Enflasyon 1998’den beri en yüksek düzeyde: Yüzde 73,5
Mayıs ayında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre yıllık enflasyon yüzde 73,5 oldu. Bu son 24 yılın en yüksek enflasyon oran olarak kayıtlara geçti. Nisan ayında yıllık enflasyon yüzde 69,97’ydi.
TÜİK, aylık enflasyonun ise yüzde 2,98 olduğunu açıkladı.
Reuters haber ajansının anketine katılan ekonomistlerin aylık enflasyon beklentisi ise yüzde 4,8’di.
Yıllık enflasyonda en fazla artış yüzde 107,62 ile ulaştırmada oldu.
Daha sonra en fazla yükseliş kaydeden kalemler sırasıyla yüzde 91,63 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 82,08 ile ev eşyası.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Enflasyon düşüş eğilimine girmiştir” dedi.
Enflasyon Araştırma Grubu’na (ENAG) göre ise Mayıs ayında yıllık enflasyon yüzde 160.
Tüketici ve üretici enflasyonu arasındaki farkta rekor
Tüketici enflasyonu 1998 yılından beri kaydedilen en yüksek veri olurken, üretici enflasyonu da 1995’ten bu yana en yüksek seviyesini gördü.
Üretici enflasyonu yüzde 132,16 olarak kaydedildi.
Bu verilerin ardından yıllık tüketici enflasyonu ile üretici enflasyonu arasındaki makas 58,7 puan ile rekor seviyeye yükseldi.
Merkez Bankası’nın politika faizi ile yıllık tüketici enflasyonu arasındaki fark da 59,5 puan ile yeni rekora ulaştı.
Üretici fiyatlarına bakıldığında yıllık en yüksek artış elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirmede görüldü.
Bu grupta yüzde 360,30 artış yaşanırken ham petrol ve doğal gaz yüzde 250,13, kok ve rafine petrol ürünleri yüzde 246,09 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
20 ekonomide en yüksek enflasyon Türkiye’de
Bloomberg HT’nin haberine göre Türkiye dünyanın en büyük 20 ekonomisinde açık ara en yüksek enflasyona sahip ülke oldu.
Türkiye’nin ardından ikinci sırada yüzde 51,27 ile uzun süre ekonomik kriz ile mücadele eden Arjantin geldi.
Bloomberg HT Araştırma Birimi’nin düzenlediği enflasyon anketine göre 21 kurumun medyan beklentisi Mayıs ayında tüketici enflasyonunun aylık yüzde 4,6 yıllık yüzde 76,2 seviyesinde artacağı yönündeydi.
Enflasyon açısından öncü göstergeler olarak kabul edilen Türk-İş Ankara gıda enflasyonu ve İTO (İstanbul Ticaret Odası) İstanbul perakende fiyatlar endeksi Mayıs ayında enflasyonda yükselişin sürdüğüne işaret etmişti.
Türk-İş gıda enflasyonu yıllık bazda Mayıs’ta yüzde 107 olarak kaydedildi.
İstanbul’da ise perakende fiyatlar Mayıs ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 87,35 artış kaydetti.
İTO verilerine göre bu 1998’den bu yana görülen en yüksek artış oldu.
TÜİK’in madde sepeti açıklamayı bırakmasına tepki
TÜİK Mayıs ayı enflasyon verileri içinde madde sepetine yer vermedi.
TÜİK 26 Mayıs tarihinde konuyla ilgili bir açıklama yapmıştı. Açıklamada şu ifadeler kullanılmıştı:
“TÜFE kapsamında yayımlanmakta olan ayrıntılı tabloların sunum şekli ve içeriği konusunda kamuoyunda gündeme gelen yapıcı eleştiriler de dikkate alınarak piyasadaki fiyat hareketlerinin kullanıcılar tarafından daha doğru okunması ve takip edilmesine imkan verecek bazı düzenlemeler yapılacaktır.
“Bu amaçla Eurostat’ın TÜFE verileri konusundaki dağıtım politikası ve şeffaflık kriterleri de değerlendirilerek ilerleyen süreçte TÜFE kapsamında yayımlanmakta olan ve Eurostat tarafından talep edilmeyen tabloların kaldırılarak aynı şekilde talep edilen yeni tabloların da eklenmesine karar verilmiştir.”
Bu sebeple bundan sonra tek tek hangi ürünlerin fiyatlarının arttığını görmek mümkün olmayacak.
Örneğin Mayıs ayında taze meyvelerin fiyatı aylık olarak yüzde 12,52 yükseldi ancak hangi meyvelerin fiyatının ne kadar arttığını tespit etmek mümkün olmayacak.
TÜİK’i eleştiren ekonomi yazarı Alaattin Aktaş , “2003’ten beri yapılan açıklamadan vazgeçmek şimdi mi aklınıza geldi. Hem de aylık oran mucizevi bir düzeye inerken” diyerek aylık enflasyonun beklenenden düşük gelmesine atıfta bulundu ve ironi yaptı.
Twitter’da başka ekonomi yazarları da aylık enflasyonun düşük geldiği yorumunda bulunarak TÜİK’e tepki gösterdi.
Kira artışı ve emekli maaşlarındaki zam oranı belirleniyor
Enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla birlikte Haziran ayı kira artış oranı belli oldu.
TÜİK’in açıkladığı verilere göre kira fiyatlarındaki artışta 12 aylık ortalama TÜFE belirleyici oluyor.
Buna göre Haziran ayında yeni kira sözleşmesi yapacak kişiler için zam oranı yüzde 39,33 oldu.
Ayrıca milyonlarca emeklinin beklediği zam oranları da netleşmeye başladı.
TÜİK verilerine göre emeklinin 5 aylık enflasyon farkı yüzde 35,64 oldu.
Önümüzdeki ay enflasyon hiç artmamış bile olsa emeklinin alacağı zam yüzde 35,64 olacak./BBC Türkçe