Bugün ayın 13’ü ve günlerden Cuma…

13’üncü Cuma’nın şanssız bir gün olacağı korkusu gerçekten haklı mı?

Birçoğu doğası gereği Hıristiyandır ve örneğin cuma gününe denk gelen İsa’nın ölüm yıldönümüne atıfta bulunur.

Tarot’ta şanssız günle ilgili başka açıklamalar da var çünkü 13. kart “ölüm” anlamına geliyor.

13 sayısı aynı zamanda “şeytanın düzinesi” olarak da adlandırılır, bu nedenle insanlar onu genellikle şeytanla ilişkilendirir. Ancak her ülkede ayın 13’üne denk gelen bir cumadan korkulmaz.

Peki 13. Cuma neden uğursuz kabul ediliyor? Tarihi ve mitolojik kaynaklar ne diyor? Bu inanış ilk ne zaman ortaya çıktı? Hangi insanların yaşamlarını ne kadar etkiliyor?

Batı kültüründeki en yaygın batıl inançlardan biri olarak 13. Cuma korkusu (Friggatriskaidekaphobia) kabul ediliyor.

Bu kara kedi görme ve merdiven altından geçmek gibi farklı anlamlar yüklenen batıl inançlar arasında.

Amerika Birleşik Devletleri’nde 17 ila 21 milyon kişinin 13 sayısından ‘korkutuğu’ tahmin ediliyor.

Bu tarihte bazı insanlar evden çıkmıyor, uçağa binmiyor, iş anlaşması yapmıyor. Ayrıca bazıları 13 kişilik masada yemek yemiyor, binaların 13. katında durmayıp 14’e çıkıyor.

Peki 13 sayısı ve tarihi neden bu kadar şanssız kabul ediliyor?

Çoğu batıl inançta olduğu gibi Friggatriskaidekafobinin’in kökenini tam olarak bilinmiyor.

Ancak lanetli sayı kavramı İskandinav mitolojisine kadar gidiyor. Viking efsanesine göre, 12 tanrı Valhalla’da bir ziyafet veriyordu. ‘Fesatlık tanrısı’ Loki olarak bilinen 13. davetsiz misafir geldi ve karanlığın tanrısı Hodr’u kandırdı, neşe ve sevinç tanrısı güzel Balder’i ökseotu uçlu bir okla vurdu. Bu batıl inanç daha sonra Avrupa’nın güneyine yayıldı ve Hristiyanlık döneminin başlangıcında yerleşik hale geldi.

Hz İsa ve havarilerinin katıldığı ‘Son Akşam Yemeği’nde 13. konuk Yahuda, peygambere ihanet ederek Kutsal Cuma günü çarmıha gerilmesine neden oldu. Cuma gününde Hz. Adem ve Havva’nın yasak meyveyi yedikleri ve Kabil’in kardeşi Habil’i öldürdüğüne inanılıyor.

“13 sayısı acı çekiyor”

Efsane ve dinin ötesinde, 13 sayısının 12 sayısından sonra geldiği için “acı çektiği” söyleniyor.
Numerologlar 12’yi “tam sayı” olarak kabul ediyor. Yılda 12 ay var; saatin 12 saati, Zodyak’ın 12 burcu, Herkül’ün 12 işi, Olimpos’un 12 tanrısı şeklinde liste uzuyor. Yanı 13 sayısı 12 ile kıyaslandığında düzensiz.

Geoffrey Chaucer ‘Canterbury Masalları’nın 14. yüzyılda yayınlanmasından bu yana bu günün uğursuz olduğunu düşünenler de var.

Thomas William Lawson’ın 1907 tarihli romanı ‘Onüçüncü Cuma’ Wall Street’te kaos yaratan bir borsacının hikayesini anlatıyor. 13. Cuma serisinde hokey maskeli katil Jason Voorhees ‘kesip biçiyor.’ Almanların Buckingham Sarayı 13 Eylül 1940 Cuma günü bombalandı.

“İstanbul’un düşmesi”

Yunan ve Hispanik kültürde 13. Salı geleneksel olarak şanssız bir gün olarak kabul ediliyor.

Yunanistan’da Salı, savaş tanrısı Ares ile ilişkilendiriliyor. Yunanca’da ‘Salı’, ‘Triti’ demek yani ‘üçüncü’, bu da batıl inancı güçlendiriyor, çünkü kötü şansın üçlü gruplar halinde geldiği varsayılıyor.

İstanbul, 1204’te Dördüncü Haçlı Seferi sırasında ve 1453’te Osmanlı İmparatorluğu tarafından iki kez Salı günü alındı.

Öte yandan İtalya’da 13 sayısı aslında şanslı kabul ediliyor. Kötü üne sahip olan ise 17. Cuma.

17 sayısı ile kötü şans arasındaki bağlantı Roma rakamı XVII’ye dayanıyor. Sayı VIXI şeklinde yeniden düzenlendiğinde, “yaşadım” anlamına geliyor bunun da ölümü ima ettiğine inanılıyor.

Ülkenin havayolu şirketi Alitalia, uçaklarında 17. sıra yer almıyor.

“Evlilik için şanslı gün”

Pagan döneminde Cuma gününün “ilahi dişil ile eşsiz bir ilişkisi” olduğuna inanılıyordu. Cuma, İskandinav ve Cermen halkları tarafından evlilik için şanslı bir gün olarak kabul edilirdi.

13 sayısı, bir takvim yılında gerçekleşen ay ve adet döngüsü sayısıyla bağlantısı nedeniyle Hıristiyanlık öncesi ve tanrıçalara tapan kültürler için iyi şansın habercisiydi.

Yakın dönemde sanatçı Taylor Swift, 13’ü uğurlu sayısı olarak görüyor. Kariyerinin başlarında sık sık elinde 13 sayısı yazarak sahne aldı.

Swift, 2009’da MTV’ye, “Ayın 13’ünde doğdum. 13. Cuma günü 13 yaşıma girdim. İlk albümüm 13 haftada altın plak kazandı. İlk 1 numara olan şarkımın 13 saniyelik bir girişi vardı. Ne zaman bir ödül kazansam ya 13. koltukta, ya 13. sırada ya 13. bölümde ya da 13. harf olan M sırasında oturdum.” diyerek bu rakamın uğuruna inandığını ifade etti.|© DerVirgül