Türkiye Avusturya’nın İzmir Fahri Konsolosu ile birlikte dokuz fahri konsolosun görevine son verdi

Dışişleri Bakanlığı aralarında İngiltere, İsveç ve Belçika’nın da bulunduğu 9 ülkenin Türkiye’deki fahri konsolosunun görevlerine ani bir kararla son verdi. 2025 yılına kadar görev süresi bulunan fahri konsolosların görevden alınmasının gerekçesi açıklanmadı. İsveç’in Antalya Fahri Konsolosu Nil Sağır, kararı değerlendirirken ülkedeki “siyasi ortama” işaret eden bir açıklama yaptı.

Fahri konsolosların görevine son verilmesi Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğü’nün 12 Ekim 2021 tarihli kararıyla gerçekleşti. Bakanlık, konsolosların kimlik kartlarını da geçersiz kaldı. DW Türkçe’nin ulaştığı yazıya göre, görevine son verilen isimler şöyle:

İsveç’in Antalya Fahri Konsolosu Nil Sağır, İngiltere’nin Bodrum Fahri Konsolosu Neşe Çoşkunsu, Belçika’nın İzmir Fahri Konsolosu Nezih Öztüre, Avusturya’nın İzmir Fahri Konsolosu Mustafa Ülkü Caner, Romanya’nın İskenderun Fahri Konsolosu Faruk Rende, Etiyopya’nın Konya Fahri Konsolosu Servet Mehmet Hekimoğlu, Dominika Milletler Topluluğu’nun İstanbul Fahri Konsolosu Emir Uyar, Belize’nin İstanbul Fahri Konsolosu Mustafa Çıkrıkçıoğlu, Litvanya’nın Nevşehir Fahri Konsolosu Yakup Dinler.

İsveç: Üzgünüz

İsveç’in İstanbul Başkonsolosluğu, Antalya’daki İsveç Fahri Konsolosu Nil Sağır’ın görevinden alınması üzerine vatandaşlarına yönelik bir açıklama yaptı.

Açıklamada, “Antalya’daki İsveç Fahri Konsolosluğu’nun şu an için konsolosluk hizmeti veremeyeceğini bildirmek zorunda kaldığımız için üzgünüz. Antalya’daki konsolosluk faaliyetlerimize geçici olarak devam edemememiz, İsveç’i uzun yıllar temsil eden ve görev süresini 2025’e uzattığımız mevcut fahri konsolos Nil Sağır’ın görev süresinin sona ermesini Türk makamlarının talep etmesinden kaynaklanmaktadır” denildi.

Nil Sağır: Gerekçe gösterilmedi

İsveç tarafından bu göreve 2008’de atanan ve 2025 yılına kadar süresi olan Antalya İsveç Fahri Konsolosu Nil Sağır de Türkiye tarafından görevinin sona erdirilmesi üzerine bir veda mektubu yayımladı. İsveç tarafından “Kutup Yıldızı Nişanı” da verilen Nil Sağır, İsveç Dışişleri Bakanlığı’nın görev süresini 2025 yılına kadar uzattığını, Türk yetkililerin de 2023 yılına kadar geçerli kimlik kartını yakın bir zamanda hazırladıklarını anımsattı.

Sağır, “Ancak Türk Dışişleri tarafından ani alınan ve herhangi bir gerekçi gösterilmeyen karar ile fahri konsolosluk görevime tek taraflı olarak son verilmiştir” dedi. İsveç Dışişleri’nin Türk tarafının aldığı bu kararın geri alınması için çaba gösterdiğini ifade eden Sağır, “Ancak her birinizin de bildiği gibi siyasi ve politik bu ortamda ne yazık ki olumlu bir sonuç çıkmamıştır” ifadesini kullandı.

Sağır, İsveç Fahri Konsolosu olmanın kendisi için onur olduğunu da belirterek “Bu onurlu görevden ayrılırken elbette şimdiye kadar savunduğum adalet, insan hakları, adil paylaşım ve pek çok konuda çalışmalarıma bir avukat olarak devam edeceğim. Adaletli ve insan haklarının korunduğu bir Türkiye ideali için hiçbir zaman susmadım bundan sonra da susmayacağım” dedi.

Fahri Konsolos nedir?

Deutsche Welle Türkçe’den Alican Uludağ’ın haberine göre, Bir ülkenin resmi temsilciliğinin bulunmadığı bir şehirde o ülkeye ilişkin konsolosluk işlemlerinin yerine getirilmesi ve ticari ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla fahri konsoloslar atanabiliyor. Fahri konsoloslar da vatandaşlarına yönelik konsolosluk hizmetleri verebiliyor, ülkeler arası ilişkilerin geliştirilmesine katkı sunabiliyor.

Türkiye’de büyükelçiliği bulunmayan bazı ülkeler sadece fahri konsolosluklar aracılığıyla temsil edilirken Türkiye’de büyükelçiliği bulunan bazı ülkeler ise resmi konsolosluklarının olmadığı ve ihtiyaç duyduğu illerde fahri konsoloslar atayabiliyor. Fahri konsoloslar, temsil edecekleri ülkenin hükümetleri (çoğunlukla Dışişleri Bakanlığı) tarafından atanıyor. Ancak atandıkları ülkenin hükümetinin de bu atamayı onaylamasının ardından resmen göreve başlayabiliyor. Fahri konsoloslar gönüllülük esasına göre atandıkları için çoğunlukla bu görevlerinden dolayı bir ücret almıyor.

Fahri konsolosların statüleri Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi’ne dayanıyor. Fahri konsoloslar, resmi görevlerinin yerine getirilmesi sırasındaki eylemleri nedeniyle yargı dokunulmazlığından yararlanabiliyor.

Türkiye’de görev yapan fahri konsoloslara Türk Dışişleri Bakanlığı tarafından tanıtım amaçlı bir kimlik kartı düzenleniyor. Fahri konsoloslar, araçlarında CC kodlu diplomatik plaka takabiliyor. Fahri konsolosluğun bulunduğu devlet, fahri konsolosluğa ait binaları korumak için gerekli tedbirleri almakla yükümlü, ancak fahri konsoloslukların bina dokunulmazlığı bulunmuyor.

Türkiye’de başka bir ülke adına fahri konsolosluk görevi yürüten Türk vatandaşlarına, istemeleri durumunda silah taşıma ruhsatı verilebiliyor. Fahri konsolosların, havaalanlarında VIP salonlarından yararlanma hakkı bulunmuyor, ancak Dışişleri Bakanlığı’nın özel izniyle temsil ettikleri ülkenin üst düzey görevlilerini karşılamak ve uğurlamak için VIP solanlarına girebiliyorlar.