“Camii Vaazlarında Avusturya’ya dair iyi söylem yok!”

Avusturya Entegrasyon Fonu [ÖIF] tarafından, Viyana’daki Cuma namazına ortalama 400 kişinin katıldığı en büyük camilerde Heiko Heinisch, Imet Mehmedi ve Zoltan Peter’e yaptırılan araştırma sonuçları yayınlandı.

Raporda, ilahiyat eğitimi almış gözlemciler, Cuma hutbelerine birkaç kez katıldılar ve temel ifadeleri değerlendirdiler dendi.

Tarihçi ve İslam dini uzmanı Heiko Heinisch, Avukat Imet Mehmedi ve göç araştırmacısı Zoltan Peter tarafından yapılan araştırmanın soncunda, Viyana camilerindeki verilen vaazlarda, “İncelenen camilerin hiçbirinde Avusturya toplumuyla duygusal bir bağ gözlemlenemedi ve Avusturya’ya herhangi bir atıfta bulunulmadı.” İfadesine yer verildi.

Bununla birlikte, araştırmacılar olumlu bir eğilim görüyorlar: Giderek daha fazla vaaz Almanca olarak veriliyor ve daha az milliyetçi içerik vaazlarda yer alıyor.

Viyana’daki en büyük ve en eski cami olan Floridsdorf’taki İslam Merkezi örnek olarak görülüyor. Bu camide vaazlar kozmopolit ve imam açıkça fanatizme karşı konuşuyor deniyor.

Çalışmanın 1. Bölümü, Ekim 2017’de – dönemin Dışişleri Bakanı ve ÖVP lideri Sebastian Kurz’un Ulusal Konsey seçimlerinden kısa bir süre önce bir basın toplantısında sunmasının ardından geniş bir tartışmaya yol açmıştı. Bu nedenle çalışmanın ikinci bölümünden, Entegrasyon Bakanı Susanne Raab’ın [ÖVP] çalışanları bu konuda hiçbir şey bilmiyorlardı dendi.
O zamanlar Avusturya İslami Cemaati [IGGÖ], Avusturya’daki Müslümanlara karşı “kirli bir kampanya” yürütüldüğü eleştirisinde bulunmuştu.

Birçok kurumda köktendinci eğilimler

Raporun devamında şunlar yer almakta:

İncelenen camilerden sadece ikisi, üyelerinin Avusturya toplumuna entegrasyonunu aktif olarak desteklemekte ve talep etmektedir. Öte yandan, incelenen camilerin üçte birinden fazlasında, inananların toplumla bütünleşmesine aktif olarak karşı çıkılmaktadır.

Özellikle Türk camilerinde bariz köktendinci eğilimler de görülmektedir. Türk camilerinde genellikle açık milliyetçilik vaaz ediliyor. Bu camilerden birinde İslami üstünlük savunuluyor, Avusturya çoğunluk toplumu ve değerleri prensip olarak reddediliyor, tıpkı diğer dünya görüşleri gibi.
Avusturya değerlerinin açık reddi

İncelenen camilerin sekizinde Müslümanları ve “herkes”i net bir şekilde ayıran bir dünya görüşü anlatılmaktadır. Altı camide de batı toplumunda kararlı bir değer kaybı var. Bu dünya görüşüne göre inanç, demokratik hukuk devletine tabi değildir; Aksine, Kuran açıkça devlet kurallarının ve kanunlarının üzerindedir.

Güçlü etnik ayrım

Çalışma aynı zamanda Viyana camilerinin çoğunun etnik olarak çok bölünmüş olduğunu gösteriyor. Arnavutluk, Bosna veya Türkiye kökenli insanlar kendi camilerinde ayrı ayrı namaz kılıyorlar. İncelenen ibadethanelerdeki vaazlar münhasıran ilgili ulusal dilde verilmektedir; dolayısıyla camilerde neredeyse hiç etnik karışım yoktur.

Almanca vaazlar istisna olarak sadece bir defa rastlanmıştır. Çalışma kapsamında incelenen camilerden sadece biri Almanca vaaz vermiştir. Ayrıca incelenen camilerde katı bir cinsiyet ayrımı söz konusudur. Sadece birkaç durumda kadınlara inançlarını uygulamaları için yeterli alan veriliyor. Kadınlar için herhangi bir oda varsa, genellikle sadece camilerin çok sıkışık yan odalarından biri olduğu gözlemlenmiştir.

Araştırma yapılan camiler

Avusturya Entegrasyon Fonu [ÖIF] araştırma yapılan camileri, temsil ettikleri etnik grupların geldikleri ülkelerle olan resmi ve gayri resmi ilişkileriyle sınıflandırarak yayınladı.

• der ATIB [österreichischer Ableger der staatlichen türkischen Religionsbehörde] / Avusturya Türk İslam Birliği [ATIB]

• der Islamischen Föderation [Milli Görüş]

• der Albanischen Kultusgemeinde / Arnavut Kültür Topluluğu

• des Verbandes der bosniakischen islamischen Vereine Österreichs / Avusturya Bosnalı İslam Dernekleri Federasyonu

• der Türkischen Föderation (österreichischer Ableger der nationalistischen türkischen Partei MHP, besser bekannt als Graue Wölfe) / Türk Federasyonu [daha çok Bozkurt olarak bilinen milliyetçi Türk Partisi MHP’nin Avusturya Şubesi]

• der UIKZ [Union Islamischer Kulturzentren, die dem türkischen İslam Kültür Merkezleri Birliği “IKMB” angehört]

• der Arabischen Kultusgemeinde / Arap Topluluğu

• Pakistanische Moschee / Pakistan Camii | ©  DerVirgül