‘Yüzyılın kurtarışıyla’ Pele’ye gol izni vermeyen efsanevi İngiliz kaleci

Ancak efsanevi kalecinin kariyerini tanımlayan an, dört yıl sonra Meksika’daki turnuvada geldi ve Banks hep bu kurtarışıyla hatırlandı.

7 Haziran 1970’te Guadalajara’da yaptığı kurtarış, çoğu kişi tarafından “futbol tarihinin en iyisi” olarak tanımlanıyor.

Turnuvanın en iyi iki takımı olarak görülen İngiltere ve Brezilya grup maçında karşı karşıya gelmişti.

Brezilya, Jairzinho’nun ikinci yarıdaki golüyle kazanmıştı ama maçın hafızalara kazınan anı ilk yarıda yaşandı.

Brezilya kaptanı Carlos Alberto’nun pası, Jairzinho’yu sağ kanatta boşa çıkarttı ve yaptığı ortaya Tommy Wright’ın üzerinden yükselen Pele kafayı vurdu.

Pele daha sonra, kafayı vurur vurmaz “gol” diye bağırdığını kabul etti, ancak Banks müthiş bir refleksle sağ eliyle topu çıkartmıştı.

Brezilyalı yıldız inanamamıştı. İngiltere’nin kaptanı Bobby Moore olanlara şaşkın halde ellerini havaya kaldırmış ve sonra Banks’i alkışlamıştı.

BBC’nin efsanevi maç spikeri David Coleman sadece “Ne kurtarış ama. Gordon Banks. Topu ağlardan çıkarttı” diyebilmişti.

Banks ise o alçakgönüllü tavrıyla, kurtarışın “şansa” olduğunu söylemişti. Ancak, Dünya Kupası’nı alan kadroda oluşu ve 4 yıl sonraki kurtarışıyla futbol tarihindeki yerini aldı.

‘Beni bu kurtarışla hatırlayacaklar’ demişti

Banks “Beni Dünya Kupasını alışımla hatırlamayacaklar. Bu kurtarışla hatırlayacaklar” demişti.

Sheffield kentinde doğan Banks, kariyerine Üçüncü Lig’deki Chesterfield’de başlamış ve sadece 23 maçta gösterdiği performansla dikkat çekip, 1959’da 7 bin sterline Leicester City’ye imza atmıştı.

Banks, burada şöhretini büyüttü ve 1963’te, Leicester City’nin Liverpool’u Hillsborough’da 1-0 yendiği Federasyon Kupası yarı final maçında en iyi performanslarından birini sergiledi. Ancak Wembley’de Manchester United’a 3-1 kaybettikleri final, Banks için bir hayalkırıklığı oldu.

Aynı zamanda, Milli Takım Teknik Direktörü Alf Ramsey’nin dikkatini çekmeye başladı ve 73 kez giydiği milli takım formasını ilk olarak Wembley’de Nisan 1963’te İskoçya’ya 2-1 kaybedilen maçta aldı.

Banks, 1966 Dünya Kupası geldiğinde, kaledeki tartışmasız birinci tercihti.

Turnuvayı hatasız oynadı ve İngiltere Jules Rimet Kupası’nı kaldırdığında, çoğu kişinin gözünde dünyanın en iyi kalecisiydi.

1966-1971 arası 6 yıl üst üste FIFA’nın Yılın Kalecisi ödülünü aldı.

Ancak kulüp düzeyinde işleri pek iyi gitmedi. 1966-67 yıllarında, genç yetenek Peter Shilton’un baskısı altındaydı.

Leicester City sonunda Shilton’ı tercih etti ve hala çok şey verebilecek Banks dışarıda kaldı.

Liverpool’un efsanevi menajeri Bill Shankly, Banks’in büyük hayranıydı ve transfer etmek istiyordu.

Dünya Kupası’ndaki takım arkadaşı Roger Hunt, Banks’e “Kimseye imza atma. Shankly seni alacak” demişti.

