Nihai çözüm aşı mı?

Son dönemde özellikle Avrupa’da Covid-19 aşılama oranlarının artmasına rağmen vaka sayısındaki yükselme dikkat çekiyor.

Almanya’da Covid-19 vaka sayıları, pandeminin ilk günlerinden bu yana en yüksek seviyelerine ulaştı. Hollanda ve Avusturya, durumu kontrol etmek için kısmi kısıtlamalar getiriyor. Bu noktada tüm dünyadaki Covid vakalarının yarısından fazlasının Avrupa’da olduğu belirtiliyor.

Peki yüksek aşılamanın olduğu Avrupa’da vaka sayısı neden dramatik bir şekilde artıyor?

Uzmanlar, bu artışı besleyen farklı faktörlere işaret ediyor.

​​İsviçre’deki EPFL’de dijital epidemiyolog Marcel Salathe, bunu “Soğuk mevsim ve aşılama oranının hala düşük” olmasına bağlıyor.

Hindistan’da ortaya çıkan Covid-19’dan daha bulaşıcı delta varyantının yayılmaya devam etmesi bu artışın gerekçelerinden biri olarak gösteriliyor. Ayrıca insanların sosyal mesafe kurallarını ihlal etmeye ve maske kullanımından uzaklaşmaya başladığına dikkat çekiliyor.

“Aşı, nihai çözüm değil”

İngiliz epidemiyolog Tim Spector, Kraliyet Tıp Derneği’ne verdiği brifingde, “İngiltere’den daha yüksek aşılama oranlarına sahip ülkelerde bile tek başına aşıların bunun için bir tür nihai çözüm olmadığını” söyledi.

King’s College London’da ZOE Covid araştırmasını yürüten Spector, “geçen yıl abartılı olduğu düşünülen bazı kurallarda gevşemenin” vaka sayısını arttırdığını kaydetti. Ancak yine de aşı oranının daha yüksek olduğu yerlerde virüsün bulaşma oranı yüksek olsa bile hastalık ve ölüm oranı aşısızlara göre daha az. Salathe, “En iyi performans gösteren ülkeler, yüksek aşı kapsamına ve etkili önlemlere sahip ülkeler. En kötü ülkeler ikisine de sahip olmayanlar” dedi.

Avusturya Şansölyesi Alexander Schallenberg, ülkesinin yeni karantinaya alınacağını duyururken, vaka artışında aşısız insanların önemine dikkat çekti.

ABD’de yayınlanan Technology Review dergisindeki yazıda, “aşılama oranları yüksek ve vakaların baskısı nispeten düşük olsa bile, özellikle aşıların zamanla etkinliğini yitirmesi göz önüne alındığında, uzun vadeli koruma için yeterli olmayabilir.” deniliyor. Southampton Üniversitesi’nde küresel sağlık alanında kıdemli araştırma görevlisi Michael Head, “Birleşik Krallık çoğu ülkeden daha erken bir aşı programı başlattı ve bu nedenle bağışıklığın azalmasının etkisini daha erken yaşadı” diyor.

“Maske ve hijyen kurallarına uymak hayati öneme sahip”

Eruronews’in haberine göre, Sağlık alanında yayın yapan Healthline’da yayınlanan yazıda, Covid-19 vakalarının artmasının ardındaki etkenler anlatılıyor. Tennessee’deki Vanderbilt Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalık uzmanı Dr. William Schaffner, “Gardımızı indiremeyiz, yoksa virüs aşılanmamış kişileri bulup enfekte etmeye ve onları hastaneye göndermeye devam edecek” dedi.

The Century Foundation kıdemli üyesi Dr. Jamila Taylor, “Aşı olmak, maskelerinizi takmak, iyi hijyen uygulamak ve kendinizi ve çevrenizdekileri korumak için elinizden gelen her şeyi yapmak hala inanılmaz derecede önemli” diye konuştu.

“Grip gibi nasıl başa çıkılacağını öğrenmeliyiz”

Covid-19’un ekonomik, zihinsel ve fiziksel sağlık üzerindeki etkileri milyonlarca insanın hayatını değiştirdi. “Covid-19 virüsünün tamamen ortadan kaldırıldığını hayal etmek bile zor” diyen Taylor, “Virüsün kendisi ortadan kaldırılsa bile, etkileri uzun vadede kesinlikle görülecek.” ifadelerini kullandı.

Schaffner, “Covid virüsü yok olmayacak. Grip gibi nasıl başa çıkacağımızı öğrenmemiz gerekecek. Covid aşısının periyodik takviye dozlarına ihtiyacımız olabilir, ancak bu aralık henüz belirlenmedi.” şeklinde konuştu.

Soğuk havanın etkisi

Uzmanlar Healthline’a, daha soğuk havalar geri döndüğünde Covid-19 vakalarının artacağından endişe duyduğunu aktardı. Örneğin ABD’nin güneye göre soğuk kuzey eyaletlerinde vaka sayısı daha fazla olduğuna dikkat çekiliyor.

Schaffner, “En yüksek vaka artışları, havaların soğuduğu kuzey eyaletlerinde meydana geldi. Soğuk hava insanları iç mekanlara yöneltti ve temasın artmasına neden oldu. Bu bir faktör olsa da, tek faktör olmadığına eminim.” dedi.

Kısıtlamaların kaldırılması

Covid-19 vakalarındaki artışın nedenleri arasında maske kullanımındaki düşüş ve destekleyici aşıların yavaş alımı yer alıyor. Diğer tedbirlerin gevşetilmesi de buna katkı sağlıyor.

Örneğin İngiltere’de insanlar normal hayatını yaşamaya başlayınca ve öğrenciler çok az koruyucu önlemle okullara ve kolejlere döndükçe, virüs daha hızlı yayıldı. Ülkedeki en yüksek enfeksiyon oranları aşılanmamış ortaokul öğrencileri arasında görülüyor.

Guardian’da yayınlanan London School of Hygiene & Tropical Medicine tarafından gerçekleştirilen haftalık CoMix anketine göre, özellikle İngiltere’de maske kullanımı yazdan bu yana önemli ölçüde düştü. Bunun da virüsün insnalar arasında yayılma kabiliyetini arttırdığı belirtiliyor. Ayrıca insanların işe ve diğer faaliyetlere döndükçe daha fazla bulaşmanın da kaçınılmaz olduğu ifade ediliyor.

Yeni varyantlar

Yeni varyantlar Covid vakalarında büyük artışlara neden oldu. Alpha varyantı geçen kış artan vakalarda kilit bir rol oynarken, Delta varyantı ilkbaharda artışlara yol açtı. Yakın dönemde AY.4.2 olarak belirlenen bir Delta varyantı İngiltere’de tespit edildi. Son olarak Güney Afrika’da ortaya çıkan Omicron varyantı dünya genelinde endişenin artmasına neden oldu. | © DerVirgül