Ekonomik kriz mi, bunalım mı, hiçbiri mi?..

Evrensel yazarı Mustafa Yalçıner: “Durgunluk ve TÜİK yüzde 8.4 dese de işsizlik oranı artışı kapıdaki tehlike! Zaten başlamış olan işten atmalar kitlesel hâl alabilir. Dikkat! İşsizlik düşük ücrete benzemez ve sonuçları tahmin edilemez!”

Hükümet “ekonomide en kötü günler geride kaldı” dese de uzmanlar Türkiye’nin en kötüsüne girdiği yönünde hemfikir. Stagflasyonun başladığını belirten uzmanlara göre yüksek enflasyon ve durgunlukla beraber işsizlik artacak. Evrensel yazarı Mustafa Yalçıner’e göre işsizlik kitlesel bir hâl alabilir ve bu durum düşük ücrete benzemeyecek. Yalçıner, “Sonuçları tahmin edilemez” diye uyardı.

Mustafa Yalçıner, “Durgunluk ve TÜİK yüzde 8.4 dese de işsizlik oranı artışı kapıdaki tehlike! Zaten başlamış olan işten atmalar kitlesel hâl alabilir. Dikkat! İşsizlik düşük ücrete benzemez ve sonuçları tahmin edilemez!” dedi.

Yalçıner’in yazısı şöyle:

“IMF’nin temmuzdaki tahmini 2024’te ekonominin yüzde 3.6 büyüyeceği yolunda. Ekonomi geçen yılın son çeyreğinde yüzde 4 büyümüştü. Bu yılın ilk çeyreğinde ise yüzde 5.7 büyüdü.

Büyümenin asıl dinamik unsuru olan sanayi üretimi, kasım 2022’de yüzde 1.8, geçen yıl şubat ve nisan’da yüzde 8.8 ve yüzde 1.2 azalmasının dışında diğer aylarda yıllık olarak sürekli artışta. Geçen yıl temmuzda yüzde 7.4, ağustosta yüzde 3.1, eylülde yüzde 4 artan sanayi üretimi bu yıl oca’ta yüzde 1.1, şubatta yüzde 11.5, martta yüzde 4.3 arttı.

Dolayısıyla şimdiye kadar ekonomik krizden söz edenlerin kuru sıkı attığı kesin.

Ancak!…

‘İŞSİZLİK ORANI ARTIŞI KAPIDAKİ TEHLİKE’

Geçen yılın da aynı aylarında azalsa bile, sanayi üretiminin bu yıl nisanda yüzde 0.7, mayıs’taysa yüzde 0.1 azaldığı da bir gerçek.

Üstelik 2023’te konut satışları, bir önceki yıla göre yarı yarıya azaldı. 2024’ün ilk altı ayındaki satışlar ise, 2023’tekinin ¼’ü kadar. Ve 2024 nisan ve mayısında inşaat maliyetleri yüzde 72 arttı. Üretim koşulları zorlaşırken satışlar azalıyor.

Düşüş dış ticarette de yaşanıyor; düşüşünün bir etkeni yüksek faiz ve “sıkı para politikası” olan ihracat mayıs dışında diğer aylarda düştü, önemli ölçüde sanayi üretiminin girdisini sağlayan ithalattaki azalma eğilimi ise genel. İhracat birim değer endeksi de sürekli düşüyor. 2024 haziranında ihracat önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8.3 azaldı, ithalattaki azalma da yüzde 4.4.

Bunlar, bir ekonomik krize gidişin gerçek belirtileri. Sürecek mi geçici mi, göreceğiz; ancak yüksek faiz ve sıkı para politikası sanayi üretimi düşüşünü de pekiştirici etkide bulunuyor. Durgunluk ve TÜİK yüzde 8.4 dese de işsizlik oranı artışı kapıdaki tehlike! Zaten başlamış olan işten atmalar kitlesel hâl alabilir. Dikkat!

İşsizlik düşük ücrete benzemez ve sonuçları tahmin edilemez!”