Anfield’e gitmek istiyordu, ancak transfer teklifi hiç gelmedi.

İngiltere’nin bir numarası

Banks ile ilgilenen başkaları da vardı ama kulüplerin kalecilere çok da fazla para ödemek istemediği bir dönemdi. 50 bin sterlinlik transfer ücreti birçok kulübe fazla gelmişti.

Sonunda diğer seçeneklere göre pek de çekici görünmeyen Stoke City’ye transfer oldu.

Milli Takım’ın hocası Ramsey’nin ise hiç şüphesi yoktu. Ona göre Banks hala İngiltere’nin en iyi kalecisiydi.

1970’te Meksika’daki Dünya Kupası’nda yaptığı müthiş kurtarışıyla yine dikkatleri üzerine toplamıştı.

Ancak Leon’da Batı Almanya’yla oynanacak çeyrek finalden bir gün önce Meksikalılar’ın “Montezuma’nın İntikamı” adını verdiği, ateş ve karın ağrısı yapan mikrobu kaptı.

Banks ilk testleri geçti ama hastalık daha sonra şiddetini artırınca, Ramsey’nin son dakikada formayı Chelsea’nin kalecisi Peter Bonetti’ye vermekten başka şansı yoktu.

İngiltere, Bonetti’nin sergilediği kendinden emin olmayan, gergin performansıyla 2-0 öne geçtiği maçı 3-2 kaybederken, Banks otel odasında yatıyordu.

Banks’in maçtan hemen önce birden hastalanması, komplo teorilerini de beraberinde getirdi. Bu teoriye göre, Ramsey’nin 1966 Dünya Kupası’nda Arjantin için söylediği sözler, Meksikalıları da kızdırmıştı ve bu nedenle Banks kasten zehirlenmişti.

Bu söylentiye hiçbir kanıt gösterilemedi ve Banks’in kendisi de reddetmişti.

Bu hayalkırıklığına karşın, Banks 1972’deki Federasyon Kupası finalinde Chelsea’yi 2-1 yenerek ilk büyük kupasını alan Stoke City’nin kaleciliğini yaparak, bir kişisel zafer daha kazandı.

Banks, yarı finalde Dünya Kupası’ndan takım arkadaşı Geoff Hurst’ün uzatma dakikalarındaki penaltı vuruşunu kurtararak, West Ham United’ın aşılmasında büyük rol oynamıştı.

Banks’in İngiltere formasını giydiği son maç da, ilk maçını oynadığı İskoçya karşısında oldu. Mayıs 1972’deki karşılaşmayı İngiltere 1-0 kazandı.

Kazayla erken biten kariyer

Büyük kalecinin kariyeri aynı yıl 22 Ekim’de, küçük bir sakatlığın tedavisinden dönerken yaptığı trafik kazası sonucu sağ gözündeki görme yeteneğinin büyük ölçüde azalmasıyla trajik bir şekilde, erken sona erdi.

Banks bir önceki gün Liverpool’da maç yapmıştı ve 34. doğumgününe iki ay vardı. Ayrıca, Futbol Yazarları Birliği’nin Yılın Futbolcusu ödülünü almıştı.

Takip eden yaz aylarında futbolu bıraktığını açıkladı.

Nisan 1977’de, Kuzey Amerika Futbol Ligi’nde yer alan Fort Lauderdale Strikers takımıyla futbola geri döndü. Oynadıkları ligde şampiyon oldular ve Banks “Yılın Kalecisi” seçildi.

Kariyeri sona ererken, İrlanda Ligi’nde bir kez de St Patrick Athletic takımının formasını giydi.

Banks, Port Vale ve Telford United’da teknik direktörlük de yaptı, ancak Aralık 1980’de görevden alınmasıyla menajerlik kariyerine son verdi.

Banks hep o müthiş kurtarışıyla, futbolun en büyük isimlerinden biri olarak hatırlanacak.