Duygusal körlük, sağırlık | “Aleksitimi”

Çağımızın en yaygın psikolojik sorunlarından biri olan aleksitimi, Türkçede duygusal sağırlık anlamına gelmektedir. Bireyin hem kendi, hem de çevresindekilerin duygularını anlayamama, bu duygudan yoksun olması şeklinde tanımlanan aleksitimi, bireylerde duygusal bir boşluğa neden olmaktadır. Örneğin eşlerden birinin diğerini anlamadığı düşünülmesi halinde aleksitimi sorunu hakkında detaylı bilgi edinilmesi ve başa çıkma yöntemlerinin öğrenilmesi gerekmektedir.

Aleksitimi Nedir?

Bireyin duygularını anlayamaması, tanımlayamaması, açıklama konusunda yetersiz kalması şeklinde bir psikolojik sorun olan aleksitimi, günümüzde sıklıkla görülen sorunlardan biridir. Aleksitimi tanısı koyulan bir bireyde öfke, acı, mutluluk, özlem gibi insanın temel duyguları görülememekte ve hatta duyguların tanımlaması dahi yaptığı görülememektedir.

Aleksitimi Nedenleri

Duygusal körlük, sağırlık gibi ifadelerle de anlatılmaya çalışılan aleksitimi, pek çok nedenle ortaya çıkabilmektedir. Genel olarak nesilden nesile aktarılan bu sorun, çocukların gelişim çağında ailesinden yeteri kadar ilgi ve sevgi görmemesinden, yine bu dönemde aile içerisinde iletişimsizlik, yetersiz sosyalleşme gibi durumlar nedeniyle ortaya çıkabilmektedir.

Bunun ile beraber bireyin beyninde duyguları tanımlamak ve şekillendirmekle görevli olan kısmın gerektiği şekilde çalışmaması, dışlanma ve eğitimsizlik gibi durumlar da, aleksitimi nedenleri arasında yer almaktadır.

Bireyin yetişkinlik döneminde aleksitimik davranışlar sergilemesi halinde mutlaka yakınları tarafından bir uzmana götürülmesi ve tedavi altına alınması gerekmektedir. Aksi takdirde ciddi problemler bu hastalığın beraberinde gelebilmektedir.

Aleksitimi Teşhisi Nasıl Konulur?

Bir bireye aleksitimi teşhisi koyulabilmesi için bazı önemli semptomların birkaçının o kişide görülmesi gerekmektedir.

Örneğin bireyin gerek kendi duygularını, gerekse karşısındakinin duygularını anlama konusunda yetersiz kalması, duygularını aktaramamasından kaynaklanan psikosomatik belirtiler, fiziksel olarak bayılma, mide bulantıları, çeşitli vücut ağrıları, mide ve bağırsak ağrıları, ırrtabl bağırsak sendromu, taşikardi, kalp atışlarındaki hızlanma ve bunun gibi pek çok durum, aleksitimi belirtileri olarak ifade edilmektedir.

Aleksitimi sorunu ile karşı karşıya olan bireylerde genellikle yaşanılan gerilim neticesinde kanda mevcut olan stres hormonları birden yükselme göstermektedir.

Bu durum da, bireyde uzun süre devam eden kronik vücut ağrılarına, baş ağrısına ve yüksek kan basıncı gibi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir.

Aleksitimi Tedavisi Nasıl Gerçekleşir?

Aleksitimi tedavisi, oldukça güç olan tedavilerden biridir. Genellikle psikologlar tarafından yürütülen bu tedavilerde, çeşitli psikoterapi yöntemleri uygulanmaktadır.

Bireyin bu gibi psikolojik sorununun üstesinden gelebilmesi i.in en etkili tedavi yöntemi psikoterapi olmaktadır.

Aleksitimi gibi sorunlarda uygulanan terapi yöntemleri ise çoğu zaman duygusal ve bilişsel psikoterapi yöntemleridir.

Bu gibi tedavi yöntemlerinde genellikle birey için olumlu sonuçlar alınırken, bu durum psikoterapi yöntemlerini etkili kılmaktadır.

Aleksitimi gibi problemlerle hastalar katılmış oldukları psikoterapilerde durumunun farkına varmakta ve duyguların varlığını yavaş yavaş anlamaya başlamaktadır.

Psikosomatik semptomların farkına varan hastalar belirli bir zaman sonrasında olaylar karşısında hissetmiş olduğu duygularının farkına varabilmekte ve duyguları yeniden öğrenebilmektedir.

Çok nadir olmakla beraber bazı ağır hastalarda psikiyatristler tarafından eş zamanlı olarak ilaç tedavileri de uygulanabilmektedir. / Uzman Psikolog Mehmet Cem Yiğit