işlendi.

Scheibbs bölgesindeki suçlara dair yaptığı araştırmalar kapsamında – hakkında geçtiğimiz perşembe Viyana’da Simon Wiesenthal Konferansı’nda konuştu – Glack, kurbanların yakınlarını da bulmaya çalıştı. Ancak sonuç alamadı. | © DerVirgül